Park prirode Ponjavica
| Park prirode Ponjavica | |
|---|---|
IUCN kategorija V (zaštićeni krajolik/morski pejzaž) | |
 Ponjavica | |
| Mjesto |  Srbija |
| Najbliži grad | Pančevo |
| Površina | 133,6384 ha |
| Osnovano | 1995. godine |
| Upravljačko tijelo | 87,38% Srbija; 12,62% privatna svojina |
Park prirode Ponjavica je zaštićeno prirodno dobro na teritoriji opštine Pančevo, između Omoljice i Banatskog Brestovca, na levoj obali donjeg toka reke Dunav. U Srbiji je zakonskim propisima kategorisano kao park prirode. Razvrstan je u III kategoriju prirodnih dobara. Prirodno dobro je pod zaštitom države od 1995. godine Odlukom o zaštiti Parka prirode "Ponjavica"[1]. Vlada Republike Srbije je poverila upravljanje Parkom prirode javnom preduzeću Tamiš - Dunav iz Pančeva.
Zakonski okvir
[uredi | uredi izvor]Postupak zaštite pokrenut je od strane Pokrajinskog Zavoda za zaštitu prirode koji je 1991. godine doneo Rešenje o prethodnoj zaštiti prirodnog dobra "Ponjavica", dok je Zavod za zaštitu prirode Srbije 1994. godine objavio eleborat "Predlog za zaštitu prirodnog dobra Ponjavica kao park prirode" kojim je ovo dobro kategorisalo u III kategoriju kao značajno prirodno dobro, na osnovu čega je Skupština Opštine Pančevo 1995. godine donela "Odluku o zaštiti parka prirode Ponjavica" i ustanovljen je II stepen zaštite. Počevši od 2002. godine staraoc nad Parkom prirode "Ponjavica" je DVP "Tamiš-Dunav" iz Pančeva koji je zadužen za revitalizaciju, sanaciju, restauraciju i predlog dalje zaštite Parka.[2]
Geografske i klimatske odlike
[uredi | uredi izvor]
Park prirode Ponjavica se nalazi u južnom Banatu i teritorijalno pripada Autonomnoj pokrajini Vojvodini - Gradu Pančevu. Klima je umerno kontinentalna sa dugim i toplim letima, blagim zimama i kratkim prolećima. Od vetrova je najzastupljenija Košava koja može da duva na području Parka i do tri nedelje sa olujnim naletima. Tokom zimskih perioda severni i severoistočni vetrovi donose dugotrajne kiše a leti iznenadne pljuskove. Teritorija opštine Pančevo se smatra jednom od najtoplijih područja Vojvodine sa prosečnom godišnjom temperaturom od 12°C i sa više od sto sunčanih dana tokom godine, što je izuzetno pogodno za poljoprivredu i turizam.
Ambijentalnu odliku "Ponjavice" karakteriše jedinstvenost stalne vodene površine i kontrast strme leve i niske desne obale koje omeđuje korito reke sa mozaičnim rasporedom biljnih zajednica vodenog, barsko-močvarnog i šumskog tipa vegetacije. Poseban kvalitet ovom tipu ekosistema daje prostorna smena šumskog zelenila, žbunastih drveća i grmlja, stabala voćkarica, kao i neposredna blizina dva naselja i postojeće vikend zone. Ova raznovrsnost predstavlja potencijal za razvoj turističke ponude, posebno sa rekreativnog i edukativno-ekološkog aspekta.[2]
Park prirode "Ponjavica" se odlikuje kontrastom obala u orografskom smislu između strme leve i niske desne obale, koje omeđuju korito Ponjavice. U geološkom pogledu radi se o višim položajima i odsecima lesne terase Banata, odnosno zaravnjenim terenima aluvijalne ravni Dunava.
Dužina toka Ponjavice u okviru parka prirode Ponjavice je 7,2 km, a pod zaštitom je ukupno 10 km toka. Površina zaštićenog dobra iznosi oko 134 hektara,[3].
Prema istraživanjima kvaliteta životne sredine sprovedenim 2007. godine, kvalitet vode u reci odstupa od II klase boniteta zbog prisustva povećane količine amonijaka i organskih materija čime je situacija pogoršana u odnosu na period proglašenja zaštićenog prirodnog dobra.
Živi svet
[uredi | uredi izvor]Vodu Ponjavice karakteriše heterogeni sastav fitoplanktonske zajednice. Prisutne su sve glavne sistematske grupe. Po broju taksona dominantan položaj pripada zelenim algama.
Od zoonplanktona dominiraju predstavnici Rotatoria. Zoobentos je raznovrsniji i dominiraju Chironomidae. Bentofauna je jako siromašna zbog prisustva teških metala. U vodama su konstatovani i fragmenti asocijacije Myriophyllo-Pontametum. Močvarni sistem predstavljen je zajednicom tršćaka i visokih šaševa. Šumskoj vegetaciji pripadaju degradirane zajednice bele vrbe, topole i dr. Zabeleženo je oko 100 biljnih vrsta[3].
Reka Ponjavica pripada Crnomorskom slivu i u njoj živi 20 vrsta riba koje pripadaju familijama Esocidae, Cyprinidae i dr.
Udruženja
[uredi | uredi izvor]U Srbiji postoje dva udruženja čije je delovanje usmereno na zaštitu i očuvanje Parka prirode Ponjavica:
Vidi još
[uredi | uredi izvor]- Ponjavica (reka)
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ Službeni list opštine Pančevo" br. 3/95
- ^ a b Ponjavica Arhivirano na sajtu Wayback Machine (22. oktobar 2021), tekst sa zvaničnog sajta Udruženja ljubitelja Parka prirode "Ponjavica", Pristupljeno 6. 8. 2013.
- ^ a b Ponjavica[mrtva veza], tekst sa zvaničnog sajta Grada Pančeva, Pristupljeno 6. 8. 2013.
