Vlasina (novine)

Za druge upotrebe, pogledajte Vlasina (višeznačna odrednica).

Vlasina

List „Vlasina“ osnovan je kao glasilo u Vlasotincu 1926. godine, a prvi njegov urednik bio je Milorad Rade Marjanović.

Početak izdavanja

Prvi broj se pojavio zahvaljujući velikom entuzijastu Vojislavu S. Popoviću, industrijalcu i vlasniku lista, i glavnom uredniku Miloradu D. Marjanoviću, kandidatu ekonomskih i komercijalnih nauka. Bili su u tom vremenu prvi vizionari novinarstva u vlasotinačkom kraju pokrenuvši list „Vlasina'. Bila je velika senzacija toga vremena da jedna tako mala sredina ima svoj lokalni list. U tom periodu listove nisu imali ni, tada veći gradovi od Vlasotinca. Tako, ujutru, prodavac novina raznoseći novine, podvikivao je: „Eve ga naš list „Vlasina“, građani i građanke, kupujte ga... Tuj će pročitate od svašta.". Tako je vlasotinačka sredina, u tom vremenu, prednjačila u kulturi. List „Vlasina“ je bio list za prosvećivanje naroda.

List su pokrenuli mladi ljudi iz udruženja vinogradara iz Vlasotinca i okolnih sela. Tiraž je bio, u početku 200, a kasnije i 500 primeraka. Kapital za izdavanje lista obezbeđivali su sami članovi Odbora, a i prikupljao se prihod od oglasa i prodaje lista. Uredništvo je bilo smešteno u prostorijama Omladinske kreditne zadruge u lokalu Đoke Krainčanića zvanog „Ickin“. List je bio štampan u Leskovcu.

Primerak lista prodavao se za dinar, a original danas poseduje Akademija znanosti i umetnosti u Zagrebu i pisac feljtona o listu „Vlasina“ - Stanislav - Stanče Gorunović, lokalni istoričar. Pokretač lista „Vlasina“ Vojislav Popović poticao je iz, u tom periodu imućne vlasotinačke porodice.

U prvom broju broju lista „Vlasina“ od 16. septembra 1926. godine, štampana je uvodna reč, a na prvoj strani upućen je bio „apel Vlasotinčanima“, a na istoj strani objavljen i članak „izložba grožđa u Vlasotincu i njen značaj“. Potom su objavljeni i sledeći članci: Pčelarstvo, Rad odbora za osnivanje udruženja vinogradara iz Vlasotinca i okolnih sela, Tridesetogodišnjica rada sugrađanina Tome Manića (carinskog činovnika u Beogradu ), Dnevne vesti, Rubrika dana proboja solunskog fronta, Oglasi.

Period od 1937. godine

Posle 12 godina pojavljuje se list „Vlasina“ na inicijativu Narodne knjižnice i čitaonice. List „Vlasina“ počeo je da izlazi kao List organa narodne knjižnice i čitaonice u Vlasotincu. Urednik je bio Milutin Popović, učitelj. Česti saradnici lista bili su učitelji tzv. Treće učiteljske grupe: Branko Pavlović, Dobrivoje Dikić, Milja Kalanović, Stojan Obradović, Ratko Jovičić, Todor Banković i drugi, u periodu od juna 1937. godine, kada je obnovljen list „Vlasina“. U to vreme štampano je osam broja lista „Vlasina“. Milutin Popović se brzo povukao sa mesta urednika, najverovatnije zbog obaveza u školi. Njegovim odlaskom došlo je do kraćeg zastoja u izdavanju lista. Godine 1939. mesto urednika preuzeo je veliki entuzijasta Mihajlo Marković, već aktivan u raznim kulturnim i sportskim društvima. List je tretirao aktuelne političke, privredne, kulturne i druge delatnosti iz vlasotinačkog i crnotravskog kraja. U početku je štampan u Leskovcu, potom u Nišu. Izdata su 23 broja, a izdavanje lista u tom periodu imalo je zavidan značaj za ovu sredinu jer mnoge opštine u okolini nisu imale svoje listove. Saradnici lista u tom periodu bili su: Milentije Popović, inženjer, a posle rata predsednik Savezne skupštine SFRJ; dr Radul Velašević, dugogodišnji upravnik vlasotinačke bolnice; Bogoljub Gorunović, profesor, direktor leskovačke, somborske i niške gimnazije, profesor i rektor Više pedagoške škole u Nišu; Milorad Marjanović, diplomirani ekonomista, prvi urednik lista „Vlasina“ iz 1926. godine, kasnije profesor pravno-ekonomskog fakulteta u Skoplju; Đorđe Marjanović, predsednik vlasotinačke opštine i direktor mašinske industrije u Vlasotincu, i drugi.

List je od sredine 1939. godine uveo rubriku „Zanimljivosti iz Sovjetskog Saveza" što je za ondašnje prilike bio redak slučaj.

Tako je u avgustu-septembru 1940. godine izašao dvobroj 8-9, lista „Vlasina“, u godini trećoj, čiji urednik lista je bio Mihajlo Mihajlović.

Period posle Drugog svetskog rata

Posle streljanja Mihajla Mihajlovića, urednika lista za vreme rata, list nije izlazio. Pojavljuje se tek posle rata. Na inicijativu političkih i javnih radnika list je obnovljen 1. maja 1953. godine, kao organ Socijalističkog saveza sreza vlasotinačkog. Obuhvatao je teritoriju Vlasotinca, Grdelice i Crne Trave. Redakcioni odbor sačinjavali su: Vidin Radenković, Branko Davinić, Đorđe Marjanović, Stojan Ilić, i glavni i odgovorni urednik Milutin Živković, tada sekretar opštine Vlasotinca.

Posle odlaska Milutina Živkovića iz Vlasotinca, prebačen u Lebane po dužnosti, za urednika lista „Vlasina“ postavljen je Sotir Radivojević, službenik tada OK SKJ. Po odlasku Sotira Radivojevića u Niš, za glavnog urednika postavljen je Viden Radenković, direktor gimnazije u Vlasotincu. Radivojević je najduže bio glavni urednik i doprineo je ugledu i opstanku lista. Radivojevićev lični ugled u gradu i opštini bio je od velikog značaja za list. U tom vremenu list je izlazio dva puta mesečno. Tretirao je razna pitanja iz celokupnog života vlasotinačkog i crnotravskog kraja. Njegovim odlaskom u Leskovac za glavnog urednika lista „Naša reč“, prestao je da izlazi list „Vlasina“, od 1. januara 1955. godine. Nije se mogla naći pogodna ličnost za urednika.

Posle 1. januara 1955. godine, odlaskom tadašnjeg urednika Videna Radenkovića u Vlasotincu su, u tom periodu, bila opasna politička previrenja. Bilo je pokušaja da se list obnovi ali nije bilo razumevanja ni od opštinskih, ni od privrednih struktura. Tadašnji predsednik opštine, vlasotinčanin Dragoljub Jović i sekretar opštine Stanislav Krstić, zalagali su se za obnavljanje lista. Čak je bila formirana i redakcija lista, a za glavnog i odgovornog urednika postavljen je Stanislav Gorunović, tada direktor osnovne škole "Siniša Janić" i dopisnik "Politike" i drugih beogradskih listova, a za zamenika postavljen "Vladimir Krasić", književnik i zaposlen kao operativac Državne bezbednosti i dopisnik "Večernjih novosti". Krasić je otišao za Beograd kao novinar "Večernjih novosti".

Period od 1990. godine

Nova „Vlasina“ se pojavljuje tek posle 36 godina. Tačnije, 10. avgusta 1990. godine grupa kulturnih i javnih radnika iz Vlasotinca i Beograda realizovala je ideju o ponovnom izdavanju lista. Inicijativu je pomogao i Stojan Babastojanski, vlasotinčanin, tada predsednik opštine Vlasotince. Formiran je redakcioni odbor od sledećih članova: Miodrag Nagorni - akademski slikar, Radivoje Prikić - sudija, Sava Cukalović - profesor, Miroslav Krainčanić - nastavnik, Stanislav Gorunović - nastavnik istorije, Nebojša Mitrović - profesor, Siniša Pavić - pisac i Dragoljub Stanković. Za glavnog i odgovornog urednika bio je izabran Zoran Davinić - sudija i dramski pisac za decu. Za tehničkog urednika Miodrag Veličković - karikaturista, za lektore Marija Stojanović i Stanka Prikić - profesorke književnosti. List se štampao u Leskovcu, foto-reporter je bio Dragan Davinić a sekretar lista Vlastimir Lazarević. Svi članovi redakcije i urednik lista, kao i saradnici, radili su besplatno, sukobljavali se sa mnogim nerazjašnjenim okolnostima toga vremena, pa je poslednji broj lista izašao 1992. godine.

Period od 1995. godine

List „Vlasina' je obnovljen 10. maja 1995. godine, kao peti pokušaj izdavanja lista, na inicijativu Omladinskog saveta opštine Vlasotince - predsednika Sokola Stanojevića i sekretara Gorana Miladinovića. Za direktora, glavnog i odgovornog urednika postavljen je Ninoslav Radičević, službenik opštine i dopisnik „Sportskog žurnala“. Redakciju su sačinjavali: Zoran Micić, Svetlana Stanković, Biserka Mitrović, Snežana Đokić, Zoran Stanković, Danijela Stanojević, Snežana Petković, Boban Dimitrijević, Vlastimir Stamenković, Srboljub Takić, Vesna Anđelković i Violeta Pešić. Tehnički urednik bio je Milenko Stojanović, lektor Stanika Stanković, kompjuterska obrada Jovica Stamenković, foto-reporter Rade Stojanović. Prvi broj je štampan u 1.500 primeraka. Menjali su se urednici: od Radičkovića, preko Srbe Takića do Bobana Dimitrijevića.

List je najviše imao strana i broja saradnika u sferi kulture, obrazovanja, života običnih ljudi, sporta, poljoprivredi, i pokretao mnoga pitanja o problemima u gradu. To je bio period uređivanja lista od strane Srbe Takića, entuzijasta i kulturnog poslenika pisane reči, tada direktora Kulturnog centra. Puno je pisaca, umetnika i prosvetnih radnika pisalo. Objavljen je veliki broj etnolografskih i istoriografskih sadržaja iz vlasotinačkog kraja.

List „Vlasina“ je u periodu od 1996. do 2004. godine imao najveći broj saradnika koji su imali i svoje strane. Tekstove su objavljivali:

• Danica Valčić, istoričar umetnosti,
• Dragan Vidosavljević, teolog - pisao je hodopise,
• Stanislav Gorunović - feljton o istoriji FK „Vlasina“,
• Zoran Micić - fotografije o Vlasotincu,
• Branko Dimić - crnotravske legende,
• Krista Đokić, nastavnik - imao je posebnu stranu iz oblasti obrazovanja-zadatke za mlade matematičare (a povremeno o inovacijama pisao je i Miroslav Mladenović - nastavnik),
• Danilo Kocić, novinar i pisac - kratke priče,
• Dragan Kocić - zapisi sa sela,
• Miroslav Krainčanić - o zaštiti životne sredine,
• Miša Nagorni - istorija Vlasotinca,
• Miroslav Mladenović - Mirac - o pečalbarima, ciglarima i kačarskom zanatu (posebno objavljivanje pečalbarskih pisama),
• Saša Mladenović - flora i fauna,
• profesor dr. Vladimir Nagorni - eseji,
• Nervenka Popović – kultura,
• Stojan-Pop Andrejević - smešna strana Vlasotinca,
• Svetlana Pešić - kultura,
• Radivoje Prikić, sudija - istoriografiji Vlasotinca
• Gordana Spasić, nastavnica - lekovito bilje,
• dr. primarijus Velibor Stanković, ortoped - feljton Stopalo i obuća,
• Dragan Stanković - ratni dnevnik,
• Zoran Stanković - hodopise i reportaže o planinarenju,
• Gavro Stojanović - priče za decu (Gavrina pričaonica),
• Slobodan Cukalović - feljton o Sokolskom društvu Vlasotinca,

i drugi.

Tako su u listu „Vlasina“ svoje intervjue imali mnogi naši istaknuti pisci, profesori fakulteta, političari i državnici, što je list „Vlasina“ činilo istraživačkim glasilom u kulturi, obrazovanju i običnom životu ljudi. Tome su doprineli saradnici lista iz svih sfera života kao entuzijasti-stvaraoci iz ljubavi prema listu i svom rodnom Vlasotincu.

U 2001. godini sastav redakcije lista „Vlasina“ bio je: urednik Srboljub Takić, tehnički urednik Zoran Micić i novinari; Svetlana Stanković, Vesna Anđelković, Snežana Đokić (sekretar) i Boban Dimitrijević, i lektor Maja Pešić.

Posle 2004. godine smenjen je Srba Takić kao urednik. Ljubitelji lista „Vlasina“ se žale da su se promenile okolnosti u kojima su kultura i obrazovanje ostali na margini života, a zamenjeni vrednostima primitivnog života. Aprila 2006. godine list „Vlasina“ se potpuno ugasio. Tome je doprineo Zakon o privatizaciji medija čiji su osnivači lokalne samouprave. List „Vlasina“ je u teškim vremenima 0d 1996-2000. godine bio „utočište“ duhovnog opstanka mnogih srpskih intelektualaca od Vlasotinca, preko Beograda do Novog Sada, koji su bili i ostali zaljubljenici Vlasotinca.

Pred gašenje lista „Vlasine“ urednici su bili povremeno novinari Vesna Miltenović, Boban Dimitrijević (prelom), a novinari Srboljub Takić i Svetlana Stanković, Đokić Snežana (korektura).

Na nekoliko zadnjih brojeva list je uređivala samo Vesna Miltenović i pisala tekstove sa novinarom Takićem. U listu „Vlasina“ u vreme uređivanja od strane Takića, do poslednje uređivačke ekipe lista, povremeno ili čak i stalno je izilazio podlistak o opštini Crna Trava, a sve tekstove je pisao novinar Srba Takić.

Potrebno je reći da list i dalje izlazi u skoro nepromenjenoj formi, ali pod nazivom Bilten Vlasina.

List Vlasina kao kulturna institucija Vlasotinca

Od renesanse Vlasotinca pa do sadašnjeg vremena list Vlasina je bio istovremeno dokumentacija razvoja Vlasotinca i okoline, kao i distributer lokalnih vesti. Čitaoci, saradnici i urednici lista „Vlasina“ su javno izrazili nadu da će možda, ipak, u vlasotinačkoj sredini prevladati potreba za duhovnim bavljenjem očuvanja kulture i tradicije sredine i prevladati svest da ta potreba bude u jednom ponovnom izlaženju lista „Vlasina“ u nekom drugoj formi.

Vidi još

• Mihajlo Mihajlović