Tomas P. Staford
| Tomas P. Staford | |
|---|---|
 Staford kao astronaut NASA | |
| Lični podaci | |
| Puno ime | Tomas Paten Staford |
| Datum rođenja | 17. septembar 1930. |
| Mesto rođenja | Vederford, Oklahoma, SAD, |
| Datum smrti | 18. mart 2024. (93 god.) |
| Mesto smrti | Satelajt Bič, Florida, SAD |
| Državljanstvo | SAD |
| Nacionalnost | Amerikanac |
| Obrazovanje | AMA (BS, 1952) |
| Zanimanje | astronaut opitni pilot inženjer konsultant |
| Karijera | |
| Tip | Astronaut NASA |
| Status | penzionisan |
| Čin |  General-lajtnant (ARV) |
| Vreme u svemiru | 21 dan 3 sata 42 minuta |
| Selekcija | Nasina grupa 2 iz 1962. |
| Misije | Džemini 6A, Džemini 9A, Apolo 10, Apolo-Sojuz Test Projekat |
| Logo misija |     |
| Penzionisanje | 1. novembar 1975. god. |
| Odlikovanja |      |
Tomas Paten Staford (engl. Thomas Patten Stafford; Vederford, 17. septembar 1930 — Satelajt Bič, 18. mart 2024) bio je američki pilot, inženjer, astronaut. Izabran je za astronauta 1962. godine.
Pre nego što je izabran za astronauta, leteo je kao borbeni i test pilot u Američkom ratnom vazduhoplovstvu. Nakon završene letačke obuke i obuke za lovca presretača, leteo je na F-86 sejbrovima. Nakon nekoliko godina, 1959, završava elitnu školu za probne pilote ARV u vazduhoplovnoj bazi Edvards, Kalifornija, kao najbolji u klasi, za šta je i nagrađen. Selekcija u astronautski korpus zatekla ga je tokom studija na Poslovnoj školi Harvarda. Leteo je četiri puta u svemir i prvi je američki oficir sa činom generala u svemiru (kao brigadni general leteo u svojstvu komandanta zajedničke misije sa SSSR Apolo-Sojuz test projekat 1975. godine). U svemiru je proveo 21 dan. Rezervni je komandant na letu Apolo 7. Dok se Alan Šepard pripremao za let na Apolu 14 obavljao je dužnost šefa astronautske kancelarije, od 1969. do 1971. godine. Penzionisao se u novembru 1979. godine sa činom general-lajtnanta, i prvi je astronaut koji je stekao tako visok čin u vojnoj službi. Nosilac je Kongresne svemirske medalje časti i Predsedničke medalje slobode, najvišeg američkog civilnog odlikovanja.
Srednju školu je završio u rodnom mestu 1948. godine. Diplomirao je na Mornaričkoj akademiji SAD u Anapolisu 1952. godine. Staford je u mladosti bio član Mladih izviđača SAD i imao je čin Star Scout.[1] Dvaput se ženio, ima dvoje dece i dvoje pastorčadi.[2]
Nakon penzionisanja, ušao je u svet privrede, a bio je i savetnik za pitanja odbrane tada predsedničkom kandidatu Ronaldu Reganu. Član je nekoliko kuća slavnih i nosilac brojnih društvenih priznanja, civilnih i vojnih odlikovanja.
Zanimljivost[uredi | uredi izvor]
Pri povratku na Zemlju 26. maja 1969. posada Apola 10 kojom je Staford komandovao je postavila Ginisov rekord u brzini kretanja – 39,897 km/h.
Galerija[uredi | uredi izvor]
-
Tomas Staford i Volter Šira (desno), posada Džeminija 6A, 1965. godine -
Tomas Staford i Džin Sernan (desno) kao piloti misije Džemini 9A, 1966. godine
.jpg)
-
Tomas Staford kao komandant Apola 10, 1969. godine -
Tomas Staford i Aleksej Leonov (desno) tokom misije Apolo-Sojuz Test Projekat, 1975. godine -
Tomas Staford u generalskoj uniformi, 1979. godine -
Tomas Staford i Dmitrij Medvedev (levo) u Moskvi, 2011. godine
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Astronauts and the BSA” (PDF). Boy Scouts of America. Arhivirano iz originala (PDF) 13. 11. 2018. g. Pristupljeno 20. 12. 2018.
- ^ „Thomas P. Stafford bio”. NASA. Arhivirano iz originala 20. 2. 2017. g. Pristupljeno 29. 10. 2017.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Stafford's official NASA biography
- Astronautix biography of Thomas P. Stafford
- Spacefacts biography of Thomas P. Stafford
- Stafford at Encyclopedia of Science
- Stafford at Spaceacts Arhivirano na sajtu Wayback Machine (3. mart 2016)
- Thomas P. Stafford - Into the Twilight
- Lieutenant General Thomas P. Stafford United States Air Force biography
- Tomas P. Staford na sajtu C-SPAN (jezik: engleski)
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Umetničke | |
| Ljudi | |
| Ostale | |
