Sofija Đorđević
| Sofija Đorđević | |
|---|---|
 Sofija Coca Đorđević (autor fotografije:Milan Jovanović, fotografija je vlasništvo Muzeja pozorišne umetnosti Srbije) | |
| Lični podaci | |
| Puno ime | Sofija Coca Đorđević (rođena Miljković) |
| Druga imena | Sofija Coca Miljković |
| Datum rođenja | 19. septembar 1880. |
| Mesto rođenja | Beograd, Kraljevina Srbija |
| Datum smrti | 8. avgust 1908. (27 god.) |
| Mesto smrti | Beograd, Kraljevina Srbija |
Sofija Coca Đorđević (Beograd, 19. septembar 1880 — Beograd, 8. avgust 1908)[a] bila je srpska dramska glumica.[1] Počela je da glumi sa nepunih 6 godina u Srpskom narodnom pozorištu u Novom Sadu, a već sa 17 je dobila stalni angažman u beogradskom Narodnom pozorištu, gde je ubrzo postala zvezda, što je ostala sve do svoje iznenadne i prerane smrti, 1908. godine.[2]
Detinjstvo[uredi | uredi izvor]
Sofija Đorđević rođena je 1880. godine u Beogradu, Kao ćerka dramskog pisca, reditelja i glumca Velje Miljkovića i glumice Savke Miljković (rođ. Stefanović, čije su dve sestre, Milica-Mica Stefanović-Pavković i Stana Stefanović bile putujuće glumice).[3]
U jednoj Sofijinoj biografiji navodi se da je završila osnovnu školu i tri razreda Luteranske škole. Verovatno je školu pohađala širom Vojvodine i Slavonije, u mestima u koja su putovali i njeni roditelji,[2] koji su 1883. nastupali u putujućem pozorištu Gavre Miloradovića.[4]
Godine 1895. prelazi u Beograd, gde njeni roditelji dobijaju angažman u beogradskom Narodnom pozorištu. U Beogradu Sofija uči pevanje kod čuvenog kompozitora i dirigenta, tada kapelnika u Narodnom pozorištu, Davorina Jenka.[2]
Sofijini roditelji umrli su rano. Otac 1901. u 43. godini života, a majka 1902. u 38. godini.[3][4] Sofija se 11. novembra 1901. udala za Milana Đorđevića, novinara i pisara u Ministarstvu finansija. Kum na venčanju bio im je Branislav Nušić.[1]
Sofija je umrla veoma mlada, 8. avgusta 1908. godine, u 28. godini života.[2]
Glumačka karijera[uredi | uredi izvor]
Pored roditelja glumaca, odrastajući u svetu teatra, kod Sofije se vrlo rano probudio urođeni glumački talenat, koji se, u okruženju proslavljenih glumačkih velikana, sve više ispoljavao i razvijao. Od 1886. godine do odlaska roditelja iz Srpskog narodnog pozorišta početkom 1893, ona je često nastupala u predstavama ovog pozorišta u dečjim ulogama. Zbog uzrasta (u periodu između 6. i 13. godine) nije mogla postati član pozorišta, tako da nisu zabeleženi njeni nastupi na gostovanjima (a sasvim je izvesno da ih je bilo), ali su zabeležene sve predstave u kojima se, u dečjim ulogama, pojavljivala u Novom Sadu.[2]
Pred novosadskom publikom Sofija Đorđević (tada Sofija Miljković) prvi put je nastupila 26. januara 1886. godine kao petogodišnja devojčica, u ulozi male Danice u pozorišnoj igri „Graničari” Josipa Frajdenrajha, a poslednji put 7. januara 1892. u ulogama Amora i Pismonoše Ilija u komadu „Seljaku kao milionaru” Ferdinanda Rajmunda. U tih šest godina odigrala je pred novosadskom publikom veći broj dečjih uloga, neke i po više puta, pa je čak u nekoliko mahova svojim talentom i slobodnim ponašanjem na sceni privlačila pažnju i novosadske pozorišnih kritičara, koji više puta pohvalno pominju njenu glumu u časopisu „Pozorište”.[2]
Posle prelaska njenih roditelja u beogradsko Narodno pozorište, Sofija se kreće u pozorišnim krugovima, ali je tek 30. oktobra 1895. godine primljena u pozorište kao volonterka i članica hora. U tom svojstvu nastupila je u svojoj prvoj ulozi na beogradskoj sceni, kao Julka u „Šumskoj ruži” V. Milera-Kenigsvintera. U novembru 1897. dobija stalni angažman, a već 1898. godine Matoš otkriva u njenoj igri „pravu poeziju, lepotu i bogatstvo prirode i svesrdnu predanost pozivu”.[5] Od tada polako ali sigurno osvaja prostor na sceni Narodnog pozorišta, ušavši u veliki repertoar i uz Milku Grgurovu, Velu Nigrinovu i Zorku Kolarović-Teodosić postala, u ženskom ansamblu, najveća zvezda beogradske scene.[2]
U prvoj polovini 1906. godine oko šest meseci je bila na studijskom boravku u Parizu, gde iz večeri u veče posećujući pozorište, ostvarujući veze sa francuskim glumcima. Po povratku u Beograd nastupala u svom matičnom pozorištu, beležeći uspeh za uspehom. Početkom 1908. godine sa ansamblom beogradskog Narodnog pozorišta gostuje u Novom Sadu, u ulozi Olge u „Golgoti” Uroša Predića. Publika u Srpskom narodnom pozorištu pozdravila ju je ovacijama.[2]
Krug prijatelja mladog para Đorđević činili su ljudi od imena i obrazovanja - Bogdan Popović, Uroš Petrović, Stevan Luković, Janko Veselinović i drugi. Mnogi od njih su posebno za Cocu pisali komade u kojima je ona igrala glavnu ulogu. Stalno je bila u centru umetničkih događaja, a pre i posle predstava živela dinamičan i uzbudljiv život. Taj intenzivni tempo života na pozornici i van nje ubrzao je njen prerani kraj.[6] Glumica bez avantura i voljena od svih, prijatelja, publike, kritičara, 1908. godine, u 28. godini života.[2]
Milan Grol je u knjizi „Iz pozorišta predratne Srbije” o Sofiji Coci Đorđević napisao:
| „ | Za samo dvanaest godina karijere Sofija Đorđević uspela je u onome što je najveća ambicija glumca: da sebi stvori jednu osobenu figuru, u kojoj se ne ponavlja ništa što je bilo pre nje i što će doći posle nje. A uspela je jednom osobenom kombinacijom odlika, među kojima su se pokazivale naročito: fina osetljivost duševna i duhovna, gracija jednog malog stvorenja, čednog u osećanju i u isti mah oštro pronicavog u zapažanju i suđenju. | ” |
Uloge[uredi | uredi izvor]
Srpsko narodno pozorište[uredi | uredi izvor]
- Danica (Graničari),
- Flereta (Zvonar Bogorodičine crkve),
- Karlo (Očina maza),
- Liza, Jovan (Raspikuća),
- Hugo (Robijaševa ćerka),
- Mijat (Novi plemić),
- Devojčica (Debora),
- Josa (Raspikuća),
- Džems (Montroz),
- Hugo (Fabricijusova ćerka),
- Siniša (Smrt kralja Stevana Dečanskog),
- Amor, Ili (Seljak kao milionar),
- Ćajadžija (Vojnički begunac),
- Milka (Radnička pobuna),
- Devojče (Grof Monte Hristo),
- Stevica (Stari baka i njegov sin husar)[2]
Narodno pozorište[uredi | uredi izvor]
Za 12 godina, koliko je trajala njena karijera u beogradskom Narodnom pozorištu, Sofija Đorđević odigrala je 120 predstava, između ostalih i:
- Julka (Šumska ruža)
- Džesika (Mletački trgovac),
- Klarica (Egmont),
- Nišeta (Dama s kamelijama)...[1]
Kreacije u predstavama "Gavrani", "Dragana" "Čardaškom život" i "Arlezijanka" takođe su mali deo njenog bogatog glumačkog repertoara.[5]
Napomene[uredi | uredi izvor]
- ^ U različitim izvorima javljaju se neslaganja u podacima o datumu rođenja, usled neusaglašenosti Julijanskog i Gregorijanskog kalendara. Ovde su kasniji datumi, jer odgovaraju danas važećem Gregorijanskom kalendaru.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v Loš, Tatjana (16. 3. 2016). „Tragična sudbina Sofije Đorđević, mezimice beogradskog pozorišta”. Večernje NOVOSTI. Pristupljeno 23. 9. 2016.
- ^ a b v g d đ e ž z i D., L. „MILjKOVIĆ Sofija-Coca”. Enciklopedija Srpskog narodnog pozorišta. Srpsko narodno pozorište. Pristupljeno 23. 9. 2016.
- ^ a b „MILjKOVIĆ Savka”. Enciklopedija Srpskog narodnog pozorišta. Srpsko narodno pozorište. Pristupljeno 23. 9. 2016.
- ^ a b „MILjKOVIĆ Velja”. Enciklopedija Srpskog narodnog pozorišta. Srpsko narodno pozorište. Pristupljeno 23. 9. 2016.
- ^ a b Čomić, Gordana (28. 03. 2011). „Znamenite Beograđanke”. B92 BLOG. Pristupljeno 8. 1. 2017.
- ^ Iz pozorišta predratne Srbije. 1952.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Grol, Milan (1952). Iz pozorišta predratne Srbije. Beograd: Srpska književna zadruga.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Perić, Dragan (2007). „mali imenik VELIKIH DAMA”. Srbija – nacionalna revija. Arhivirano iz originala 24. 09. 2016. g. Pristupljeno 23. 9. 2016.
