Bački Jarak

Bački Jarak
Bački Jarak;
	Pravoslavna crkva u Bačkom Jarku
	Grb
Administrativni podaci
Država	Srbija
Autonomna pokrajina	Vojvodina
Upravni okrug	Južnobački
Opština	Temerin
Stanovništvo
— 2011.	5.687
— gustina	297/km2
Geografske karakteristike
Koordinate	45° 22′ 08″ S; 19° 52′ 18″ I / 45.368833° S; 19.871666° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	83 m
Površina	19,1 km2
	Bački Jarak Bački Jarak na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj	21234
Pozivni broj	021
Registarska oznaka	NS

Bački Jarak je gradsko naselje u opštini Temerin koje se nalazi u Južnobačkom okrugu. Prema popisu iz 2011. bilo je 5687 stanovnika. Naselje je panonskog tipa, zbijeno, gotovo sraslo sa Temerinom.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Selo je prvi put pomenuto 1267. Moderno naselje su osnovali i naselili Nemci 1787. (do tada je ovde postojalo nenaseljeno područje). Temerin i Bački Jarak su 1796. prodati grofu Šandoru Sečenjiju za 80.000 forinti.

Kao posledica događaja iz Drugog svetskog rata, nemačko stanovništvo je napustilo^{[traži se izvor]} Bački Jarak, koji je zatim naseljen došljacima iz Bosne i Hercegovine.

Demografija[uredi | uredi izvor]

U naselju Bački Jarak živi 4838 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 38,7 godina (37,8 kod muškaraca i 39,6 kod žena). U naselju ima 1967 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,06.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je porast u broju stanovnika.

Demografija^[1]
Godina	Stanovnika
1948.	2.438
1953.	2.544
1961.	3.362
1971.	3.858
1981.	5.396
1991.	5.426	5.313
2002.	6.049	6.221
2011.	5.687

Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍^[2]

Srbi	5.838	96,51%
Mađari	43	0,71%
Hrvati	30	0,49%
Jugosloveni	22	0,36%
Rusini	13	0,21%
Makedonci	11	0,18%
Slovaci	10	0,16%
Nemci	7	0,11%
Crnogorci	6	0,09%
Rusi	3	0,04%
Albanci	3	0,04%
Muslimani	2	0,03%
Česi	1	0,01%
Bugari	1	0,01%
nepoznato	27	0,44%

Stanovništvo prema polu i starosti^[3]


	m	ž
?	16	20
80+	23	68
75—79	39	85
70—74	95	139
65—69	153	179
60—64	185	173
55—59	184	164
50—54	242	293
45—49	226	219
40—44	224	206
35—39	203	192
30—34	223	219
25—29	238	262
20—24	197	206
15—19	180	207
10—14	179	164
5—9	167	160
0—4	155	164
Prosek :	37,8	39,6

Domaćinstva

**Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	455	531	817	1.057	1.550	1.618	1.967

**Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosek
Broj domaćinstava	274	483	431	537	162	57	13	5	2	3	3,06

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena	Nepoznato
Muški	2.428	723	1.562	95	46	2
Ženski	2.632	593	1.574	400	62	3
UKUPNO	5.060	1.316	3.136	495	108	5

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	1.209	104	0	5	458
Ženski	906	56	0	1	261
UKUPNO	2.115	160	0	6	719
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	13	91	184	33	102
Ženski	8	20	187	25	26
UKUPNO	21	111	371	58	128
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	9	41	54	21	16
Ženski	20	62	37	60	96
UKUPNO	29	103	91	81	112
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	27	0	0	51
Ženski	22	1	0	24
UKUPNO	49	1	0	75

Kultura[uredi | uredi izvor]

U Bačkom Jarku postoji osmogodišnja škola Slavko Rodić sa sportskom halom sa oko 750 mesta za sedenje i dva sportska terena za košarku, odbojku i mini fudbal^[4], kao i vrtić Veljko Vlahović.^[5]

Pravoslavna crkva Uspenja Presvete Bogorodice započeta je sa izgradnjom 1998. i otvorena je 2002. Zahvaljujući mnogobrojnim donatorima, ktitorima, priložnicima, vernicima, preduzećima, privatnim preduzetnicima, lokalnoj samoupravi i Mesnoj zajednici Bački Jarak, za relativno kratko vreme završeni su najkomplikovaniji radovi na izgradnji crkve. Crkvena slava naselja je Uspenje Presvete Bogorodice — Velika Gospojina i obeležava se 28. avgusta.^[6]

Zgrada Mesne zajednice podignuta je 1904. godine, sa elementima tradicionalnog graditeljstva i stilske arhitekture koje svedoče o građenju i urbanizaciji Bačkog Jarka tokom 19. i prve polovine 20. veka i predstavlja značajnu tačku identiteta naselja.^[7] U zgradi Mesne zajednice nalazi se seoska biblioteka Petar Kočić.^[8]

Etno-park Brvnara, je jedinstveni muzej na otvorenom i predstavlja zavičajnu muzejsku zbirku etnološko-istorijskog karaktera. Nastala je na osnovu inicijative stanovnika Bačkog Jarka, krajiških Srba, kolonista iz Bosanske Krajine. Ideja o njenom osnivanju potekla je 1946, sa željom da se sačuva sećanje na zavičaj, a objekat je podignut 1978. Centralni objekat ovog kompleksa je Brvnara, izgrađena tako da podseća na tradicionalnu kuću dinarskog područja. U dvorištu kuće se još nalaze: vajat (zgradica) — kuća za mladi bračni par; mlečar za držanje i spremanje mleka i mlečnih proizvoda i kukuruzara za čuvanje i sušenje kukuruza u klipu.^[9]

KUD Dr Mladen Stojanović postoji od 1948. godine, a rad posle teškog perioda nefunkcionisanja obnavlja se 2008. godine. Danas KUD radi sa oko 130 članova svrstanih u 4 starosne kategorije, 3 pevačke grupe, a ima i dramsku i novinarsku sekciju.^[10]

Dana 11. maja 2015. godine, povodom dana naselja i 69. godišnjice kolonizacije Krajišnika u Bački Jarak otkrivena je bista Gavrila Principa.^[11]

Sport[uredi | uredi izvor]

U naselju postoji fudbalski klub Mladost Bački Jarak. Osnovan je 1947. godine i igra na stadionu Livadica kapaciteta 3.000 mesta.^[12] U Bačkom Jarku ponikli su i reprezentativci Srbije, a neki od poznatijih su Dejan Meleg, član reprezentacije do 19 godina koja je osvojila zlatnu medalju na Evropskom prvenstvu 2013. u Litvaniji i fudbaler Vojvodine, Mirko Ivanić, član reprezentacije do 21 godinu, i golman Milan Lukač, član Partizana i seniorske reprezentacije.

U Bačkom Jarku postoji i rukometni klub Mladost koji se takmiči u Prvoj ligi Sever,^[13] Košarkaški klub Mladost Teletehnika, Džudo klub Jamaaraši Bački Jarak i Stonoteniski klub Kopčanski.^[14]

Stanovnici Bačkog Jarka takođe se bave i ribolovom. Ribnjak Jezero smešteno je na ulasku u Bački Jarak iz pravca Novog Sada i prostire se na dva hektara, dok je vodena površina 1,5 hektara. U samom jezeru ima između šest i sedam tona kapitalne ribe (šaran, amur, štuka, smuđ....). Ribnjak je otvoren u periodu od marta do novembra.^[15]