Baz Oldrin

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Baz Oldrin
Oldrin kao astronaut NASA
Lični podaci
Puno imeEdvin Judžin Oldrin mlađi
Datum rođenja(1930-01-20)20. januar 1930. (94 god.)
Mesto rođenjaGlen Ridž, Nju Džerzi, SAD,
DržavljanstvoSAD
NacionalnostAmerikanac
ObrazovanjeAVA (BS, 1951)
MIT (ScD, 1963)
Zanimanjeastronaut
pilot
inženjer
Karijera
TipAstronaut NASA
Statuspenzionisan
Čin Pukovnik (ARV)
Vreme u svemiru12 dana 1 sati 52 minuta
Svemirske šetnje4 (7 sat 52 minuta)
SelekcijaNasina grupa 3 iz 1963.
MisijeDžemini 12, Apolo 11
Logo misija
Penzionisanje1. jul 1971. god.; pre 52 godine (1971-07-01)
Odlikovanja
Zvanični veb-sajt

Baz Oldrin (engl. Buzz Aldrin, pravo ime Edvin Judžin Oldrin mlađi; engl. Edwin Eugene Aldrin, Jr.; Glen Ridž, 20. januar 1930)[1][2] bivši je američki vojni pilot i astronaut; drugi čovek na Mesecu.[3] Kao oficir Ratnog vazduhoplovstva SAD, učestvovao je u Korejskom ratu, potom službovao u Zapadnoj Nemačkoj tokom Hladnog rata, da bi 1963. godine doktorirao astronautiku i time postao prvi doktor nauka među astronautima. NASA-u je napustio 1971. godine i osam meseci proveo na mestu komandanta elitne škole za probne pilote, da bi marta 1972. godine u činu pukovnika otišao u penziju. U tom periodu se intenzivno borio sa kliničkom depresijom i alkoholizmom, o čemu je pisao i u svojoj autobiografiji. Smrću Nila Armstronga, 2012. i Majkla Kolinsa, 2021. godine, Oldrin je poslednji živi astronaut misije Apolo 11.

Rana mladost, obrazovanje i vojna služba[uredi | uredi izvor]

Rođen je 20. januara 1930. godine u Glen Ridžu u američkoj državi Nju Džerzi. Nakon završetka srednje škole, bilo je pitanje hoće li studirati na Vest Pointu ili u Anapolisu. Završio je Vojnu akademiju Vest Point, kao treći u klasi 1951. godine. Zanimljivo je da mu je otac (Edvin stariji; 1896—1974), pionir avijacije i oficir Ratnog vazduhoplovstva SAD, veteran Prvog svetskog rata i Drugog svetskog rata, doktor vazduhoplovstva)[4] preko jednog senatora iz Nju Džerzija osigurao prijem na Mornaričku akademiju SAD u Anapolisu, ali je Oldrin osećao da bi ga brodovi udaljili od mogućnosti pilotske vojne karijere, i zamolio je oca da senator svoju nominaciju sa Anapolisa skrene na Vest Point. Diplomirao je kao inženjer mašinstva.

Kao vojni pilot učestvovao je u 66 borbenih letova tokom Korejskog rata, a naslovnicu izdanja magazina Lajf od 8. juna 1953. krasila je fotografija neprijateljskog pilota kako se katapultira iz MiG-15, koju je Oldrin načinio. Oldrin je doktorirao astronautiku na MIT-u, što ga čini prvim doktorom nauka među astronautima. Nosio je nadimak "Doktor Randevu". Sve je počelo tako što mu je budući kolega astronaut, a tada drug iz vojske, Edvard Vajt, pisao o značaju višeg obrazovanja u oblasti vazduhoplovstva, s obzirom da je on sam stekao magistarsku diplomu sa Univerziteta u Mičigenu, te je Oldrin odlučio da ga posluša i krenuo tim stopama.[5] U oktobru 1963. postao je astronaut agencije NASA, nakon što je godinu dana ranije odbijen, a 11. novembra 1966. prvi put je poleteo u kosmos u misiji Džemini 12. Na toj misiji je obavio tri svemirske šetnje, najuspešnije u Džemini programu. Takođe je bio član rezervne posade za misiju Džemini 10, a u okviru Apolo programa misije Apolo 8.

Baz Oldrin kao pilot Ratnog vazduhoplovstva SAD, 1953. godine
Slike katapultirajućeg pilota sa MiG-a 15 uhvaćenih sa Oldrinovog aviona, 1953. godine

Zajedno sa Nilom Armstrongom i Majklom Kolinsom izabran je za člana misije Apolo 11. Bio je drugi čovek koji je stupio na Mesec (nakon Nila Armstronga). Na Mesecu se i pričestio.[6][7][8] U svemiru je proveo 12 dana.

Prilikom posete Jugoslaviji sa članovima ekspedicije (Nilom Armstrongom i Majklom Kolinsom), oktobra 1969, odlikovan je Ordenom jugoslovenske zvezde s lentom.

Tokom karijere zabeležio je 4.500 časova leta. Nosilac je Predsedničke medalje slobode, najvišeg američkog civilnog odlikovanja. U mladosti je bio član Mladih izviđača SAD i imao je čin Tenderfoot Scout.[9]

Po napuštanju NASA vratio se dužnostima u Ratnom vazduhoplovstvu SAD, gde preuzima komandu nad Vazduhoplovnom školom za probne pilote, ali ubrzo nakon toga se penzioniše. Imao je čin pukovnika. Nakon penzionisanja osnovao je kompaniju za projektovanje raketa. Piše i naučnofantastična dela. U svojim memoarima je opisao bitku sa depresijom i alkoholizmom. Član je nekoliko kuća slavnih i nosilac brojnih društvenih priznanja, civilnih i vojnih odlikovanja. Ženio se četiri puta i ima troje dece iz prvog braka. Četvrti put se oženio na svoj 93. rođendan.[10]

Ime[uredi | uredi izvor]

Oldrinov nadimak „Baz“ nastao je u njegovom detinjstvu kada je mlađa od njegove dve starije sestre reč brother (brat) izgovarala kao buzzer, što je kasnije skraćeno u Buzz. Oldrin je 1988. svoje ime i zvanično promenio u Baz.[1][2] Interesantno je da je devojačko prezime njegove majke Merion Gledis (1903—1968) bilo Mun (engl. Moon, što u prevodu znači Mesec).[11]

Galerija[uredi | uredi izvor]

  • Oldrin kao astronaut NASA, 1964. godine
    Oldrin kao astronaut NASA, 1964. godine
  • Oldrin tokom svemirske šetnje na Džeminiju 12, 1966. godine
    Oldrin tokom svemirske šetnje na Džeminiju 12, 1966. godine
  • Oldrin u otvorenom svemiru, 1966. godine
    Oldrin u otvorenom svemiru, 1966. godine
  • Oldrin i Džim Lavel nakon svog leta, 1966. godine
    Oldrin i Džim Lavel nakon svog leta, 1966. godine
  • Posada Apola 11, sleva nadesno: Nil Armstrong, Majkl Kolins i Baz Oldrin, 1969. godine
    Posada Apola 11, sleva nadesno: Nil Armstrong, Majkl Kolins i Baz Oldrin, 1969. godine
  • U toku misije Apolo 11, Oldrin 1969. godine
    U toku misije Apolo 11, Oldrin 1969. godine
  • Oldrin na Mesecu, Oldrin 1969. godine
    Oldrin na Mesecu, Oldrin 1969. godine
  • Oldrinov otisak na Mesecu, 1969. godine
    Oldrinov otisak na Mesecu, 1969. godine
  • Oldrin kao komandant Vazduhoplovne škole za probne pilote, 1971. godine
    Oldrin kao komandant Vazduhoplovne škole za probne pilote, 1971. godine
  • Oldrin drži govor, 2016. godine
    Oldrin drži govor, 2016. godine

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b „BuzzAldrin.com - About Buzz Aldrin: FAQ”. Pristupljeno 9. 6. 2008. 
  2. ^ a b „Buzz Aldrin Quick Facts - Quick Facts - MSN Encarta[[Kategorija:Botovski naslovi]]”. Arhivirano iz originala 31. 10. 2009. g. Pristupljeno 9. 9. 2010.  Sukob URL—vikiveza (pomoć)
  3. ^ Kljakić, Slobodan. „Mesečeva era na stranicama „Politike””. Politika Online. Pristupljeno 2023-07-20. 
  4. ^ „Buzz Aldrin's father”. Wikitree.com. 
  5. ^ „BUZZ” (PDF). AIR FORCE Magazine. 
  6. ^ „Sundance 2007: Buzz Aldrin Speaks”. Wired.com. 
  7. ^ „Did Buzz Aldrin secretly take Holy Communion on the moon?”. Godtv.com. 
  8. ^ „Buzz Aldrin Took Holy Communion on the Moon. NASA Kept it Quiet”. History.com. 
  9. ^ „Astronauts and the BSA” (PDF). Boy Scouts of America. Arhivirano iz originala (PDF) 13. 11. 2018. g. Pristupljeno 20. 12. 2018. 
  10. ^ V., M. (22. 1. 2023). „Oženio se astronaut Apolo 11 misije - hodao po Mesecu, u 93. je na sedmom nebu”. Politika. Pristupljeno 22. 1. 2023. 
  11. ^ „Marion Gaddys (Moon) Aldrin (1903 - 1968)”. Wikitree.com. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Баз_Олдрин&oldid=27547410”