Lajoš Zilahi
| Lajoš Zilahi | |
|---|---|
 Lajoš Zilahi na poštanskoj markici Srbije | |
| Lični podaci | |
| Puno ime | Lajoš Zilahi |
| Datum rođenja | 27. mart 1891. |
| Mesto rođenja | Nađsalonta, Austrougarska |
| Datum smrti | 1. decembar 1974. (83 god.) |
| Mesto smrti | Novi Sad, SFRJ |
| Obrazovanje | Univerzitet Lorand Etvoš |
| Književni rad | |
| Najvažnija dela | Ararat Zarobljenici |
| Potpis |  |
Lajoš Zilahi (mađ. Zilahy Lajos; Nađsalonta, Transilvanija , 27. mart 1891 — Novi Sad, 1. decembar 1974) bio je mađarski pisac i dramaturg.[1] Jedan je od vodećih, ako ne i najčitaniji prozni mađarski autor dvadesetog veka.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Rođen je u Salonti, Transilvanija, tada deo Kraljevine Mađarske. Studirao je pravo na Univerzitetu u Budimpešti[1] pre nego što je poslat na Istočni front tokom Prvog svetskog rata,[2] gde je bio ranjen. Posle ranjavanja 1916. je napustio front i od tada radio kao novinar.[1]
O svojim iskustvima sa ratišta potresno svedoči u romanu „Zarobljenici“ (mađ. Két fogoly). Njegovo najpoznatije delo je „Ararat“, deo trilogije, a najpotresnije „Samrtno proleće“. Njegovim delima provejava duh aristokratske Mađarske, odnosno Austrougarske, a izuzetno živim opisima uspeva da gane čitaoca.
On je takođe bio aktivan i na filmu.[3]Osnovao je i svoju filmsku kuću.[1] Njegov roman iz 1928. Nešto pluta na vodi ekranizovan je dva puta. Njegova predstava General snimljena je kao film pod nazivom Vrli sin 1930. i kao Pobunjenik 1931.
Nekoliko njegovih romana je prevedeno na bugarski, hrvatski, danski, holandski, češki, engleski, estonski, finski, francuski, nemački, italijanski, japanski, poljski, rumunski, srpski, slovački, španski, švedski i turski. Edicija njegovih kratkih priča dostupna je na španskom, neke od njegovih pripovedaka prevedene su na bugarski, hrvatski, engleski, estonski, francuski, nemački, italijanski, poljski, portugalski, slovački, španski i švedski, a neki od njegovih pesama na nemački.
Od 1948. godine je živeo u Sjedinjenim Američkim Državama, u emigraciji. Krajem pedesetih je često boravio u Novom Sadu gde je kupio kuću. Samo jednom, 1973. godine je posetio Budimpeštu. Planirao je da se vrati u Mađarsku, ali ga je smrt u tome sprečila.[1]
Lajoš Zilahi je sahranjen na budimpeštanskom groblju Kerepeši.
Izabrani romani[uredi | uredi izvor]
- Zarobljenici (1926)
- Voda nešto nosi (1928)
- Dezerter (1931)
- Kad duša zamire (1932)
- Osveta oružja (1936)
- Ararat (1947)
- Razbesneli anđeo (1953)
- Purpurni vek (1965)
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g d „ZILAHI Lajoš (Lajos Zilahy)”. snp.org.rs. Pristupljeno 22. 1. 2022.
- ^ „Zilahy, Lajos”. Howard Gotlieb Archival Research Center. Boston University. Arhivirano iz originala 27. 12. 2008. g. Pristupljeno 27. 12. 2008.
- ^ „Lajos Zilahy”. imdb.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 22. 1. 2022.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Akademske | |
| Ljudi | |
| Ostale | |
