Jovan Stojanović

Za drugu upotrebu, pogledajte članak Jovan Stojanović (višeznačna odrednica).

jovan stojanović
Jovan Stojanović
Lični podaci
Datum rođenja	(1923-03-07)7. mart 1923.
Mesto rođenja	Sotonići, kod Bara, Kraljevina SHS
Datum smrti	28. septembar 1943.(1943-09-28) (20 god.)
Mesto smrti	Budanj, kod Foče, ND Hrvatska
Profesija	zemljoradnik
Delovanje
Član KPJ od	1942.
Učešće u ratovima	Narodnooslobodilačka borba
Heroj
Narodni heroj od	21. decembra 1951.

Jovan Stojanović (Sotonići, kod Bara, 7. mart 1923 – Mateševo, kod Kolašina, 28. septembar 1943), učesnik Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.

Biografija

Rođen je 7. marta 1923. godine u Sotonićima kod Bara. Poticao je iz zemljoradničke porodice i posle završetka osnovne škole je živeo u svom selu i bavio se zemljoradnjom. Kad je jula 1941. godine izbio Trinaestojulski ustanak u Crnoj Gori, Jovan je stupio u Crmničku ustaničku četu. Posle italijanske ofanzive i sloma ustanka, nije otišao kući već je stupio u Partizanski bataljon „Jovan Tomašević“. Od juna 1942. godine bio je borac Treće čete Prvog bataljona Četvrte proleterske crnogorske udarne brigade.

Iako je bio jedan od najmlađih boraca, Jovan se isticao hrabrošću u borbama. Još u toku Trinaestojulskog ustanka je zarobio puškomitraljez, od koga se nije odvajao sve do pogibije. Sa Četvrtom crnogorskom brigadom, je učestvovao u mnogim borbama u Bosni i Hercegovini i Crnoj Gori, a posebno se istakao u toku napada na Kupres, avgusta 1942. godine. Tada je u toku borbi u samom gradu, upao u jednu kuću, u kojoj su bile utvrđene ustaše, likvidirao ih i potom iz te kuće štitio odstupnicu borcima svoga bataljona. U borbama za Livno, decembra 1942. godine, privukao se ustaškom položaju, upao među ustaše i iskoristivši njihovo iznenađenje, likvidirao posadu. Kao istaknuti borac, u toku 1942. godine je bio primljen u članstvo Komunističke partije Jugoslavije (KPJ).

U noći između 14. i 15. februara 1943. godine brigada je išla ka železničkoj stanici u Gornjoj Drežnici, kod Mostara. Borci su uspeli da se probiju uz same zidine italijanskih bunkera i potom uzanim puteljkom produže put uz Neretvu. Kada su se približili železničkoj stanici opazili su italijanske vojnike iz divizije „Murđe“. Borci su tada zauzeli položaj iza kamenjara, između Neretve i železničke stanice, a znak za početak napada bio je rafal iz Jovanovog puškomitraljeza. Posle Jovanovog rafala, Italijani su bili iznenađeni i počeli su da beže. Tada je usledio partizanski juriš i kada se činilo da je železnička stanica zauzeta, iz pravca Jablanice je naišao italijanski oklopni voz, iz koga je osuta paljba na partizane. Voz je na brzinu pokupio deo italijanskih boraca i vratio se ka Jablanici. Partizani su tada morali da pređu uzanim visećim mostom preko Neretve na drugu obalu, gde su se nalazili utvrđeni Italijani. Prvi određeni za prelazak mosta, bili su puškomitraljezci, čiji je zadatak bio da tuku Italijane, dok se ostali borci prebacuju preko mosta. Među prvima koji su prešli most bio je Jovan.

Sutradan po prelasku Neretve, borci Jovanove čete su došli do jedne karaule, koju su još ranije izgradili Austrijanci. U njoj se nalazila dobroutvrđena italijanska posada, pa su borci morali da sačekaju noć, da bih mogli da joj se privuku. Tokom čitave noći, bombaši su neuspešno napadali karaulu, koja je bila dobro utvrđena. Pred zoru, na položaj je došao kurir Štaba bataljona i preneo naređenje, da se Treća četa povuče i da je na tom položaju zameni Druga četa. Jovan se tada prvi pobunio i rekao da se neće povući dok ne osvoje karaulu. Ostali borci su prihvatili Jovanov predlog i krenuli u ponovno osvajanje karaule. Praćeni Jovanovom vatrom iz puškomitraljeza, pojedini borci su uspeli da se približe karauli da se popnu na njen krov, odakle su bacali bombe. Ubrzo potom, Italijanska posada od oko 40 vojnika se predala.

Krajem septembra 1943. godine, Četvrta crnogorska brigada se našla u Crnoj Gori i vodila je borbu sa četnicima na zapadnim visovima Sinjajevine. Dana 26. septembra 1943. godine, partizani su u naletu odbili četnike i u sumrak izbili na prilaze Kolašinu, a potom ga oslobodili. Znajući da se četnici neće pomiriti sa gubitkom Kolašina, partizani su van grada zauzeli položaje. Jovanov Prvi bataljon, tada je bio upućen u pravcu sela Mateševa. Na putu ka ovom selu, partizansku kolonu su napali četnici sa obe strane druma. Partizani su prihvatili borbu i uspeli da sa položaja na Šljivovici odbace četnike, koji su bili pomognuti artiljerijom i bacačima. Četnici su potom krenuli u juriš i nastala je borba prsa u prsa, u kojoj je poginuo Jovan Stojanović.

Ukazom Prezidijuma Narodne skupštine Federativne Narodne Republike Jugoslavije, 21. decembra 1951. godine, proglašen je za narodnog heroja.

Literatura

• Vojna enciklopedija. Beograd. 1973. 
• Narodni heroji Jugoslavije. Beograd: Mladost. 1975.