Zavetni krst u Molu

Zavetni krst u Molu
Zavetni krst u Molu
Opšte informacije
Mesto	Mol
Opština	Ada
Država	Srbija
Vreme nastanka	1824.
Tip kulturnog dobra	Spomenik kulture
Nadležna ustanova za zaštitu	Međuopštinski zavod za zaštitu spomenika kulture
	www.heritage-su.org.rs

Zavetni krst u Molu, naseljenom mestu na teritoriji opštine Ada, postavljen je 1824. godine na mestu oltara pravoslavne crkve koja je te godine srušena, a u njenoj neposrednoj blizini, te iste godine osvećena je nova crkva. Krst predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture.^[1]

Drveni krst postavljen je na betonski postament sa limenom pločom na spoju krakova. Na ploči je predstavljena scena Oplakivanja, a na postamentu je zapis o obnavljanju krsta iz 1990. godine:

„1990 godine postavismo ovak krst na mestu stare crkve molske, a povodom 300 god. od velike seoba Srba pod patrijarhom Arsenija III Čarnojevića 1690. godine”

Iza krsta nalazi se oštećeni nadgrobni spomenik od ružičastog mermera sa upisanim imenom Petra Vladimirovića, koji je živeo 61. godinu i umro 13. oktobra 1784. godine. Narodno predanje prikazuje ga kao vojvodu i visoku ličnost koja je dovela Srbe u ove krajeve, ali obzirom na godinu smrti to ne može biti tačno. Poznata je činjenica da su se Srbi u ove krajeve naseljavali već posle bitke na Kosovu, a posebno 1439. kada je despot Đurađ Branković dobio od kralja Žigmunda Potisje u posed. Godine 1481. kolonizovan je veliki broj Srba, koji su se nastanili u županijama duž reka: Tise, Tamiša i Moriša, a ta kolonizacija tekla je nažalost u kontinuitetu, do novijih vremena. Mesto na kome se nalazi nadgrobni spomenik ukazuje na to da se radi svakako o cenjenoj ličnosti.

Mesto krsta u narodu je poznato kao „crkvište” ograđeno gvozdenom ogradom. Na Spasovdan je nošena litija ulicama oko crkve i na crkvištu kraj krsta pleli su se venci od pšenice koji su nošeni kući. Na litiju se išlo oko 11 sati, posle službe u crkvi. Poslednjih nekoliko godina, od obnavljanja krsta 10. maja, na dan „Spaljivanja moštiju sv. Save na Vračaru” održana je na crkvištu letnja crkvena slava.

Zavetni krst svojom arhaičnom formom predstavlja jedan od retko sačuvanih spomenika ove vrste, koji prikazuju kontinuitet pravoslavne zajednice na ovom području tokom 18. i 19. veka.

Vidi još

Izvori

^ „Zavetni krst u Molu”. Međuopštinski zavod za zaštitu spomenika kulture Subotica. Pristupljeno 13. 2. 2020.

Spoljašnje veze

[1] „Zavetni krst u Molu”. Međuopštinski zavod za zaštitu spomenika kulture Subotica. Pristupljeno 13. 2. 2020.

[1]

p r u Nepokretna kulturna dobra u Severnobanatskom okrugu
Ada	Srpska pravoslavna crkva u Molu Rodna kuća Novaka Radonića Srpska pravoslavna crkva Vaznesenja Hristovog u Adi Vetrenjača u Obornjači Zavetni krst u Molu Kapela Dudvarski
Kanjiža	Dvorac grofa Karasa Crkva Sv. Arhanđela Mihaila u Kanjiži Železnička stanica Horgoš – Kamaraš Kapela na Pravoslavnom groblju u Martonošu Magacin za žitarice Vila Horgoš Kamaraš br. 26 Vigado Vetrenjača u Oromu Srpska pravoslavna narodna škola u Martonošu Srpska pravoslavna crkva Prenosa moštiju Sv. oca Nikolaja u Martonošu
Kikinda	Suvača u Kikindi Pravoslavna crkva u Kikindi Bogomolja „Vodica“ u Kikindi Zgrada Velikokikindskog Dištrikta Klasicistička zgrada iz 1834. godine u Bašaidu Srpska pravoslavna crkva u Mokrinu Grobnica porodice Čarnojević u Ruskom Selu Crkva Sv. arhanđela Mihaila i Gavrila u Iđošu Srpska pravoslavna crkva Sv. Oca Nikolaja u Bašaidu Kuća u Ul. Pere Segedinca br. 25 u Kikindi Ambar od pletera u Kikindi Stara opštinska zgrada u Mokrinu Industrijski objekat „Stara crepana i ciglana” - Terra
Novi Kneževac	Dvorac porodice Servijski (Šulpeov dvorac) Zgrada bivšeg Narodnog odbora Atine Srpska pravoslavna crkva Sv. arhanđela Mihaila i Gavrila u Novom Kneževcu Olajnica u Novom Kneževcu Crkva Sv. Arhangela Mihaila i Gavrila u Banatskom Aranđelovu Dvorac Maldeghem Kapela Servijski u Novom Kneževcu Rimokatolička crkva u Novom Kneževcu
Senta	Srpska pravoslavna crkva Sv. arhanđela Mihaila u Senti Gradska kuća u Senti Vatrogasna kasarna u Senti Hotel „Rojal“ u Senti Slavnića kuća u Senti Rodna kuća Stevana Sremca u Senti Osnovna škola u ataru Ada Zgrada Osnovne škole „Stevan Sremac“ u Keviju Kapela Sv. Arhangela Gavrila na Pravoslavnom groblju u Senti Kuća u Lenjinovoj ulici br. 14 u Senti Zgrada sa sunčanim zabatom Zgrada Plebanije-Muzeja u Senti
Čoka	Rimokatolička crkva u Čoki Srpska pravoslavna crkva u Sanadu Srpska pravoslavna crkva u Čoki Dvorac Lederer Kapela Vujin u Crnoj Bari Rimokatolička crkva u Sanadu Srpska pravoslavna crkva Sv. Nikole u Ostojićevu