Stefan III Ugarski

Stefan III Ugarski
Stefan III Ugarski
	Stefan III Ugarski
Lični podaci
Datum rođenja	1147.
Mesto rođenja	Budimpešta,
Datum smrti	4. mart 1172. (24/25 god.)
Mesto smrti	Kraljevina Ugarska,
Porodica
Supružnik	Jaroslava od Galiča, Agnes od Austrije, kraljica Ugarske
Potomstvo	Béla, Heir of Hungary
Roditelji	Geza II; Eufrosina Kijevska
Dinastija	Arpadovići
Kralj Ugarske, Dalmacije i Hrvatske
Period	(1162—1172)
Prethodnik	Geza II
Naslednik	Bela III Ugarski

Stefan III Ugarski (mađ. III. István; * početak juna 1147-† 4. mart 1172) bio je ugarski i dalmatinsko-hrvatski kralj od 1162. do 1172. godine, iz dinastije Arpadovića.^[1] Bio je sin ugarskog kralja Geze II i ruske kneginje Jevrosime.

Ranije godine

Stefan III se rodio 1147. godine. Kum mu je bio francuski kralj Luj VII koji je sa krstaškom vojskom prolazio kroz Ugarsku. Otac Geza II ga je 1152. godine proglasio prestonaslednikom. Gezina braća i Stefanovi stričevi Ladislav i Stefan živeli su u Carigradu na dvoru vizantijskog cara Manojla I.

Kad je Geza umro 1162, Stefan III je nekoliko dana kasnije krunisan za novog kralja Ugarske. Stefan je imao podršku svoje majke Jevrosime i estergomskog nadbiskupa Luke. Jevrosima je negovala dobre odnose sa nemačkim kneževima i zahvaljujući toj vezi, Stefan se oženio austrijskom princezom Agnes, kćerkom hercega Henrika II.

Protivkraljevi

Manojlo I je vodio politiku da od Ugarske učini vizantijskog vazala. Podržavao je Stefanovog strica istog imena Stefana, to jest Stefan IV. Posle uspešnog rata krunisan je ali Ladislav za kralja, kao Ladislav II, pošto je Stefan IV bio neomiljen u Ugarskoj. Ostrogonski nadbiskup Luka je ekskomunicirao Ladislava, na šta je Ladislav dao uhapsiti Luku.

Stefan III je sa svojim pristalicama tražio spas od popularnog Ladislava u Bratislavi. 1163. godine umro je Ladislav II. Novi kralj je postao Stefan IV. Stefan IV je započeo borbe protiv Vizantije i protiv bratanca Stefana III. Zadnji je pobedio u boju kod Stonog Beograda iste godine. Borbe su se dalje vodile sve dok se rimsko-nemački car Fridrih Barbarosa nije umešao i podržao Stefana III. Stefan IV je otrovan od svojih ljudi.

Vladavina

Ni posle stričeve smrti Stefan III nije imao miran život. Njegov brat Bela vaspitao se na vizantijskom dvoru, što je Manojlu davalo mogućnost da se nanovo meša u ugarske odnose. Razlog spora bile su Hrvatska i Dalmacija. Posle boja kod Zemuna 1167. godine, koji se završio vizantijskom pobedom, Stefan i Manojlo su klopili mir a Vizantija je dobila Hrvatsku i Dalmaciju. Zategnute odnose sa Mlečanima koji su počeli da šire po Jadranu okončane su nakon dinamičnih kontakta Arpada sa mlečanskim prvacima. I pored mnogih ratova Stefan III se trudio da obnovi državno uređenje Ugarske. Bio je prvi kralj koji je darovao privilegije građanima, u tom slučaju građanima Stonog Beograda.

Epilog

Stefan III je umro 4. marta 1172. godine sa svega 25 godina. Najverovatnije je kao i njegov stric Stefan IV bio otrovan. Nadbiskup Luka je dozvolio da Stefan bude sahranjen u Estergomu. Nasledio ga je brat Bela III, jer Stefanov sin Bela nije doživeo punoletnost.