Arapsko proleće
| Arapsko proleće | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Protesti u arapskom svetu | |||||||||
| |||||||||
Arapsko proleće je naziv za talas demonstracija, protesta i pobuna u prevashodno arapskim zemljama, koji je počeo 17. decembra 2010. godine. Pre ovog perioda samo je Sudan bio arapska država koja je doživela uspešno obaranje diktatorskog režima 1964. i 1985. godine. Prvi protesti u decembru 2010. godine započeli su u Tunisu[1] i Egiptu početkom 2011. godine,[2] zatim Libiji,[3] Bahreinu,[4] Siriji[5] i Jemenu,[6] Alžiru,[7] Iraku,[8] Jordanu,[9] Maroku[10] i Omanu,[11] kao i na granicama Izraela[12] i manjih protesta u Kuvajtu,[13] Libanu,[14] Mauritaniji,[15] Saudijskoj Arabiji,[16] Sudanu[17] i Zapadnoj Sahari.[18] Protesti su imali oblike građanskog protesta sa demonstracijama, marševima kao i korišćenje društvenih mreža poput Fejsbuka, Tvitera i Jutjuba.[19]
Vlasti su često na demonstracije odgovarale nasiljem,[20][21][22] kao i provladinim protestima i kontrademonstracijama.[23][24][25]
Pregled
[uredi | uredi izvor]Serija protesta i demonstracija na Bliskom istoku i severu Afrike poznata je kao „Arapsko proleće“[26][27][28][29][30][31], a ponekad i kao „Arapsko proleće i zima“[32], „Arapsko buđenje“[33] ili „Arapski ustanci“[34], iako nisu svi učesnici Arapi.
Započelo je prvim protestima u Tunisu 17. decembra 2010. godine samospaljivanjem Muhameda Buzizija u znak protesta protiv policijske korupcije.[35][36]
Uspeh protesta u Tunisu doveo je do talasa pobuna koji je zahvatio Alžir, Jordan, Egipat i Jemen,[37] a onda se proširio i na druge države, pri čemu su demonstranti bili najorganizovaniji tokom „dana besa“.[38][39][40] Protesti su se prelili u vidu manjih protesta i na nearapski svet u regionu.
Do jula 2011. godine, demonstracije su rezultovale obaranjem vlasti u Tunisu i Egiptu. Tokom početnih protesta nekoliko lidera je najavilo da će se povući sa vlasti i organizovati izbore. Sudanski predsednik je najavio izbore u 2015. godini,[41] a irački premijer Al-Maliki za kraj 2014. godine,[42] mada je došlo do pojačanog nasilja demonstranata koji su zahtevali trenutne ostavke.[43] Protesti u Jordanu doveli su do pada vlade,[44] rezultujući povlačenje bivšeg premijera i ambasadora u Izraelu, koga je kralj Abdulah postavio za novog premijera sa zadatkom sastavljanja nove vlade.[45]
Predsednik Jemena Ali Abdulah Saleh najavio je 23. aprila da će se povući za 30 dana u zamenu za imunitet,[46] što su demonstranti neformalno prihvatili 26. aprila,[47] Međutim, Saleh nije održao obećanje, što je produžilo proteste u Jemenu.[48] Libijski lider Moamer el Gadafi je odbio da se povuče, što je dovelo do rata u Libiji.[49]
Posledice
[uredi | uredi izvor]Arapsko proleće je inspirisalo nekoliko manjih protesta i u nearapskom svetu, od kojih je najveći protest u SAD koji se organizuje pod sloganom Okupirajmo Volstrit.
Vidi još
[uredi | uredi izvor]- Pobuna u Tunisu (2010/2011)
- Protesti u Egiptu (2011)
- Rat u Libiji (2011)
- Pobune u Libiji posle građanskog rata
- Pobuna u Jemenu (2011)
- Građanski rat u Siriji
- Državni udar u Egiptu (2013)
- Demonstracije u Egiptu (2012-2013)
- Drugo Arapsko proleće
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ „Middle East In Revolt”. 11. 2. 2011. Arhivirano iz originala 6. 6. 2011. g. Pristupljeno 11. 2. 2011.
- ^ Peterson, Scott (11. 2. 2011). „Egypt's revolution redefines what's possible in the Arab world”. Christian Science Monitor. Pristupljeno 12. 6. 2011.
- ^ Spencer, Richard (23. 2. 2011). „Libya: civil war breaks out as Gaddafi mounts rearguard fight”. The Telegraph. Pristupljeno 12. 6. 2011.
- ^ McLean, Jesse (16. 2. 2011). „Death turns 'harmless man' into Bahrain uprising's martyr”. The Toronto Star. Pristupljeno 12. 6. 2011.
- ^ „'It Will Not Stop': Syrian Uprising Continues Despite Crackdown”. Der Spiegel. 28. 3. 2011. Pristupljeno 12. 6. 2011.
- ^ Bakri, Nada; Goodman, J. David (28. 1. 2011), „Thousands in Yemen Protest Against the Government”, The New York Times
- ^ „Algeria protest draws thousands”. CBC News. 12. 2. 2011. Pristupljeno 12. 6. 2011.
- ^ McCrummen, Stephanie (25. 2. 2011). „13 killed in Iraq's 'Day of Rage' protests”. The Washington Post. Pristupljeno 12. 6. 2011.
- ^ „Thousands protest in Jordan”. Al Jazeera English. 28. 1. 2011. Pristupljeno 12. 6. 2011.
- ^ „Morocco King on holiday as people consider revolt”. Afrol.com. 2011. Pristupljeno 1. 2. 2011.
- ^ Vaidya, Sunil (27. 2. 2011). „One dead, dozen injured as Oman protest turns ugly”. Gulf News. Pristupljeno 12. 6. 2011.
- ^ „Syria Blocks New Border Protest as Death Toll Rises to 23”. FOX News. 6. 6. 2011. Pristupljeno 12. 6. 2011.
- ^ „Kuwaiti stateless protest for third day”. Middle East Online. 20. 2. 2011. Arhivirano iz originala 22. 02. 2011. g. Pristupljeno 12. 6. 2011.
- ^ „Lebanon: Protests against Sectarian Political System”. Reuters. 27. 2. 2011. Arhivirano iz originala 24. 11. 2011. g. Pristupljeno 8. 3. 2011.
- ^ Humphrey, Shawn (24. 2. 2011). „Benin, Senegal, Mauritania Impacted by Protest Movements”. Yahoo!. Arhivirano iz originala 2. 3. 2011. g. Pristupljeno 25. 2. 2011.
- ^ „Man dies after setting himself on fire in Saudi Arabia”. BBC News. 23. 1. 2011. Pristupljeno 29. 1. 2011.
- ^ „Sudan opposition leader arrested”. IR: Press TV. 19. 1. 2011. Pristupljeno 29. 1. 2011.
- ^ „New clashes in occupied Western Sahara”. Afrol. 27. 2. 2011. Pristupljeno 12. 6. 2011.
- ^ „The Arab Uprising's Cascading Effects”. Miller-mccune.com. 23. 2. 2011. Arhivirano iz originala 1. 3. 2011. g. Pristupljeno 27. 2. 2011.
- ^ „Many wounded as Moroccan police beat protestors”. Reuters. 23. 5. 2011. Arhivirano iz originala 10. 1. 2012. g. Pristupljeno 12. 6. 2011.
- ^ „Syria's crackdown”. The Irish Times. 31. 5. 2011. Pristupljeno 12. 6. 2011.
- ^ „Bahrain troops lay siege to protesters' camp”. CBS News. 16. 3. 2011. Pristupljeno 12. 6. 2011.
- ^ „Syria clampdown on protests mirrors Egypt's as thugs join attcks”. Ahram Online. 19. 4. 2011. Arhivirano iz originala 22. 02. 2012. g. Pristupljeno 12. 6. 2011.
- ^ Almasmari, Hakim (17. 3. 2011). „Yemeni government supporters attack protesters, injuring hundreds”. The Washington Post. Pristupljeno 12. 6. 2011.
- ^ „Libya Protests: Gaddafi Militia Opens Fire On Demonstrators”. The Huffington Post. 24. 2. 2011. Pristupljeno 12. 6. 2011.
- ^ Hardy, Roger (2. 2. 2011). „Egypt protests: an Arab spring as old order crumbles”. BBC. Pristupljeno 9. 3. 2011.
- ^ Smith, Kate (8. 3. 2011). „Arab 'spring' a chance for U.S. to rewrite relationships”. San Angelo Standard-Times. Arhivirano iz originala 11. 7. 2011. g. Pristupljeno 9. 3. 2011.
- ^ Moisi, Dominique (26. 1. 2011). „An Arab Spring?”. Project Syndicate. Pristupljeno 9. 3. 2011.
- ^ Khalidi, Rashid (3. 3. 2011). „http://www.thenation.com/article/158991/arab-spring”. The Nation. Pristupljeno 9. 3. 2011. Spoljašnja veza u
|title=(pomoć) - ^ Ashley, Jackie (6. 3. 2011). „The Arab spring requires a defiantly European reply”. The Guardian. UK. Pristupljeno 9. 3. 2011.
- ^ „Arab Spring – Who lost Egypt?”. The Economist. 1. 3. 2011. Pristupljeno 9. 3. 2011.
- ^ Miller, Aaron. „What Is Israel's Next Move In The New Middle East?”. Moment Magazine. Arhivirano iz originala 6. 5. 2011. g. Pristupljeno 5. 6. 2011.
- ^ „Breaking News, World News and Video from al Jazeera”.„Arhivirana kopija”. Arhivirano iz originala 18. 07. 2012. g. Pristupljeno 03. 07. 2011.„The Arab awakening reaches Syria”. The Economist.
- ^ Lalami, Laila (17. 2. 2011). „Arab Uprisings: What the February 20 Protests Tell Us About Morocco”.„Democracy's hard spring”. The Economist.
- ^ Fahim, Kareem (22. 1. 2011). „Slap to a Man's Pride Set Off Tumult in Tunisia”. The New York Times. Pristupljeno 1. 2. 2011.
- ^ Noueihed, Lin (19. 1. 2011). „Peddler's martyrdom launched Tunisia's revolution”. UK: Reuters. Arhivirano iz originala 09. 02. 2011. g. Pristupljeno 1. 2. 2011.
- ^ Raghavan, Sudarsan (27. 1. 2011). „Inspired by Tunisia and Egypt, Yemenis join in anti-government protests”. The Washington Post. Pristupljeno 1. 2. 2011.
- ^ „Yemenis square off in rival 'Day of Rage' protests”. Arab News. 3. 2. 2011. Arhivirano iz originala 07. 07. 2011. g. Pristupljeno 6. 2. 2011.
- ^ „Police in south Yemen disperse 'day of rage' protests”. Hosted news. Aden, Yemen. Agence Presse-France. 11. 2. 2011. Arhivirano iz originala 23. 12. 2011. g. Pristupljeno 13. 2. 2011.
- ^ White, Gregory (13. 2. 2011). „Bahrain Now Bracing For Its Own Day Of Rage After Giving Every Family $2,660 Fails”. Business Insider. Pristupljeno 13. 2. 2011.
- ^ „Party: Bashir is not standing for re-election”. Gulf Times. 22. 2. 2011. Arhivirano iz originala 3. 4. 2011. g. Pristupljeno 22. 2. 2011.
- ^ „Iraq PM plans no re-election”. Voice of Russia. 5. 2. 2011. Arhivirano iz originala 11. 1. 2012. g. Pristupljeno 27. 2. 2011.
- ^ „Iraq angered protesters call for Maliki resignation”. Alsumaria. 26. 2. 2011. Arhivirano iz originala 25. 09. 2011. g. Pristupljeno 27. 2. 2011.
- ^ „Jordanians stage anti-gov't sit-in in Amman”. Xinhua. 30. 1. 2011. Pristupljeno 13. 4. 2011.
- ^ „Jordan king appoints new PM, government quits”. Reuters. 1. 2. 2011. Arhivirano iz originala 04. 02. 2011. g. Pristupljeno 2. 2. 2011.
- ^ Worth, Robert F. (23. 4. 2011). „President of Yemen Offers to Resign for Immunity”. The New York Times. Pristupljeno 24. 4. 2011.
- ^ Almasmari, Hakim (26. 4. 2011). „Yemen Protesters Accept Deal”. The Wall Street Journal. Pristupljeno 27. 4. 2011.
- ^ Abu-Nasr, Donna (2. 5. 2011). „Yemen Accord Signing Has Been Postponed, Gulf Official Says”. Bloomberg. Pristupljeno 5. 5. 2011.
- ^ „Libyan govt says Gaddafi won't step down”. The Times Of India. The Times of India. 5. 4. 2011. Arhivirano iz originala 01. 03. 2012. g. Pristupljeno 5. 5. 2011.
Šira literatura
[uredi | uredi izvor]- Browers, Michaelle (2009). Political Ideology in the Arab World: Accommodation and Transformation. New York: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-76532-9.
- Gardner, David (2009). Last Chance: The Middle East in the Balance. London: I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-041-5.
- Goldstone, Jack A.; Hazel, John T., Jr. (14. 4. 2011). „Understanding the Revolutions of 2011: Weakness and Resilience in Middle Eastern Autocracies”. Foreign Affairs (May/June 2011).
- Kaye, Dalia Dassa (2008). More Freedom, Less Terror? Liberalization and Political Violence in the Arab World. Santa Monica, CA: RAND Corporation. ISBN 978-0-8330-4508-9.
- Ottaway, Marina; Choucair-Vizoso, Julia, ur. (2008). Beyond the Façade: Political Reform in the Arab World. Washington, DC: Carnegie Endowment for International Peace. ISBN 978-0-87003-239-4.
- Pelletreau, Robert H. (24. 2. 2011). „Transformation in the Middle East: Comparing the Uprisings in Tunisia, Egypt and Bahrain”. Foreign Affairs.
- Phares, Walid (2010). Coming Revolution: Struggle for Freedom in the Middle East. New York: Simon & Schuster. ISBN 978-1439178379.
- Posusney, Marsha Pripstein; Angrist, Michele Penner, ur. (2005). Authoritarianism in the Middle East: Regimes and Resistance. Boulder: Lynne Rienner. ISBN 978-1-58826-317-9.
Spoljašnje veze
[uredi | uredi izvor]
- Middle East at Aljazeera English
- Middle East protests at BBC News
- Arab and Middle East protests live blog at The Guardian
- Middle East Protests at The Lede blog at The New York Times
- Middle East protests live Arhivirano na sajtu Wayback Machine (22. avgust 2019) at Reuters
- Middle East protests collected news and commentary at The Financial Times
- Arab spring: an interactive timeline of Middle East protests, The Guardian
- Rage on the Streets collected news and commentary at Hurriyet Daily News and Economic Review
- Middle East Unrest collected news and commentary at The National
- Unrest in the Arab World Arhivirano na sajtu Wayback Machine (22. januar 2013) collected news and commentary at Carnegie Endowment for International Peace
- The Middle East in Revolt Arhivirano na sajtu Wayback Machine (7. februar 2011) collected news and commentary at Time
- Issue Guide: Arab World Protests, Council on Foreign Relations, February 16, 2011
- The Shoe Thrower's index, An index of unrest in the Arab world, The Economist, February 9, 2011
- Interview with Tariq Ramadan: "We Need to Get a Better Sense of the Trends within Islamism", Qantara.de, 2 February 2011
- Arab Revolution Video Blog Arhivirano na sajtu Wayback Machine (12. mart 2011)
- Tracking the wave of protests with statistics, RevolutionTrends.org
- [1] "Strategicstudiesinstitute.army.mil"
