Nacionalni istorijski park i ekološki rezervat zaliv Salt River
IUCN kategorija V (zaštićeni krajolik/morski pejzaž) | |
 Zaliv Salt River | |
 | |
| Mjesto | Sent Kroj, Devičanska ostrva, SAD |
|---|---|
| Najbliži grad | Kristijansted |
| Površina | 382,74 ha |
| Osnovano | 24. februar 1992. godine |
| Upravljačko tijelo | National Park Service U.S. Virgin Islands Gov't |
Nacionalni istorijski park i ekološki rezervat zaliv Salt River je deo Nacionalnog parka na ostrvu Sent Kroj na američkim Devičanskim ostrvima. Održava i čuva brdske slivove, mangrove šume i estuarske i morske životne sredine koje podržavaju ugrožene vrste. Takođe sadrži mesto iskrcavanja Kolumba, nacionalno istorijsko obeležje koje je jedino poznato mesto gde su članovi Kolumbove ekspedicije kročili na sadašnju teritoriju Sjedinjenih Država. Lokalitet je obeležen tvrđavom Fort Salé, preostalim utvrđenjem iz francuskog perioda okupacije, oko 1617. godine. Park takođe čuva praistorijska i arheološka nalazišta iz kolonijalne ere, uključujući jedini postojeći primer terena za srednjeameričku igru loptom na američkim Devičanskim ostrvima.
Opis
[uredi | uredi izvor]Salt River zaliv se nalazi na severnoj strani ostrva Sent Kroj, na njegovoj centralnoj obali. Zaliv je veliki, sa dva glavna dela, levi napaja reka Salt. Imovina parka obuhvata gotovo celo zemljište koje je uz zaliv. Mešavina mora i kopna na ovom području sadrži neke od najvećih preostalih šuma mangrove na Devičanskim ostrvima, kao i koralne grebene i podmorski kanjon. Prirodna istorija zaliva Salt River, njegov vitalno važan ekosistem mangrova, ušća, koralnih grebena i podmorskog kanjona, svedoči o hiljadama godina ljudskih napora. Zastupljen je svaki veći period ljudskog naseljavanja na Devičanskim ostrvima: nekoliko južnoameričkih indijanskih kultura, susret 1493. godine sa Kolumbom, špansko istrebljenje Kariba, pokušaji kolonizacije sukcesijom evropskih naroda i robovanje zapadnoafrikanaca i njihovih potomaka. Više od desetak glavnih arheoloških istraživanja od 1880. godine, zajedno sa istorijskim istraživanjima, otkrivaju izvanrednu priču.
Istorija parka
[uredi | uredi izvor]Kongres je 24. februara 1992. imenovao park pod zajedničkim upravljanjem Službe nacionalnog parka i vlade Devičanskih ostrva Sjedinjenih Država. Ove službe zajednički upravljaju ovim parkom. Kao istorijsko područje službe Nacionalnog parka, park je istog dana administrativno uvršćen u Nacionalni registar istorijskih mesta. Mesto iskrcavanja Kolumba je već bilo proglašeno nacionalnim istorijskim mestom 9. oktobra 1960. Nacionalni istorijski park i ekološki rezervat zaliv Salt River je počašćen 53. novčićem od četvrt dolara na listi Američkih novčića od četvrt dolara, 1. juna 2020. godine.[1]
Mesto iskrcavanja Kolumba i rana istorija
[uredi | uredi izvor]U zalivu se nalazilo selo starosedelaca Taino naroda i batei (batey) trg i teren za igru od 1300-ih, sve dok ga 1425. nisu osvojili stanovnici Kariba. Mesto iskrcavanja Kolumba nalazi se na zapadnoj strani zaliva. Ovde je Kolumbo 14. novembra 1493. godine poslao čamac na obalu da istraži područje i nabavi svežu vodu i namirnice. Obližnje selo zauzimali su Taino ljudi koji su donedavno bili robovi invazijom ljudi sa Kariba, a Kolumbovi ljudi su poveli neke žene i decu sa sobom kada su krenuli da se vrate na brod. Dok su bili na putu, naišli su na kanu u kojem su očigledno bili ljudi sa Kariba, i došlo je do kratkog okršaja, u kojem je jedan od ljudi sa kanua ubijen, a ostali zarobljeni.[2] Ovo je bila prva zabeležena borba Španaca sa domorodačkim stanovništvom Novog sveta, a lokalitet su nazvali Cabo de la Flecha (Rt strele).[3] [4]
Ostrvo su ljudi sa Kariba napustili do 1590. godine (verovatno zbog bolesti izazvanih kontaktom, španskih masakara ili drugih uzroka) i ono je postalo španska teritorija. Preuzeli su ga Englezi 1641. godine, a zatim Holanđani 1642. godine. Holanđani su izgradili trougaone zemljane tvrđave pod nazivom Fort Flamand (Flamanska tvrđava) u blizini lokacije, koju su Francuzi preuzeli 1650. godine, i preimenovali je u Fort Salé (Salt Fort ili du Sal Fort po guverneru). Ovo je jedina poznata struktura koja je preživela iz ovog ranog kolonijalnog perioda.[2] [4] :98
Danski arheolog Gudmund Hat je prvi otkrio nalazište 1923. Iskopavanja su otkrila petroglife, ostatke ljudskih žrtava, zemi figure i kamene pojaseve. Neki od artefakata sada se nalaze u Nacionalnom muzeju Danske.[4]
Bioluminiscentni zaliv
[uredi | uredi izvor]Reka Salt je dom jedne od dve bioluminiscentne uvale ili bio zaliva na ostrvu Sent Kroj (drugi bio zaliv se može naći u laguni Altona).[5] Svake godine hiljade ljudi pohrle da vide blistavu vodu bio zaliva koju stvara mikroorganizam, dinoflagelat Pyrodinium bahamense. U zalivu se nalaze i drugi bioluminiscentni morski organizmi, uključujući Ctenoforu (Rebronoše) i Odontosyllis phosphorea[6] ili vatrene crve.
Bio zalivi su izuzetno retki sa „samo sedam laguna tokom godine za koje se zna da postoje na Karibima“, kaže dr Majkl Lac sa Instituta za okeanografiju na Kalifornijskom univerzitetu u San Diegu, stručnjak za bioluminiscentne organizme, „Bilo koje mesto koje ima bioluminiscentni zaliv treba da ga čuva kao prirodno čudo, kao blago".[7]
Kombinacija faktora stvara neophodne uslove za bioluminiscenciju: drveće crvenih mangrova okružuje vodu (organizmi su povezani sa šumom mangrove[8] iako mangrova nije nužno povezana sa ovom vrstom).[9] Ispitivanja u bio zalivu u Nacionalnom istorijskom parku i ekološkom rezervatu zalivu Salt River sprovode fakulteti i studenti sa Univerziteta Južne Karoline, Univerziteta Severne Karoline Vilmington i Univerziteta Devičanskih ostrva. Njihova istraživanja usredsređena su na analizu kvaliteta i hranljivih sastojaka vode, distribucije dinoflagelata Pyrodinium bahamense i obilja „cista“, uspavanih dinoflagelata ugrađenih u morsko dno.
Služba nacionalnog parka i njene partnerske institucije završile su studiju fenomena bioluminiscencije u laguni Mangrove u proleće 2014.[10]
Ronjenje
[uredi | uredi izvor]Kanjon Salt River je praistorijska reka i vodopad koji seče dva duboka zida okrenuta jedan prema drugom preko četvrt milje plave vode. Ovo je jedna od najpoznatijih ronilačkih karakteristika Sent Kroja, zajedno sa molom Frederiksted. Najpopularnija mesta za ronjenje su nekoliko stotina metara izvan zaliva Salt River. Iako je većina veza za čamac duboka 25-45', kanjon dostiže gotovo 500' dubine. Ograničenja rekreacionog ronjenja su 130'. Ova lokacija je poznata po svojoj dubini, bistrini i divljini. U februaru i martu se pojavljuju grbavi kitovi. Povremeno jato delfina takođe može navratiti da pliva. Časopis Sport Dajver takođe je ovo područje ocenio jednim od prvih 5 po bistrini vode na Karibima.
Vidi još
[uredi | uredi izvor]- Hispanic Heritage Sites (U.S. National Park Service)
- List of United States National Historic Landmarks in United States commonwealths and territories, associated states, and foreign states
- National Register of Historic Places listings in the United States Virgin Islands
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ „Columbus Landing Site”. National Historic Landmark summary listing. National Park Service. Arhivirano iz originala 2007-07-03. g. Pristupljeno 2007-06-28.
- ^ a b „Salt River Bay National Historical Park and Ecological Preserve St. Croix, Virgin Islands”. National Park Service. Pristupljeno 2015-11-04.
- ^ Morison, Samuel (1942). Admiral of the Ocean Sea. Boston: Little, Brown and Company. str. 414–418. ISBN 0316584789.
- ^ a b v U.S. Virgin Islands: a guide to national parklands in the United States Virgin Islands. Washington, D.C.: Division of Publications, National Park Service, U.S. Dept. of the Interior. str. 81, 84—87, 90—91. ISBN 0912627689.
- ^ „Kayak Through the Bioluminescent Bays”. seathrukayaksvi.com. Arhivirano iz originala 2013-05-28. g.
- ^ „Scripps Scientists Help Decode Mysterious Green Glow of the Sea”. scripps.ucsd.edu. Arhivirano iz originala 17. 11. 2018. g. Pristupljeno 19. 09. 2020.
- ^ „SEA Launching Second Study on Bioluminescence”. stcroixsource.com. Arhivirano iz originala 6. 3. 2016. g. Pristupljeno 13. 6. 2013.
- ^ Usup G, Azanza RV (1998) Physiology and dynamics of the tropical dinoflagellate Pyrodinium bahamense. In: Anderson DM, Cembella AD, Hallegraeff GM (eds) The physiological ecology of harmful algal blooms. NATO ASI Series, Springer-Verlag, Berlin, p 81–94
- ^ Phlips, EJ, Badylak, S, Bledsoe, E & M Cichra. 2006.
- ^ http://www.nps.gov/sari/parknews/upload/Mangrove-Lagoon-Report-FINAL.pdf
- The National Parks: Index 2001–2003. Washington: U.S. Department of the Interior.
Spoljašnje veze
[uredi | uredi izvor]- Official NPS website: Salt River Bay National Historical Park and Ecological Preserve
- National Historic Landmarks Program: Columbus Landing Site
