Pređi na sadržaj

Milka Žicina

Dodaj veze
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Milka Žicina
Portret Milke Žicine. Izvor: Srpski biografski rečnik. 3, D-Z
Lični podaci
Puno imeMilka Žicina
Datum rođenja(1902-10-09)9. oktobar 1902.
Mesto rođenjaPrvča, Austrougarska
Datum smrti3. februar 1984.(1984-02-03) (81 god.)
Mesto smrtiBeograd, SR Srbija, SFR Jugoslavija
Književni rad
Najvažnija delaKajin put
Devojka za sve

Milka Žicina (Prvča, 9. oktobar 1902 — Beograd, 3. februar 1984), bila je pisac romana socijalne tematike u periodu između dva svetska rata.[1] Pretežno je obrađivala probleme obespravljenih devojaka i žena.[2]

Biografija[uredi | uredi izvor]

Milka Žicina rođena je u Prvči kod Nove Gradiške, u siromašnoj porodici čuvara pruge Nikole Žice i njegove žene Cvijete, rođene Milojević. Zbog nemaštine je još u ranom pubertetu bila prinuđena da radi kao služavka u Novoj Gradiški. Po završetku osnovne škole, 1917. godine, sa majkom i sestrom odlazi u Sremske Karlovce i u Novom Sadu za godinu dana (1918) polaže ispite za četiri niža razreda devojačke škole.[3]

Život i rad između dva rata[uredi | uredi izvor]

Godine 1919. Milka Žicina prelazi u Beograd, zapošljava se u Upravi državnih železnica i uporedo uči daktilografiju. Potom odlazi u Beč, gde radi kao služavka, a zatim se vraća u Beograd. U Beogradu ne uspeva ponovo da se zaposli, pa odlazi u Hamburg, sa idejom da se zaposli na brodu i ode u Sjedinjene Američke Države. Ne uspevši da ostvari ovu zamisao ona iz Hamburga peške odlazi u Mec, a zatim u Pariz, gde se izdržava praveći opanke. Tada se pridružila sindikatu kožarskih radnika, gde je radnicima iz naših krajeva držala časove francuskog jezika.

U Parizu je upoznala Iliju Šakića (kasnije načelnik u Ministarstvu spoljnih poslova) i sa njim se venčala 1928. godine. U Parizu se družila sa levičarima i prodavala levičarsku štampu, pa su je francuske vlast, zajedno sa suprugom, proterale u Belgiju, gde su ostali do 1931. godine.

Iz Belgije se mladi bračni par vraća u Beograd, gde Milka počinje da radi u Zadružnom konačištu (u Makedonskoj 21)[4] kao sobarica i noćni čuvar. Tu ona piše svoj prvi roman Kajin put.[5] Posle toga u konačištu je dobila posao daktilografa, ali je 1940. godine otpuštena zbog organizovanja štrajka.

Drugi svetski rat provela je sa suprugom u ilegali, krijući se u kući seoskog učitelja u Dolovu pod imenom Milica Šakić.[3]

Posleratni period i sukob sa KPJ[uredi | uredi izvor]

Posle oslobođenja je u Pančevačkom srezu radila na obnovi škola i kulturnog života. Posle uspešno organizovanih izbora u Novoj Gradiški 1945. godine postala je član Komunističke partije Jugoslavije (KPJ). Sledeće godine postavljena je za urednika kulturne rubrike u časopisu Rad, da bi 1948, po ličnom izboru, prešla u slobodne reportere.

Juna 1951. godine uhapšena je zbog saradnje sa Informbiroom. Istovremeno je tada pod istom optužbom uhapšena veća grupa pisaca, a Milka je bila jedina žena među njima. Sedam meseci, tokom kojih je utvrđivana njena krivica, provela je u Glavnjači. Januara 1952. osuđena je na osam godina zbog saradnje sa Vojislavom Srzentićem i njegovom suprugom Dragicom, sa kojom je bila bliska prijateljica.[6] Robijala je u ženskom logoru Stolac u Hercegovini do juna 1955. kada joj je kazna umanjena, a ona puštena.[3]

Po povratku sa robije živela je sa mužem u Sevojnu do 1959. godine kada su se vratili u Beograd. U Beogradu je sa mužem živela u Dobračinoj br. 36, gde je i umrla 28. februara 1984. godine.[4]

Književni rad[uredi | uredi izvor]

Milka Žicina pripadala je pokretu socijalne literature između dva rata. Tridesetih godina 20. veka u Beogradu se kretala u krugu Nolitovih književnika-Levičara u Dobračinoj 6[4] (Radovan Zogović, Oskar Davičo, Hugo Klajn, Milovan Đilas i dr). Već sa svojim prvim romanom, objavljenim na preporuku Velibora Gligorića, postigla je uspeh. U Parizu je prevodila sa francuskog jezika pisce socijalne literature. Sarađivala je u mnogim časopisima, između ostalih Pregled, Naša stvarnost, Žena danas i drugi.[3]

Obnovljeni interes za književno stvaralaštvo Milke Žicine javlja se sa promenom istorijskih okolnosti, odnosno raspadom Jugoslavije. Jovan Deretić u Istoriji srpske književnosti[7] za Milku Žicinu kaže da je ona „najznačajniju novinu u proznom stvaranju donela... sa svoja dva proleterska romana... od kojih drugi spada među naše bolje međuratne romane”.

Objavljena dela[uredi | uredi izvor]

  • Kajin put (roman; Beograd, 1934)
  • Devojka za sve (roman; Beograd, 1940)
  • Repotraže (zbirka reportaža; Beograd, 1950)
  • Drugo imanje (roman; Beograd, 1961)
  • Zapisi sa onkološkog (biografska proza; Beograd, 1986)
  • Selo moje (roman; Beograd, 1983)
  • Sve, sve, sve (roman; Zagreb, 2002)
  • Sama (roman; Beograd, 2009)
  • Neka to bude sve (kratka proza; Beograd, 2014)

Romani Milke Žicine[uredi | uredi izvor]

Prvi roman Milke Žicine Kajin put je priča o sirotinjskoj seoskoj porodici. Objavljen je u Nolitu 1934. godine i prvi je roman srpske književnosti sa jasnom orijentacijom pokreta socijalne književnosti između dva rata. Doživeo je značajnu popularnost. Preveden je i objavljen na nemačkom (Drei Eulen Verlang, Diseldorf, 1934) i francuskom (Pabl. L`amitié par le livre, Pariz, 1940), a posle rata na češkom (Dilo, Prag, 1947) i bugarskom (Narodna kultura, Sofija, 1948). U Jugoslaviji je doživeo i drugo izdanje (Rad 1950).

Drugi roman, Devojka za sve govori o teškim iskustvima junakinje romana u još složenijim uslovima gradskog života.

Njen dnevnik Zapisi sa onkološkog hrabro je svedočenje o borbi za život.[8]

Rukopis o stradanju u ženskom logoru Stolac objavljen je posthumno, tek početkom 21. veka, pod „postmodernističkim” naslovom Sve, sve, sve.

Roman Sama predstavlja tek početkom 20. veka obelodanjeni rukopis iz zaostavštine Milke Žicine, tematski je vezanim za njeno najteže intimno stradanje, boravak u „samici“ tokom istražnog postupka Glavnjači. Ovaj rukopis smatra se uvertirom za roman Sve, sve, sve i zajedno sa njim jedinstvenim svedočanstvom o stradanju povodom IB-rezolucije.[9] Oba rukopisa napisana su već sedamdesetih godina 20. veka, ali ih je autorka, u strahu od represije, skrivala. Tekstovi su posle njene smrti prvi put izašli u časopisima Dnevnik (1993) i Letopis Matice srpske (1998).[10]

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Garonja Radovanac 2010, str. 229
  2. ^ Mala enciklopedija Prosveta 1986
  3. ^ a b v g Srpski biografski rečnik 2007, str. 808-809
  4. ^ a b v Garonja Radovanac, Slavica. „REZOLUCIJA INFORMBIROA (IB) 1948. U SRPSKOJ KNjIŽEVNOSTI KOJU PIŠU ŽENE” (PDF). Književna istorija. Arhivirano iz originala (PDF) 26. 10. 2017. g. Pristupljeno 25. 10. 2017. 
  5. ^ Žicina, Milka (1934). Kajin put. Beograd: Nolit. COBISS.SR 6421511
  6. ^ „Dragica Srzentić”. Audioifotoarhiv.com. Pristupljeno 2017-09-30. 
  7. ^ Deretić 1983
  8. ^ "Drugo imanje", Milka Žicina - Beograd, Nolit, 1980.
  9. ^ Kolarić, Vladimir. „MILKA ŽICINA: Neka to bude sve”. vladimirkolaric.blogspot. Pristupljeno 25. 10. 2017. 
  10. ^ Tačinjska, Katažina. „Diskurs o logoru Goli otok – ženska perspektiva”. Knjiženstvo. Pristupljeno 25. 10. 2017. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Милка_Жицина&oldid=26939639”