Mletačko-turski rat (1463—1479)
 | Ovaj članak sadrži spisak literature, srodne pisane izvore ili spoljašnje veze, ali njegovi izvori ostaju nejasni, jer nisu uneti u sam tekst. |
| Mletačko-turski rat (1463-1479) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Istočni Mediteran 1450. godine | |||||||
| |||||||
| Sukobljene strane | |||||||
 Osmansko carstvo |
 Mletačka republika | ||||||
| Komandanti i vođe | |||||||
|
Mehmed II Osvajač Mahmud-paša Anđelović |
Antonio Loredan Skenderbeg | ||||||
Mletačko-turski rat vođen je od 1463. do 1479. godine. Deo je Mletačko-turskih ratova, a završen je pobedom Turaka.
Uvod[uredi | uredi izvor]
Interesi Mletačke republike i Osmanskog carstva počeli su ozbiljnije da se sukobljavaju nakon pada Srbije i Bosne pod Osmansko carstvo (1459. i 1463). Nakon što je ovladao balkanskim državama, Mehmed II Osvajač nastavio je da širi svoje granice ka obali. Sada je došao red na Mletačku republiku. U Petrovaradinu je 12. septembra 1463. godine zaključen savez između ugarskog kralja Matije Korvina i Mletaka protiv Turske. Mlečani su, sem ugarske pomoći, vodili ovaj rat bez pomoći hrišćanskih vitezova. Delovanje Republike svelo se na obrazovanje flote (19 papskih, 17 napuljskih, 47 venecijanskih i 2 galije Jovanovaca sa Rodosa). Zahvaljujući svojoj prevlasti na moru, Mlečani su uspešno ratovali i bez pomoći hrišćanskih država. Osmanska imperija tek je počela graditi svoju flotu.
Rat[uredi | uredi izvor]
Mletački brodovi spasavali su venecijanska uporišta i napadali turske posede. Tako su opustošili Delos i Mitilini i zapalili Smirnu (1472). Turci su u toku tih operacija zabeležili samo jedan značajniji uspeh. Mehmed-paša je 1470. godine sa 300 brodova i 70.000 vojnika napao i osvojio Negroponte nakon pet uzastopnih juriša. Za to vreme su Turci tokom svojih pljačkaških pohoda u Hrvatsku i Slavoniju zahvatali samo periferne delove Mletačke republike. Osvojili su 1471. godine Počitelj, kraj između Cetine i Neretve, izuzev Makarskog primorja. Provaljivali su do Nina, Zadra i Šibenika. Mlečani su tokom rata sačuvali i uvećali svoje posede u Dalmaciji. Mletačke snage pod komandom Antonija Loredana uspele su da sačuvaju Skadar koji je od maja do avgusta 1474. godine opsedao beglerbeg Sulejman-paša sa 30.000 ljudi. Četiri godine kasnije, turski sultan Mehmed II lično je poveo vojsku na Skadar koji mu se nakon višemesečne opsade predao januara 1479. godine. Sada se sva teritorija Albanije našla u turskim rukama.
Mir[uredi | uredi izvor]
Rat je završen mirom u Istanbulu (26. januar 1479. godine). Po odredbama mirovnog sporazuma, Mlečani su izgubili Evbeju, Kruju i Skadar, ali su sačuvali uporišta na Moreji (Peloponezu) uz uslov da za njih plaćaju danak turskom sultanu. Mir je zaključen bez obaveštavanja Matije Korvina. Zbog toga je Korvin nameravao da pokrene rat protiv saveznika, ali to nije mogao učiniti zbog turskih provala u Hrvatsku, Slavoniju, Kranjsku i Štajersku.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- Vojna enciklopedija, tom 5 (540)