Belintaš
| Belintaš, prirodna znamenitost | |
|---|---|
 Pogled sa Belintaša | |
  | |
| Mesto | Opština Asenovgrad, Plovdivska oblast  Bugarska |
| Najbliži grad | Asenovgrad |
| Koordinate | 41° 51′ 00″ N 24° 58′ 6″ E / 41.85000° S; 24.96833° I |
| Površina | 0,023 km² |
| Osnovano | 2003 |
| Upravljačko telo | Ministarstvo voda i životne sredine |
Belintaš (bug. Белинташ, koji se u nekim lokalnim bugarskim dijalektima izgovara kao Belantaš) je mala visoravan u planinama Rodopi u Bugarskoj, sa tragovima ljudske aktivnosti. Pretpostavlja se da je to kultno mesto drevnih Tračana, iako sama suština i svrha još nisu u potpunosti razjašnjeni. Postoje i sugestije da je svetilište bilo posvećeno bogu Sabaziju (starogrčki : Σαβαζιος) koje je izgradilo nezavisno tračansko pleme Besi. Gornja platforma visoravni obeležena je isklesanim okruglim rupama, stazama, nišama i stepenicama koje neka istraživanja tumače kao zvezdanu kartu. Neki bugarski mediji tvrde da su 2006. anonimni turisti otkrili takozvani "Natpis Belintaša" - petroglif urezan u stene, koji prema nekim teoretičarima potvrđuje da su Tračani imali svoju abecedu koja datira pre Grčkog alfabeta. Međutim, autentičnost petroglifa još nije potvrđena ili negirana od strane arheologa koji rade na lokalitetu Belintaša.
Lokacija[uredi | uredi izvor]
Kamenita visoravan Belintaš nalazi se pored sela Dobrostana u centralnom delu Rodopskih planina (Bugarska). To je 3 km južno od sela Vrata i 3 km jugo-zapadno od sela Sini vrh. Stenski masiv Belintaš, dugačak oko 800-850 m, širok između 20 i 40 metara, nalazi se na nekih 30 km južno od grada Asenovgrad. Belintaš je prirodna gola stenska visoravan, koja se diže 50 metara u vis. Visoravan, formirana kao rezultat vulkanskih i tektonskih procesa, pruža pogled na okolne vrhove planina. Gornja stena je ravna i glatka ispresecana linijama, urezanim u stenu i prekrivena hiljadama manjih i većih rupa punih vode. Sa stenskim masivom Belintaš povezane su mnoge legende i misterije, a tvrdi se da poseduje i snažno energetsko polje. Ime stene, prevedeno sa starih turskih jezika, znači „pametan kamen“ ili „kamen znanja“.[1] Ima centralni položaj u odnosu na grupu stena svetlišta planina: Pitvoto, In Kaja, Turski Kulia dolmen, Karadžov Kamuk i Hajdučki kamuk.[2]
Ovo je drugo najveće svetilište u stenama u Bugarskoj (posle Perperikona).[3]
Visoravan je velika stena sa uzdužnom osovinom je u pravcu jug-sever. Tri oblasti - severna, centralna i južna - nastale su na visoravni kao rezultat potonuća stene u drevnim vremenima. Antički Tračani su na severu prosekli veći deo prvih stepenica i niša. Stotine okruglih rupa (oko 300) vide se u severnoj i centralnoj oblasti visoravni, kao i dve velike „jame“ (koje su prema nekim teorijama korišćene kao žrtvene jame) i urezi u stenama za drvene grede. Dve iskopane humke koje su iskopali lovci na blago otkrivene su na 500 metara severno od tačke triangulacije Belintaša. Humke su bile su delovi nekropole, čiji je glavni deo otkriven.
Naredbom br. RD-1464 / 12.12.2003. Ministarstva životne sredine i vode Belintaš je proglašen prirodnom znamenitošću, kojom upravlja opština Asenovgrad. Ukupna površina prirodne znamenitosti je 2,3 ha.[4]
Otkriće i istraživanje[uredi | uredi izvor]
Prva arheološka istraživanja koja su na platou Belintaš sproveli bugarski arheolozi Iveta Moreva - Arabova i Georgi Velev iz Istorijskog muzeja Asenovgrada obavljena su 1975.[5]
Lokalitet je tokom 1980-ih proučavao tim bugarskih arheo-astronoma i Belintaš učinili zanimljivim za bugarsku arheologiju. Prema arheo-astronomima visoravan je korišćena kao svetilište koje su koristili stari Tračani, i kao solarnu opservatoriju - da zadovolje potrebe određenih poljoprivrednih i verskih delatnosti društva u to vreme.[6]
Prema arheologu dr Borislavu Borislavovu, šefu istraživanja visoravni tokom 5 sezona do 2015. godine, može se reći da je od 5. milenijuma pre nove ere do kraja bronzanog doba (2. milenijum pre nove ere) i tokom celog 1. milenijuma pre nove ere svetilište bilo u funkciji, ali kao rezultat nekih sukoba krajem 4. ili na početku 3. veka pre nove ere, bilo je nasilno uništeno. Prema naučnicima, na visoravni je bio hram i zid tvrđave, koji su najverovatnije uništeni bitkama i pogromima. Za vreme Rimskog carstva, svetilište više nije postojalo.[7]
Među stenama je pronađena srebrna zavetna ploča iz rimskog doba s prikazom Dionisa-Sabazija. Sada se čuva u zbirkama Bugarskog nacionalnog instituta za arheologiju sa Muzejem Bugarske akademije nauka. Prema bugarskom arheologu dr Ivanu Hristovu, srebrna ploča bi trebala biti datirana u ranijoj epohi. Sličnost sa spomenikom koji je otkriven 2004. godine u već čuvenoj humci Svetitsata u blizini grada Šipka, u Bugarskoj, razlog je za Hristov zaključak. Gore pomenuti spomenik je zlatna maska tzv. Teresa koju je otkrio bugarski arheolog dr Georgi Kitov i ima gotovo identične crte lica sa crtama muškog lika na srebrnoj ploči pronađenoj među megalitskim stenama u podnožju visoravni Belintaš.
Galerija[uredi | uredi izvor]
-
Velika cisterna -
Druga velika cisterna -
Okrugla obredna rezbarija -
Lica isklesana na južnoj strani -
Uklesani krst -
Stepenište, istočna strana -
Obredna rezbarija -
Tragovi izgradnje temelja -
„Lice“ u steni -
Mala cisterna -
Kanali koji vode do velikog bunara -
Stepenište -
Pogled na istok -
Kamena sfinga izbliza
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Belintash Thracian Sanctuary”. panacomp.net. Pristupljeno 26. 5. 2020.
- ^ „Belintash”. BulgariaTravel.org. Arhivirano iz originala 8. 1. 2015. g. Pristupljeno 21. 6. 2015.
- ^ „BELINTASH”. different-journey.com. Arhivirano iz originala 22. 09. 2020. g. Pristupljeno 26. 5. 2020.
- ^ „Belintash - prirodna znamenitost”. bulgariatravel.org. Arhivirano iz originala 08. 08. 2020. g. Pristupljeno 26. 5. 2020.
- ^ „Muzeite na Asenovgrad”. asmuseum-bg.com. Arhivirano iz originala 11. 7. 2015. g. Pristupljeno 21. 6. 2015.
- ^ Stoev i kol. 1990 : A. Stoev, P. Mъglova, V. Gineva, C. Radoslavova. Trakiйskoto skalno svetiliщe Belintaš kraй s. Mostovo, Plovdivska oblast – model na drevna slъnčeva observatoriя. – Interdisciplinarni Izsledvaniя, XVII, 1990, 156–167
- ^ „SUNSET ON BELINTASH, RHODOPE MOUNTAINS, BULGARIA”. andrey-andreev.com. Pristupljeno 26. 5. 2020.
