Manđelos

Manđelos
Manđelos;
	Manđelos — središte sela
Administrativni podaci
Država	Srbija
Autonomna pokrajina	Vojvodina
Upravni okrug	Sremski
Opština	Sremska Mitrovica
Stanovništvo
— 2011.	1.319
— gustina	33/km2
Geografske karakteristike
Koordinate	45° 05′ 03″ S; 19° 35′ 45″ I / 45.084082° S; 19.595911° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	130 m
Površina	39,8 km2
	Manđelos Manđelos na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj	22208
Pozivni broj	022
Registarska oznaka	SM

Manđelos je naselje u opštini Sremska Mitrovica, u Sremskom okrugu, u Srbiji. Prema popisu iz 2011. bilo je 1319 stanovnika.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Originalno ime sela je bilo Nađolas (veliko italijansko selo) pa su ga kasnije prekrstili u Manđelos. Najčešće voće sa Fruške gore je sa manđeloških plantažnih voćnjaka Vranjaša i Mutalj, kao i kvalitetne rakije. Sa izvora Vranjaš u rimsko doba vodom se snabdevao Sirmijum. Izvor je i danas živ. Severno od Sremske Mitrovice, na obroncima Fruške gore, nalazi se selo Manđelos.

Na početku XIX veka (1802) završena je menđeloska crkva Sv. Georgija. Ta godina zapisana je u gornjem delu zvonika. Građevina je jednobrodna, sa oltarskom apsidom na istočnoj i zvonikom prizidanim uz pročelje na zapadnoj strani. Naos je presveden poluobličastim lucima i svodovima, i podeljen na traveje. Fasade su horizontalno raščlanjene soklom, frizom i profilisanim kordonskim vencem. Vertikalno raščlanjavanje postignuto je pilastrima sa kapitelima, a pravougaoni, lučno završeni prozori ukrašeni su profilisanim okvirima. Zapadni portal, flankiran pilastrima, nalazi se u prizemlju zvonika, dok se još jedan ulaz nalazi na južnoj strani hrama. Prozori na zvoniku su istovetno ukrašeni, a kordonski venac između spratova ukrašen je nizom mutula. Visoki ikonostas sa klasicističkim formama rezbario je Marko Konstantinović posle 1816. On je oblikovao i pevnice i vladičanski presto. Za oslikavanje i pozlatu ikonostasa i pevnica Crkvena opština pozvala je 1825. Georgija Bakalovića. Zidne slike su rad nepoznatog umetnika iz XIX veka. U oltaru su kompozicije: Hristos na prestolu i Milosrdni Hristos; u svodu nad solejom naslikan je Gospod Savaot sa jevanđelistima, a na zapadnom zidu je patron hrama – sv. Georgije. U crkvi se nalazi i više ikona Grigorija Davidovića Opšića. Arhitektonsko-konzervatorski radovi izvođeni su 1980.

Mesto je 1885. godine bilo u Erdevičkom izbornom srezu sa svojom 941 dušom.^[1]

U Manđelosu je 2014. osnovan i Manastir Svetog Vasilija Ostroškog.^[2]

Demografija[uredi | uredi izvor]

U naselju Manđelos živi 1189 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 38,0 godina (36,8 kod muškaraca i 39,1 kod žena). U naselju ima 474 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,23.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine).

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija^[3]
Godina	Stanovnika
1948.	995
1953.	1.019
1961.	1.263
1971.	1.418
1981.	1.516
1991.	1.478	1.429
2002.	1.533	1.610

Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍^[4]

Srbi	1.503	98,04%
Ukrajinci	4	0,26%
Mađari	4	0,26%
Jugosloveni	4	0,26%
Hrvati	3	0,19%
Crnogorci	1	0,06%
nepoznato	2	0,13%

Stanovništvo prema polu i starosti^[5]


	m	ž
?	3	4
80+	8	11
75—79	14	19
70—74	33	48
65—69	38	48
60—64	38	53
55—59	34	40
50—54	40	51
45—49	46	48
40—44	67	57
35—39	63	55
30—34	53	62
25—29	51	55
20—24	56	52
15—19	48	58
10—14	65	38
5—9	53	56
0—4	29	39
Prosek :	36,8	39,1

Domaćinstva

**Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	272	281	358	377	401	421	474

**Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosek
Broj domaćinstava	76	110	79	110	51	35	10	2	1	0	3,23

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena	Nepoznato
Muški	592	169	388	24	11	0
Ženski	661	131	400	117	12	1
UKUPNO	1.253	300	788	141	23	1

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	302	125	0	0	63
Ženski	137	64	0	0	21
UKUPNO	439	189	0	0	84
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	4	16	20	0	18
Ženski	0	2	14	0	1
UKUPNO	4	18	34	0	19
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	0	0	26	4	5
Ženski	1	0	5	8	17
UKUPNO	1	0	31	12	22
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	6	0	0	15
Ženski	0	0	0	4
UKUPNO	6	0	0	19

Znamenitosti[uredi | uredi izvor]

Pravoslavna crkva Svetog Georgija — nepokretno kulturno dobro od velikog značaja.

Reference[uredi | uredi izvor]

^ "Zastava", Novi Sad 1885. godine
^ „Osvećen manastir Ostroškog Čudotvorca u Sremu (SPC, 13. maj 2014)”. Arhivirano iz originala 16. 05. 2014. g. Pristupljeno 15. 05. 2014.
^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

[1] "Zastava", Novi Sad 1885. godine

[2] „Osvećen manastir Ostroškog Čudotvorca u Sremu (SPC, 13. maj 2014)”. Arhivirano iz originala 16. 05. 2014. g. Pristupljeno 15. 05. 2014.

[3] „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.

[4] „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.

[5] „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]