Dvorac Obrenovića u Takovu

Izgled nekadašnjeg dvorca u Takovu

Dvorac Obrenovića u Takovu je nekadašnji letnjikovac koji je 1902. godine narod Rudničkog kraja izgradio kao poklon kralju Aleksandru i kraljici Dragi Obrenović.

Inicijativa o podizanju

Inicijativu za podizanju dvorca o trošku naroda pokrenuo je 1899. godine tadašnji načelnik Rudničkog okruga Svetozar Šurdilović, nadajući se da će tako steći poseban ugled i privilegije kod kraljevskog para. Trospratni letnjikovac je osmišljen u švajcarskom stilu i podignut je narodnim kulukom za nepune dve godine, svega stotinak metara od čuvenog Takovskog grma. Građevina je imala 36 prostorija, bilijar salu, brojne salone itd.

ilustracija dvorca iz 1903, časopis Nova Iskra

Izgrađen dvorac u Takovu je predat na korišćenje poslednjim Obrenovićima na Malu Gospojinu 1902. godine. Tog dana je priređen svečani doček i predaja ključeva, da bi uveče kralj i kraljica sa svitom otišli za Beograd, bez želje da prenoće u njemu. Oni nikad više nisu posetili ovaj dvorac, a nije prošlo mnogo do 29. maja 1903. godine kada su ubijeni. Građevina je vrlo brzo ostala sama i zapuštena te je počela da propada. Nakon ubistva poslednjih Obrenovića, o narodnom daru više niko nije vodio računa. Čitavo pokućstvo od 2500 predmeta je na razne načine došlo do raznih ustanova, ali i privatnih lica. Zaboravljen, ogoljen i ostavljen na milost i nemilost meštanima, dvorac je 1917. godine tokom Prvog svetskog rata stradao u požaru i izgoreo do temelja, da bi bio dokrajčen 1943. godine u Drugom svetskom ratu. Imovina se raznosila, uzimala, prodavala i preprodavala, dok se jedan mali deo čuva u Muzeju rudničko-takovskog kraja u Gornjem Milanovcu.

Muzejski eksponati

U sklopu stalne postavke pod nazivom „Pokloni i otkupi – vreme dinastije Obrenović” u pomenutoj ustanovi nalaze se eksponati iz ove vile. Reč je o četrnaest predmeta. To su: velika stolica od punog drveta sa kožnim naslonom, okrugla zelena činija za voće sa floralnim ornamentima, deo bogato dekorisanog escajga izrađenog od punog srebra i šimširovog drveta, izrezbarena i ukrašena četvorostrana škrinja sa poklopcem, porcelanski tanjiri sa monogramom Aleksandra Obrenovića, četiri veoma elegantne staklene čaše, luksuzan višedelni luster od mesinga sa središnjim kobaltnim delom „plitke” površine itd.

Rekonstrukcija

Dokumentacija o originalnom izgledu dvorca pronađena je u Beču. Na osnovu tih nacrta arhitekte su ponovo izradile projektnu dokumentaciju za izgradnju novog dvorca. Trenutno je u planu rekonstrukcija ovog letnjikovca slavne srpske dinastije. Navodno, ceo kompleks će osim samog dvorca sadržati parkovske površine i veštačko jezero sa sadržajima koji bi mogli da privuku turiste. Ideja je da dvorac bude polurezidencijalnog karaktera, da se u njemu primaju zvanice od najvažnijeg državnog interesa, dok bi drugi deo dvorca bio otvoren za posetioce.

Galerija

• 
  Dvorac u Takovu, izdanje knjižare Periše Minića, razglednica, štampa, 8,7×13,7 cm, Gornji Milanovac, početak 20. veka. Na aversu je odštampano: Gornji Milanovac Dvorac u Takovu.
• 
  Takovski dvorac, Fr. Padović, razglednica, štampa, kolorisanje, 9,1×14,2 cm, Čačak, početak 20. veka. Na aversu je odštampano: Nj. V. Kralju Aleksandru I, blagorodni Rudničani.
• 
  Pozivnica u čast osvećenja temelja Takovskog dvorca, knjižara Isaila A. Petrovića, papir, mastilo, štampa, rukopis, 34×21 cm, Čačak, 2. avgust 1899. Pozivnica je upućena Vujici Mijailoviću, težaku
• 
  Čaša iz Takovskog dvorca, staklo, zlato, livenje, peskarenje, visina 10,5 cm, prečnik 5,8 cm, kraj 19. veka
• 
  Čašice iz Takovskog dvorca. Sa leva na desno: čašica br. 1 (staklo, zlato, livenje, graviranje, visina 10 cm, prečnik 2,8 cm), čašica br. 2 (staklo, zlato, livenje, slikanje, visina 9 cm, prečnik 2,2 cm) i čašica br. 3 (staklo, livenje, graviranje, visina 13,5 cm, prečnik 2,7 cm), kraj 19. veka
• 
  Činija za supu iz Takovskog dvorca (sa poklopcem, tacnom i kašikom), porcelan, pozlata. Činija (visina 18 cm), tacna (prečnik 19 cm), kašika (dužina 18 cm), kraj 19. veka
• 
  Činija za voće iz Takovskog dvorca, porcelan (Žolnai), livenje, visina 6 cm, prečnik 28,5 cm, kraj 19. veka
• 
  Kašika i viljuška iz Takovskog dvorca, presovano srebro, slonovača, spajanje, livenje, dužina 28,5 cm, kraj 19. veka
• 
  Luster iz Takovskog dvorca, mesing, kobalt, livenje, kovanje, graviranje, visina 40 cm, prečnik 43,5 cm, Beč, kraj 19. veka
• 
  Pafta (kopča) iz Takovskog dvorca, legura srebra, sedef, livenje, cizeliranje, rezanje, prečnik 7,2 cm, dužina 16,5 cm, 19. vek
• 
  Polufotelja iz Takovskog dvorca, koža, drvo, tokarenje, profilisanje, voskiranje, 114×33 cm, 1901.
• 
  Tanjir (duboki) iz Takovskog dvorca, porcelan, pozlata, prečnik 24,4 cm, kraj 19. veka
• 
  Tanjir (plitki) iz Takovskog dvorca, porcelan, pozlata, prečnik 24,4 cm, kraj 19. veka
• 
  Pafta (kopča) iz Takovskog dvorca, 19. vek, detalj
• 
  Takovski dvorac - tabla

Spoljašnje veze

• „Dvorac Obrenovića u Takovu sijaće punim sjajem”. Mondo. Pristupljeno 12. 12. 2019.