Dimitrije Dimitrijević Mita
| Dimitrije Dimitrijević Mita | |
|---|---|
 Dimitrije Dimitrijević Mita | |
| Lični podaci | |
| Puno ime | Dimitrije Dimitrijević |
| Mesto rođenja | Đakovica, Osmansko carstvo |
| Datum smrti | 17. decembar 1917. (35/36 god.) |
| Mesto smrti | Niška tvrđava, Kraljevina Srbija |
| Obrazovanje | Prizrenska bogoslovija |
| Vojna karijera | |
| Služba | 1912. 1913. 1915. 1916. 1917. |
| Vojska | Srpska kraljevska vojska Jablanički komitski odred |
| Čin | komitski vojvoda, četnički vojvoda |
| Učešće u ratovima | Prvi balkanski rat, Drugi balkanski rat, Prvi svetski rat, Toplički ustanak |
Dimitrije Dimitrijević, (Đakovica, 1881 — Niš, 17. decembar 1917) poznat kao pop Mita komita, bio je sveštenik i jedan od vođa Topličkog ustanka u okupiranoj Kraljevini Srbiji. Odrastao je u zanatlijskoj porodici. Bogosloviju je završio u Prizrenu 1898. godine.
Delovanje do početka Topličkog ustanka[uredi | uredi izvor]
Verovatno je 1900. prešao u Srbiju gde je bio sveštenik i učitelj, a uvek je službovao u mestima uz ondašnju srpsko-tursku granicu. U Barbatovac je prešao 1909.. i postao paroh sa službom u crkvi u selu Grgure. Povremeno je do početka Balkanskih ratova nestajao zbog nekih tajanstvenih poslova. Austro-ugarska obaveštajna služba ga je zapazila kao čoveka opasnog po monarhiju i stavila na spisak ljudi koji "podbunjuju njihove jugoslovenske pokrajine". Carsko-kraljevski obaveštajci su dočuli da je pop Dimitrijević zatvorio crkvu, stvorio četu i povukao se u tajni rad.
U Prvom balkanskom ratu je bio među dobrovoljcima koji su ušli u Đakovicu, da bi se kasnije pridružio redovnoj vojsci. U jesen 1915. je ostao u zemlji, pa su ga Bugari internirali čim su ušli u Barbatovac, ali je on krajem avgusta 1916. pobegao iz logora u Staroj Zagori, došao u kraj svoje ranije parohije u Gajtan planini i tu nastavio da živi kao odmetnik. Tu mu je stigao Pećančev poziv na koji se odmah odazvao.[1]
Toplički ustanak[uredi | uredi izvor]
Bio je jedan od organizatora Topličkog ustanka i načelnik Jablaničkog komitskog odreda. U jablaničkom Obiliću, održano je savetovanje četničkih starešina, gde je rešeno da se suzbije samovolja, zavede dislciplina i uspostavi komitski ratni sud. Dodeljena su vojvodska zvanja: Kosti Vojinoviću, Kosta Pećanac, Jovanu Radoviću, Miljanu Drljeviću, Milinku Vlahoviću, Tošku Vlahoviću i popu Miti Komiti.[traži se izvor]
Nakon što je Kosta Pećanac napustio ustanike i pritajio se, Dimitrijević mu je 28. juna 1917. godine uputio pismo u kojem mu preti narodnim sudom:[traži se izvor]
Što se kriješ, što ne izađeš u narod i da se o njemu kao i sirotim četnicima postaraš... Da si čovek, kao što nisi, ti bi trebalo da sam naiđeš na neprijatelja i da pogineš, da ne bi čekao sud koji će za tebe biti strašan i na kome će učestvovati cela Srbija... Ti si sve napustio, kriješ se od ostalih vojvoda, četnika i naroda, sedi u svojoj rupi i čuvaj glavu za strašni sud... Ceo narod pobiti ne možeš, te da ukriješ svoja prljava dela u ovom poslu. Sedi u budžaku i ćuti.
— Pop Dimitrije Dimitrijević
Početkom avgusta 1917. godine, Dimitrijević, zajedno sa još šestoricom dobrovoljaca,[a] pokušao je da odnese pismo vojvode Koste Vojinovića vrhovnoj komandi, koja se nalazila na Solunskom frontu, u kome se nalazio izveštaj o Topličkom ustanku. Pop Mita je mislio da će srpska vlada preko saveznika na osnovu pisma pokušati zaustaviti teror okupatora nad srpskim stanovništvom.[2]
Krajem avgusta 1917. godine, u sukobu sa bugarskom vojskom, pop Mita je ranjen i zarobljen. Bugari su ga zajedno sa Aleksandrom Piperom zatvorili u Nišku tvrđavu u kojoj je podlegao mučenjima tokom detaljnih saslušanja.[3]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Napomena[uredi | uredi izvor]
- ^ Zamjenik bio je Aleksandar Piper, Proka Planić nosio je pismo, u pratnju su još određeni i Ratko Stefanović, Petar Jovanović, Vlajko Vladisavljević i Vlastimir Vuković.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Mitrović, Andrej (1987). Ustaničke borbe u Srbiji, 1916-1918. Srpska književna zadruga.
- ^ Baćković, Nemanja. „Mita komita grabi na jug”. Politikin zabavnik. Pristupljeno 4. 3. 2017.
- ^ Braća Vlahović 1917: prilozi za istoriografiju Topličkog ustanka. Stručna knjiga. 1988. ISBN 978-86-419-0009-5.
Literatura[uredi | uredi izvor]
Mediji vezani za članak Dimitrije Dimitrijević Mita na Vikimedijinoj ostavi- Kozić, Milorad (2004). Četnici Koste Pećanca u Drugom svetskom ratu. Niš: DIGP Prosveta. ISBN 978-86-7455-630-6.
- Novaković, Milan. Zemlja najlepše patnje.
