Пегава фока
| Pegava foka | |
|---|---|
| |
| U akvarijumu u Ehizen Macušimi, Japan | |
Naučna klasifikacija 
| |
| Domen: | Eukaryota |
| Carstvo: | Animalia |
| Tip: | Chordata |
| Klasa: | Mammalia |
| Red: | Carnivora |
| Kladus: | Pinnipedia |
| Porodica: | Phocidae |
| Rod: | Phoca |
| Vrsta: | P. largha
|
| Binomno ime | |
| Phoca largha Pallas, 1811
| |
| |
| Rasprostranjenost pegave foke | |
Pegava foka (Phoca largha),[2] takođe poznata kao foka larga, je član familije Phocidae i pripada pravim fokama. Naseljava morski led i vode severnog Pacifika i obližnjih mora. Prvenstveno se nalazi duž obala Boforovog, Čukotskog, Beringovog i Ohotskog mora[3] i migrira na jug sve do severnog dela Žutog mora i zapadnog dela Japanskog mora. Takođe se nalazi na Aljasci od jugoistočnog dela Bristolskog zaliva do granice sa Kanadom tokom nezaleđenog perioda u leto i jesen, kada se pegave foke pare i rađaju mlade. Manji broj se nalazi u Boforovom moru.[4] Ponekad ih pogrešno smatraju lučkim fokama, s kojima su u bliskom srodstvu, a pegave i lučke foke se često mešaju i viđaju zajedno u područjima gde se njihova staništa preklapaju.[5]
Smanjenje arktičkog leda usled globalnog zagrevanja dovelo je do zabrinutosti da pegavim fokama preti izumiranje. Sprovedene su studije o njegovom broju, sa zaključkom, od 15. oktobra 2009, da prugaste foke u vodama Aljaske trenutno ne treba ubrojati u ugrožene vrste od strane NOAA.[6][a]
Etimologija[uredi | uredi izvor]
Naučno ime je nastalo od grčke reči za foku, „phoce“ i „larga“, izraz koji SibirskiTunguski narodi koriste za ovu foku. Uobičajeni naziv proizilazi iz karakterističnih tamnih mrlja nepravilnog oblika. Eskimska imena na Aljasci uključuju ''issuriq'' (jezik Jupika iz centralne Aljaske), ''gazigyaq'' kod Jupika sa ostrva Sent Lorens i ''qasigiaq'' na jeziku Inupijata.[4]
Opis[uredi | uredi izvor]
Pegava foka je član porodice Phocidae ili „prave foke“. U poređenju sa drugim pravim fokama, one su srednje veličine, sa zrelim odraslim jedinkama oba pola, teške od 81 do 109 kg i mere od 1,5 do 2,1 metra, otprilike iste veličine kao lučka foka ili prugasta foka. Glava pegave foke je okrugla, sa uskom njuškom koja podseća na psa. [4]
Prugasta foka ima relativno malo telo i kratka peraja koja se pružaju iza tela i pružaju potisak, dok mala peraja napred deluju kao kormila. Gusta dlaka varira od srebrne do sive i bele boje, a karakterišu je tamne, nepravilne mrlje na svetlijoj pozadini i prekrivaju celo telo. Mužjaci i ženke se malo razlikuju u veličini ili obliku. Na mestima gde im se stanište preklapa sa lučkom fokom, moguće ih je pomešati, kao u zalivu Bristol, na Aljasci. Kao i lučke foke, pegave foke imaju 34 zuba.[4][7]
Rasprostranjenost i stanište[uredi | uredi izvor]
Pegavi tuljani su stanovnici arktičkih ili subarktičkih voda, često u spoljnim oblastima ledenih tokova tokom sezone razmnožavanja. Obično ne žive unutar gustog plovećeg leda. U letnjim mesecima žive na otvorenom okeanu ili na obližnjim obalama. [7]
Pegave foke su razdvojene u tri populacije. Populacija Beringovog mora obuhvata oko 100.000 u zapadnom Beringovom moru blizu Kamčatke, Anadirskom zalivu u Rusiji, a u istočnom Beringovom moru u vodama Aljaske (jedina populacija u SAD). Druga populacija od oko 100.000 tuljana pari se u Japanskom i Ohotskom moru. Treća populacija od oko 3.300 tuljana je na jugu, u zalivu Liaodong, Kina i zalivu Petra Velikog, Rusija. [7] Takođe je manja populacija od 300 sivih pegavih tuljana koji žive u vodama kraj ostrva Baekrieong koje se nalazi daleko severozapadno od zapadne obale Južne Koreje.
Ponašanje i razmnožavanje[uredi | uredi izvor]
Pegave foke su relativno stidljive i ljudima je teško pristupiti. Uopšteno mogu biti usamljene, ali su društvene i formiraju velike grupe tokom sezona parenja i linjanja kada izlaze na ledene sante ili, ako im nedostaje led, na kopnu. Brojčano najveće grupe na Aljasci nalaze se u laguni Kasegaluk u Čukotskom moru, blizu rta Espenburg u zalivu Kotzebue, i u zalivu Kaskokvim, na pesku i u plićaku, gde se može prikupiti nekoliko hiljada jedinki. [4]
Seksualna zrelost dostiže se oko četiri godine. Januar do polovine aprila je sezona parenja. Štene se rodi sredinom marta. Smatra se da su pegave foke godišnje monogamne, a tokom sezone razmnožavanja formiraju "porodice" koje čine mužjak, ženka i njihovo štene, rođeno posle 10-mesečnog gestacijskog perioda. Prosečna veličina novorođenčeta je 1 m i teži oko 13 kg.[8] Štenci se doje šest nedelja. Maksimalni životni vek pegave foke je 35 godina, a malo ih je starijih od 25 godina. [7][8]
Pegavi tuljani rone do 300 m dubine dok se hrane raznolikim okeanskim plenom. Mladi jedu prvenstveno kril i male rakove, dok odrasli jedu razne ribe, uključujući haringe i arktički bakalar. [4] Čini se da ne vokalizuju mnogo, mada se ne zna mnogo o njihovim vokalizacijama. Čini se da više vokalizuju dok su u grupama koje se linjaju. Kada im se približi u ovim grupama, oni ispuštaju različite zvukove poput grmljavine, lajanja, stenjanja i urlanja. [4]
Na osnovu satelitskog praćenja na populaciji Žutog mora otkriveno je da foke migriraju više od 3.300 km. [9]
Ugroženost[uredi | uredi izvor]
28. marta 2008, američka Nacionalna uprava za okeane i atmosferu (NOAA) pokrenula je pregled stanja [10] prema Zakonu o ugroženim vrstama (engl. Endangered Species Act) kako bi utvrdila da li je uvrštavanje ove vrste foka u ESA opravdano. Nakon 18-mesečnog pregleda stanja pegavog tuljana, NOAA je 15. oktobra 2009. godine objavila da dve od tri populacije pegavih foka, zajedno 200.000 foka na ili pored Aljaske, nisu u opasnosti da izumru, niti su oni će to verovatno postati u „predvidivoj budućnosti“, [6] iako je globalno zagrevanje uzrokovalo gubitak arktičke ledene mase. U najavi je navedeno: "Ne predviđamo da će očekivane fluktuacije morskog leda uticati na njih dovoljno da u ovom trenutku opravdaju listu". [11]
U Južnoj Koreji, pegave foke su proglašene prirodnim spomenikom br. 331 i drugorazrednom ugroženom vrstom. To je zato što foke iz Južne Koreje putuju u Dalian, u Kinu kako bi se razmnožavali svake godine, gde se ulovi nekoliko hiljada da bi se njihove genitalije i fokina koža prodali na crnom tržištu kineske medicine. [12]
Napomene[uredi | uredi izvor]
- ^ Nacionalna Okeanska i Atmosferska Administracija SAD.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Boveng, P. (2016). „Pusa largha”. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2020.1. International Union for Conservation of Nature. Pristupljeno 12. 5. 2020.
- ^ Phoca vitulina largha Pallas, 1811. Integrated Taxonomic Information System
- ^ Saundry, Peter (2010). Spotted seal. Encyclopedia of Earth. topic ed. C.Michael Hogan. ed in chief C. Cleveland, National Council for Science and the Environment, Washington DC
- ^ a b v g d đ e ž Burns, John J. (1994). „Spotted Seal: Wildlife Notebook Series – Alaska Department of Fish and Game”. www.adfg.state.ak.us. Arhivirano iz originala 24. 3. 2009. g. Pristupljeno 15. 10. 2009.
- ^ „National Marine Mammal Laboratory”. www.afsc.noaa.gov. Pristupljeno 16. 10. 2009.
- ^ a b „NOAA – National Oceanic and Atmospheric Administration – NOAA Will Not List Bering Spotted Seal as Endangered or Threatened”. www.noaanews.noaa.gov. Pristupljeno 15. 10. 2009.
- ^ a b v g „Spotted Seal (Phoca largha) – Office of Protected Resources – NOAA Fisheries”. www.nmfs.noaa.gov. Pristupljeno 15. 10. 2009.
- ^ a b Wynne, Kate. „Spotted (Largha) Seal – Alaska Sea Grant”. seagrant.uaf.edu. Pristupljeno 16. 10. 2009.
- ^ 점박이물범, 연해주서 중국 발해만까지 이동. yonhapnews.co.kr (2014-01-14)
- ^ Cottingham, David (28. 3. 2008). „Marine Mammals; Advance Notice of Proposed Rulemaking” (PDF). Federal Register. 73 (61): 16617. Pristupljeno 16. 10. 2009.
- ^ Joling, Dan (15. 10. 2009). „Feds deny protection for spotted seals near Alaska – Yahoo! News”. Associated Press via The Seattle Times. Arhivirano iz originala 22. 10. 2012. g. Pristupljeno 16. 10. 2009.
- ^ Green Korea United :: Poaching for 1000 Spotted Seals, Wailing of Spotted Seals Arhivirano na sajtu Wayback Machine (14. jul 2014). Green-korea.tistory.com. Retrieved on 2011-09-15.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
