Legat Joce Vujića
| Legat Joce Vujića | |
|---|---|
 | |
| Osnivanje | 1932. |
| Lokacija | Beograd Republika Srbija |
| Vrsta | Legat |
Legat Joce Vujića (biblioteka Joce Vujića), predstavlja njegovu ličnu biblioteku i arhivu koju je on poklonio Univerzitetskoj biblioteci „Svetozar Marković” 1932. godine. Biblioteka Joce Vujića je po svom sadržaju vrlo vredna, sadrži retkosti do kojih se danas ne može doći i mnogima je poslužila za interesantna istraživanja.[1]
O Biblioteci Joce Vujića[uredi | uredi izvor]
Biblioteka Joce Vujića ima 4911 inventarnih brojeva, sa preko 10000 knjiga i časopisa i predstavlja veliku materijalnu i naučnu vrednost. To je jedna od najbogatijih biblioteka za proučavanje nacionalne i kulturne istorije srpskog, ali i drugih jugoslovenskih naroda. U njoj se nalaze „stare srpske i glagoljske knjige, dubrovačke i hrvatske knjige, listovi i časopisi od XVIII do kraja XIX veka. Pored toga, ima dosta starih dela na latinskom, nemačkom i mađarskom jeziku od XVI do XVIII veka, koja govore o našoj prošlosti, npr. iz XVI veka 25 knjiga, među kojima i retka izdanja iz mletačke štamparije Božidara Vukovića – Praznični minej iz 1538, iz XVII veka preko 50 domaćih i stranih knjiga, npr. delo Orbina Il regno degli Slavi iz 1601, Halkokondilova Istorija Turaka iz 1650, Putovanje.. Edvarda Brauna iz 1686, zatim oko 200 knjiga iz XVIII veka, među njima i prvi srpski bukvar iz 1739. godine, Žefarovićeva Stematografija iz 1741, prvi srpski časopis Slaveno-serbski magazin iz 1768. kao i preko 900 knjiga raznih struka, pretežno prvih izdanja, iz prve polovine XIX veka. Takođe su izuzetno retke i mnogobrojne brošure koje se nalaze u ovoj biblioteci. Uz biblioteku, Joca Vujić je poklonio i svoju bogatu arhivu koja sadrži oko 4.000 dokumenata i podeljena je u četiri celine:
- Prepiska XVIII veka (272 pisma)
- Prepiska kneza Miloša Obrenovića (1427 dokumenata)
- Prepiska Koste Anastasijevića, srpskog agenta u Bukureštu (540)
- Prepiska poznatih i manje poznatih ličnosti novijeg doba (oko 2000), kao Kristofera Žefarovića, Ilije Garašanina, Ljubomira Nenadovića, Vuka Stefanovića Karadžića, Joakima Vujića, Radoja Domanovića, Janka Veselinovića, Jovana Jovanovića Zmaja i dr.
Posebnu grupu predstavljaju vojni i politički izveštaji i otvoreni i šifrovani telegrami iz srpsko-turskog rata 1875-1878. godine i iz ratova od 1912. do 1918. čiji broj prelazi dve stotine.[2]
O Joci Vujiću[uredi | uredi izvor]
Joca Vujić, veliki dobrotvor Beogradskog univerziteta, veleposednik, poznati bibliofil, rodio se u Senti, u Bačkoj. Osnovnu i srednju školu završio je u Senti. Nastavio je školovanje u Segedinu, a početkom 1877. otišao u Bratislavu u tzv. Gornju gimnaziju, gde je proveo četiri godine. Jednu godinu je slušao predavanja na Filozofskom fakultetu u Beču, ali je napustio filozofske studije da bi mogao da preuzme vođenje ekonomije svoga oca, pa se zbog toga upisao na Visoku agronomsku akademiju u Altenburgu u jesen 1882. Diplomirao je 1885. godine. U Senti unapređuje svoje imanje. Član je, a kasnije i predsednik, Srpske pravoslavne crkvene opštine u Senti, član Upravnog odbora Matice srpske u Novom Sadu. Preko četrdeset godina sakupljao je po zemlji i inostranstvu knjige i rukopise koji se odnose na srpsku istoriju, književnost i kulturu. Njegova numizmatička zbirka, galerija slika, biblioteka i arhiva, predstavljali su tada najbogatiju privatnu zbirku u zemlji. Preko 300 umetničkih slika domaćih i stranih autora i numizmatičku zbirku, poklonio je Joca Vujić Univerzitetu (danas se nalaze u Narodnom muzeju), 50 slika je darivao Matici srpskoj i one su predstavljale osnovu za otvaranje Galerije Matice srpske u Novom Sadu, dok je svoju biblioteku i arhivu poklonio 1932. godine Univerzitetskoj biblioteci.[2]
Beogradska štampa o poklonu[uredi | uredi izvor]
Beogradska štampa je pozdravila njegov poklon kao „dar Beogradu, dar srpskom narodu, dar nauci i amanet potomstvu“, učvršćujući ga na taj način u red velikih srpskih dobrotvora kojima naš narod ima da zahvali za mnoga kulturna i prosvetna dobra u prošlosti. Ministar prosvete zahvalio mu se „kao jednome od najvećih narodnih i kulturnih dobrotvora, kojima se samo možemo podičiti“. Kralj je odlikovao Vujića ordenom svetog Save drugog reda, a Bibliotečki odbor Univerzitetske biblioteke predložio je 1932. godine da se Joca Vujić izabere za počasnog doktora Beogradskog univerziteta.[3]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Legati i biblioteke celine. Beograd: Zajednica matičnih biblioteka Srbije. 2016. str. 165—176.
- ^ a b „Biblioteka Joce Vujića”. rastko.rs. Pristupljeno 17. 12. 2020.
- ^ „Joca Vujić, veliki dobrotvor Beogradskog univerziteta i Univerzitetske biblioteke” (PDF). arhiva.unilib.rs. Pristupljeno 17. 12. 2020.