Spisak kancelara Nemačke
.jpg)
_cropped.jpg)
- Gore levo: Oto fon Bizmark, prvi kancelar od kada je uvedena ta funkcija.
- Gore desno: Konrad Adenauer, prvi kancelar Zapadne Nemačke.
- Dole levo: Helmut Kol, kancelar za vreme ujedinjenja Nemačke 1990.
- Dole desno: Angela Merkel, prva žena-kancelar Nemačke
Kancelar Nemačke je politički lider Nemačke i šef savezne vlade. Nosilac funkcije je odgovoran za izbor svih ostalih članova vlade i predsedavanje sastancima kabineta.
Kancelarija je osnovana u Severnonemačkoj konfederaciji 1867, kada je Oto fon Bizmark postao prvi kancelar. Sa ujedinjenjem Nemačke i uspostavljanjem Nemačkog carstva 1871. godine, Konfederacija je evoluirala u nemačku nacionalnu državu i njen vođa je postao poznat kao kancelar Nemačke. Prvobitno je kancelar bio odgovoran samo caru. To se promenilo ustavnom reformom 1918. godine, kada je parlament dobio pravo da razreši kancelara. Prema Vajmarskom ustavu iz 1919. godine, kancelare je imenovao direktno izabrani predsednik, ali su bili odgovorni Parlamentu.
Ustav je poništen tokom nacističke diktature 1933–1945. Tokom savezničke okupacije, nije postojala nezavisna nemačka vlada niti kancelar; a kancelarija nije rekonstituisana u Istočnoj Nemačkoj, tako da je šef vlade Istočne Nemačke bio predsedavajući Saveta ministara. Osnovni zakon iz 1949. učinio je kancelarku najvažnijom kancelarijom u Zapadnoj Nemačkoj, dok je umanjio ulogu predsednika.
Severnonemačka konfederacija (1864-1871)[uredi | uredi izvor]
Severnonemačka konfederacija je nastala nakon što je Nemačka konfederacija raspuštena nakon pruske pobede u austro-pruskom ratu 1866. Kancelara je imenovao Bundesprazidijum, poziciju koju je po ustavu imao pruski kralj.
| Portret | Ime | Početak mandata | Kraj funkcije | Politička partija | |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Oto fon Bizmark | 1. jul 1867. | 21. mart 1871. | Nezavisan |
 |
| Ovaj članak je dio serije o političkom sistemu Njemačke |
| Spoljni odnosi |
Nemačko carstvo (1871-1918)[uredi | uredi izvor]
Nemačko carstvo je nastalo iz Severnonemačke konfederacije kao rezultat Francusko-pruskog rata (1870/71). Prazidijum (pruski kralj), koji je sada imao i titulu cara, imenovao je kancelara
| Portret | Ime | Početak mandata | Kraj funkcije | Politička partija | |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Oto fon Bizmark | 21. mart 1871. | 20. mart 1890. | Nezavisan |
| 2 | 
|
Leo fon Kaprifi | 20. mart 1890. | 26. oktobar 1894. | Nezavisan |
| 3 | _773.jpg)
|
Šolvig zu Hohenlohe-Hvilingsfirst | 29. oktobar 1894. | 17. oktobar 1900. | Nezavisan |
| 4 | (b).jpg)
|
Bernard fon Bilov | 17. oktobar 1900. | 14. jul 1909. | Nezavisan |
| 5 | .jpg)
|
Teobald fon Betman Holveg | 14. jul 1909. | 13. jul 1917. | Nezavisan |
| 6 | .jpg)
|
Georg Mihaelis | 14. jul 1917. | 1. novembar 1917 | Nezavisan |
| 7 | .jpg)
|
Georg fon Hertling | 1. novembar 1917. | 30. septembar 1918. | Centristička partija |
| 8 | 
|
Maksimilijan fon Baden | 3. oktobar 1918. | 9. novembar 1918. | Nezavisan |
Vajmarska republika (1918-1933)[uredi | uredi izvor]
Dana 9. novembra 1918, kancelar Maks fon Baden je predao svoju kancelariju Fridrihu Ebertu. Ebert je nastavio da služi kao šef vlade tokom tri meseca između kraja Nemačkog carstva u novembru 1918. i prvog okupljanja Narodne skupštine u februaru 1919. kao predsedavajući Veća narodnih poslanika, do 29. decembra 1918. zajedno sa USPD. Vođa Hugo Hase.
| Portret | Ime | Početak mandata | Kraj mandata | Politička partija | |
|---|---|---|---|---|---|
| 9 | 
|
Fridrih Ebert | 9. novembar 1918. | 13. februar 1919. | Socijaldemokratska partija Nemačke |
| 10 | 
|
Filip Čeideman | 13. februar 1919. | 20 .jun 1919. | Socijaldemokratska partija Nemačke |
| 11 | .jpg)
|
Gustav Bauer | 21. jun 1919. | 26. mart 1920. | Socijaldemokratska partija Nemačke |
| 12 | .jpg)
|
Herman Miler | 27. mart 1920. | 21. jun 1920. | Socijaldemokratska partija Nemačke |
| 13 | 
|
Konstantin Fehrenbaš | 25. jun 1920. | 4. maj 1921. | Centristička partija |
| 14 | 
|
Žosef Virt | 10. maj 1921. | 14. novembar 1922. | Centristička partija |
| 15 | 
|
Vilhelm Kuno | 22. novembar 1922. | 12. avgust 1923. | Nezavisan |
| 16 | 
|
Gustav Štrezeman | 13. avgust 1923. | 30. novembar 1923. | Socijaldemokratska partija Nemačke |
| 17 | .jpg)
|
Vilhelm Marks | 30. novembar 1923. | 15. januar 1925. | Centristička partija |
| 18 | 
|
Hans Luter | 15. januar 1925. | 12. maj 1926. | Nezavisan |
| 19 |
|
Vilhelm Marks | 17. maj 1926. | 12. jun 1928. | Centristička partija |
| 20 |
|
Herman Miler | 28. jun 1928. | 27. mart 1930. | Socijaldemokratska partija Nemačke |
| 21 | 
|
Hajnrih Bruning | 30. mart 1932. | 30. maj 1932. | Centristička partija |
| 22 | .jpg)
|
Franc fon Papen | 1. jun 1932. | 17. novembar 1932. | Nezavisan |
| 23 | 
|
Kurt von Čeilčer | 3. decembar 1932. | 28. januar 1933. | Nezavisan |
Treći rajh (1933-1945)[uredi | uredi izvor]
Preuzimanje vlasti Adolfa Hitlera označio je kraj Vajmarske republike i početak nacističke Nemačke. Hitler je vladao kao diktator i konsolidovao svu vlast za sebe. Posle smrti predsednika Hindenburga, Hitler je preuzeo ovlašćenja predsednika i nazvao sebe Firerom und Reichskanzler.
| Fotografija | Ime | Početak mandata | Kraj mandata | Politička partija | |
|---|---|---|---|---|---|
| 24 | 
|
Adolf Hitler | 30. januar 1933. | 30. april 1945. | Nacionalsocijalistička partija |
| 25 | 
|
Jozef Gebels | 30. april 1945. | 1. maj 1945. | Nacionalsocijalistička partija |
| 26 | 
|
Luc Graf Šverin von Krozig | 1. maj 1945. | 23. maj 1945. | Nacionalsocijalistička partija |
Zapadna Nemačka (1949-1990)[uredi | uredi izvor]
Godine 1949. uspostavljene su dve odvojene nemačke države: Savezna Republika Nemačka (poznata kao Zapadna Nemačka) i Nemačka Demokratska Republika (poznata kao Istočna Nemačka). Dole navedena lista daje kancelare Zapadne Nemačke; vladu Istočne Nemačke predvodio je predsedavajući Saveta ministara. Godine 1990. Istočna Nemačka je raspuštena pošto se spojila sa Zapadnom Nemačkom; Nemačka je ponovo ujedinjena. Zadržala je naziv Savezne Republike Nemačke.
| Fotografija | Ime | Početak mandata | Kraj mandata[1] | Politička stranka | |
|---|---|---|---|---|---|
| 27 | 
|
dr Konrad Adenauer | 15. septembar 1949. | 16. oktobar 1963. | Demohrišćanska unija Nemačke |
| 28 | .jpg)
|
Ludvig Erhart | 16. oktobar 1963. | 1. decembar 1966. | Demohrišćanska unija Nemačke |
| 29 | .jpg)
|
Kurt Georg Kizinger | 1. decembar 1966. | 21. oktobar 1969. | Demohrišćanska unija Nemačke |
| 30 | 
|
Vili Brant | 21. oktobar 1969. | 7. maj 1974. | Socijaldemokratska partija Nemačke |
| - | 
|
Valter Šel (vršilac dužnosti)[2] | 7. maj 1974. | 16. maj 1974. | Liberali |
| 32 | 
|
Helmut Šmit | 16. maj 1974. | 1. oktobar 1982. | Socijaldemokratska partija Nemačke |
| 33 | .jpg)
|
Helmut Kol | 1. oktobar 1982. | 3. oktobar 1990.[3] | Demohrišćanska unija Nemačke |
Savezna Republika Nemačka (1990-trenutno)[uredi | uredi izvor]
| Fotografija | Ime | Početak mandata | Kraj mandata[1] | Politička stranka | |
|---|---|---|---|---|---|
| 34 |
|
Helmut Kol | 3. oktobar 1990. | 27. oktobar 1998. | Demohrišćanska unija Nemačke |
| 35 | 
|
Gerhard Šreder | 27. oktobar 1998. | 22. novembar 2005. | Socijaldemokratska partija Nemačke |
| 36 | .jpg)
|
Angela Merkel | 22. novembar 2005. | 8. decembar 2021. | Demohrišćanska unija Nemačke |
| 37 | .jpg)
|
Olaf Šolc | 8. decembar 2021. | do danas | Socijaldemokratska partija Nemačke |
Vidi još[uredi | uredi izvor]
- Kancelar Nemačke
- Savezni kancelar Savezne Republike Nemačke
- Spisak vladara Nemačke
- Spisak predsednika Nemačke
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b Uključuje i obavljanje dužnosti do predavanja vlasti novom kancelaru
- ^ Vili Brant je nakon podnošenja ostavke zatražio od predsednika države da ne obavlja dužnost kancelara do izbora novog, zbog čega je tu funkciju preuzeo dotadašnji vicekancelar.
- ^ 3. oktobra 1990. godine je došlo do ujedinjenja dve Nemačke odnosno do pripajanja Istočne Nemačke Zapadnoj, tako da je kancelar Zapadne Nemačke postao prvi kancelar ujedinjene Nemačke.