Žarko Todorović Valter
 | Ovaj članak možda zahteva čišćenje i/ili prerađivanje kako bi se zadovoljili standardi kvaliteta Vikipedije. |
| Žarko Todorović | |
|---|---|
 Poručnik Žarko Todorović | |
| Lični podaci | |
| Nadimak | Bane Valter |
| Datum rođenja | 24. januar 1907. |
| Mesto rođenja | Beograd, Kraljevina Srbija |
| Datum smrti | 2004. (96/97 god.) |
| Mesto smrti | Pariz, Francuska |
| Obrazovanje | Vojna akademija u Beogradu Ratna škola Pariz |
| Vojna karijera | |
| Služba | 1925—1945. |
| Vojska | Jugoslovenska vojska Francuske armija |
| Rod | artiljerija |
| Čin | major JV potpukovnik FAF |
| Jedinica | Kraljeva garda Legija stranaca |
Žarko Todorović Valter (Beograd, 24. januar 1907 — Pariz, 2004) bio je artiljerijski i generalštabni major Jugoslovenske vojske i potpukovnik Francuske armije.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Obrazovanje[uredi | uredi izvor]
Rođen je 24. januara 1907. godine u Beogradu. Bio je mlađi sin artiljerijskog brigadnog generala Petra Todorovića. Nakon osnovne škole i šest razreda gimnazije, završio je 51. klasu Niže škole Vojne akademije 1932. godine, a potom i Višu školu Vojne akademije 1934. godine.[1] Prethodno je uspešno pohađao topografski (1929) i izviđački vojni kurs. Kao jedan od najboljih oficira (prvi u rangu, artiljerijski potporučnik) poslat je na specijalizaciju u Francusku, gde završava Višu ratnu školu u Parizu, na kojoj mu je jedan od profesora bio Šarl De Gol. Tečno je govorio francuski, engleski, nemački i italijanski jezik. Nakon povratka sa školovanja, preveden je u generalštabnu struku 1938. godine.
Drugi svetski rat[uredi | uredi izvor]
Aprilski rat 1941. zatekao ga je u činu generalštabnog majora na službi u Prvom obaveštajnom odeljenju Glavnog generalštaba. Rat je proveo kao načelnik štaba Murske divizije.[2] Uspeo je da izbegne zarobljavanje i već tokom leta 1941. u Beogradu je formirao mrežu ilegalaca. Povezao se sa Dražom Mihailovićem, koji je preko njega održavao vezu sa Saveznicima i generalom Simovićem.[3]
U formaciji Jugoslovenske vojske u otadžbini (JVUO) bio je prvi komandant Beograda (17. maj 1941), a potom i komandant Severnih pokrajina. Brojno stanje ilegalne Komande Beograda posle bilo je 5.119 ilegalaca, od kojih je 3.500 imalo skriveno oružje. Beogradski ilegalci su raspolagali i sa 80 vozila i četiri radio-stanice. Komanda Beograda je smatrala da su tih 3.500 ljudi sigurni za akciju u prva 24 sata.[4]
Do polovine 1942. godine protiv beogradskih ilegalaca bila je angažovana Specijalna policija, ali je ona postizala slabe rezultate, pa je borbu protiv četničkih ilegalaca preuzeo Gestapo i formirao „Anti DM (Draža Mihailović) odsek”, pod komandom SS kapetana Branta. Prvobitni sastav od 700 gestapovaca pojačan je sa još 400 agenata, odabranih iz folksdojčerske 7. SS divizije „Princ Eugen.[4] Najveća akcija Gestapoa na Balkanu tokom Drugog svetskog rata zvala se Operacija Valter, prema jednom od Todorovićevih pseudonima. I jedan od najvećih dosijea Gestapoa je „Dosije Valter”, koji se danas čuva u Arhivu Grada Beograda, Fond BDS (Gestapo).
Operacija „Valter” izvedena je početkom 1943. u Beogradu, a 17. marta je Todorović uhapšen sa grupom ilegalaca, a u Zagrebu još osam njegovih ilegalaca, mahom Hrvata, profesora univerziteta. U Zagrebu, gde su ga vodili da otkrije tamošnje veze je uspeo da pobegne agentima Gestapoa. Ostao je u Zagrebu, kao komandant četničkih ilegalaca u Hrvatskoj, ali je ponovo uhapšen 9. septembra 1943. i odveden u logor Mauthauzen. Podvrgnut je najvećim mukama, ali pošto je preživeo šest meseci – što nikome do tada nije uspelo – Nemci su ga iz najtežeg prebacili u najlakši deo logora. Tu je čak uspeo da napravi jednu malu baštu sa povrćem, koje je delio sapatnicima.[5]
Emigracija[uredi | uredi izvor]
Nakon rata Todorović je stupio u francusku Legiju stranaca, u kojoj proveo deset godina. Ratovao je u Indokini, uključujući i prvi rat u Vijetnamu. Stekao je francusko državljanstvo i primljen je na službu u Generalštab francuske armije, gde je penzionisan 1963. godine, u činu generalštabnog potpukovnika. Preminuo je u Parizu 2004. godine.[6]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ ZBORNIK DOKUMENATA VOJNOISTORIJSKOG INSTITUTA: TOM XIV - DOKUMENTI ČETNIČKOG POKRETA DRAŽE MIHAILOVIĆA - KNJIGA 1 Arhivirano na sajtu Wayback Machine (5. oktobar 2011)
- ^ Ristanović, Rade (2021). Beogradski ravnogorci. Beograd: Institut za savremenu istoriju. str. 90—91. ISBN 978-86-7403-252-7.
- ^ War Resistance and Intelligence By Dr K G Robertson Great Britain 1999 LEO COOPER
- ^ a b „Srbel.net[[Kategorija:Botovski naslovi]]”. Arhivirano iz originala 28. 12. 2015. g. Pristupljeno 14. 01. 2016. Sukob URL—vikiveza (pomoć)
- ^ http://kingdom-of-yugoslavia-in-ww2.com/ Arhivirano na sajtu Wayback Machine (31. jul 2015) -1941-1945/001-zarko-todorovic-posle-mauthauzena/
- ^ [„Žarko Todorović | Pogledi[[Kategorija:Botovski naslovi]]”. Arhivirano iz originala 14. 02. 2016. g. Pristupljeno 14. 01. 2016. Sukob URL—vikiveza (pomoć) Žarko Todorović | Pogledi]
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Kosta Nikolić, Istorija ravnogorskog pokreta (knjiga prva), Beograd 1999.
- Rade Ristanović, Beogradski ravnogorci, Institut za savremenu istoriju, Beograd 2021.