Zadužbina kralja Petra I Karađorđevića

Zadužbina kralja Petra I Karađorđević
Zadužbina kralja Petra I Karađorđević
Osnivač	Kralj Petar I Karađorđević
Datum osnivanja	18. novembar 1914.; pre 109 godina
Tip	zadužbina
Lokacija	Kraljevina Srbija
Sedište	Topola
Službeni jezici	srpski
Predsednik	Dragan Reljić
Veb-sajt	Zvaničan sajt

Zadužbina kralja Petra I Karađorđevića je zadužbina koju je testamentom 18. novembra 1914. godine osnovao kralj Petar I Karađorđević.

U njenom sastavu nalaze se Crkva Svetog Đorđa na Oplencu, Karađorđev konak, Karađorđeva crkva u Topoli, Karađorđeva kasarna, Petrova kuća, Kraljeva vinarija, Vinogradareva kuća i kraljevi vinogradi.

Istorijat[uredi | uredi izvor]

U novembru 1914. godine na Kraljevinu Srbiju je pokrenuta Treća austrougarska ofanziva. Srpska vojska je pružala snažan i nesalomiv otpor u prve dve ofanzive, ali je već bila izmučena i našla se u defanzivi.

Kralj Petar I Karađorđević je kraljevsku vlast preneo na naslednika kraljevina Aleksandra koji je time postao regent, a zatim se povukao u Topolu. Stanovao je u skromnoj kući u šumadijskom stilu, izgrađenoj po projektu arhitekte Koste J. Jovanovića, a za potrebe parohijskog doma Crkve Svetog Đorđa na Oplencu.

U Kragujevcu je 18. novembra 1914. godine kralj Petar I napisao testament u kojem je predvideo osnivanje zadužbine sa njegovim imenom, a koja treba kao posebno pravno lice da upravlja Crkvom Svetog Đorđa na Oplencu.

Polazeći u rat protiv Austrijanaca i nemajući vremena da potanko obrađujem nasledstvo svoga imanja, ja ostavljam moje papire i gotov novac mojoj deci, Aleksandru, Đorđu i Jeleni. Oni će to podeliti na troje među sobom bratski. Imanje u zemljištu u Beogradu pripada nasledniku prestola Aleksandru, kao i crkva na Oplencu, kod Topole. Crkva postaje kao zasebno pravna ustanova pod imenom: „Zadužbina kralja Petra”. Kralj će se svakad starati o toj zadužbini, a ostali članovi doma imaju pravo, po odobrenju kraljevom, uživati u toj zadužbini. Bolnica koju podižem u Topoli, predaje se državi na upotrebu dokle god bude bolnica državna. Ako bi se namera promenula, mesto se vraća zadužbini. Grlim srdačno moju dragu decu i preporučujem jim mir i ljubav.

Petrova kuća je nakon kraljeve smrti 1921. godine bila pretvorena u sedište direkcije zadužbine. Nakon Marsejskog atentata je kraće vreme služila kao muzej venaca, tačnije od 1935. godine, a u njoj su bili izloženi venci polagani na sarkofag kralja Petra I i grob kralja Aleksandra I.

Zadužbina je 1947. godine, usled dolaska komunista na vlast, prestala sa radom i bila zatvorena za javnost, a njena imovina je konfiskovana. Rad zadužbine je obnovljen 1993. godine.

Kompleks zadužbine[uredi | uredi izvor]


Fotografija	Objekat	Vreme gradnje
	Crkva Svetog Đorđa na Oplencu	1910—1930
	Petrova kuća	1910—1912
	Karađorđev konak	1811.
	Karađorđeva kasarna
	Karađorđeva crkva u Topoli	1811.
	Vinogradareva kuća	1911.
	Kraljeva vinarija	1931.

Uprava zadužbine[uredi | uredi izvor]

Upravitelj zadužbine je Dragan Reljić, a zadužbinom upravlja Upravni odbor.^[1] Među članovima Upravnog odbora bili su arhitekta Dragomir Acović, penzionisani univerzitetski profesor dr Slobodan Perović, predsednik opštine Topola Dragan Jovanović. Vršilac dužnosti upravitelja jedno vreme je bio advokat Vladan Živulović.^[2]