Orkestar društva prijatelja muzike iz Pirota

Orkestar društva prijatelja muzike je orkestar iz Pirota koji je radio u periodu od 1972. do 1978. godine.

Osnivanje

Inicijativa za osnivanje Društva prijatelja muzike za popularisanje izvorne, gradske i naročito klasične muzike potekla je 1971. godine od Sretena Minčića, učitelja muzike u penziji, koju su prihvatili: Jovan Ćirić, profesor Gimnazije u Pirotu, Siniša Jovanović, upravnik Narodne biblioteke u Pirotu i Dragoljub Aleksov, sudija Opštinskog suda u Pirotu. Društvo je moglo da ostvari ovaj cilj, najviše, preko orkestra, sastavljenog od volontera. Osnivačka skupština Društva prijatelja muzike je odlučila da osnuje orkestar Društva prijatelja muzike od dvadeset jednog člana.

Članovi

Članovi su bili: Jovan Ćirić, profesor ruskog jezika Gimnazije u Pirotu, Siniša Jovanović, upravnik Narodne biblioteke, Stojan Golubović, profesor francuskog jezika u Osnovnoj školi „Vuk Karadžić“, Miroslav Novaković, profesor biologije u Učiteljskoj školi, Slobodan Stanković, magistar farmacije, načelnik biohemijske laboratorije u Bolnici, Milorad Popović, službenik, Dragoljub Aleksov, sudija Opštinskog a kasnije Okružnog suda, Milena Jakšić, službenica Medicinskog centra, Kostadin Panić, magistar farmacije u Higijenskom zavodu, Dušica Vacić, stručni učitelj muzike u Nižoj muzičkoj školi i Osnovnoj školi u Tijabari, Emilija Panajotović, diplomirani pravnik, rukovodilac pravne službe u Grafičkom preduzeću „Grafika“, Radmila Rajković, učenica Gimnazije u Pirotu, Vukašin Đorđević, nastavnik muzike u Osnovnoj školi „Vuk Karadžić“, Miša Kirov, nastavnik muzike u Osnovnoj školi „Vuk Karadžić“ i Osnovnoj školi u Dimitrovgradu, Ratko Alilković, kurir u Mesnoj zajednici Pazar , Borka Lilić, profesor Gimnazije u Pirotu, Nebojša, učenik Gimnazije, Vjekoslav Butigan, direktor Učiteljske škole u Pirotu, Dragoljub Antić, nastavnik muzike u Osnovnoj školi „8. septembar“ i Snežana Lazarević, klinički psiholog u Bolnici.

Za predsednika Društva izabran je Dragoljub Aleksov, za sekretara Miroslav Novaković i blagajnika Milorad Popović. Skupština je odlučila da orkestar na repertoaru ima klasičnu muziku, romanse, šansone i izvornu narodnu muziku.

Probe orkestra održavale su se u večernjim časovima, dva puta nedeljno, u sali Oglednog centra Narodne biblioteke i to ponedeljkom i četvrtkom po sat i po. U skladu sa tom odlukom probe su održavane sve do kraja juna 1978. godine.

Gudači su podeljeni za sviranje: prve violine: Milena Jakšić, Stojan Golubović, Jovan Ćirić, Slobodan Stanković; druge violine: Dragoljub Aleksov,(obligato), Kostadin Panić, Ratko Alilković, Dušanka Vacić, Borislava Lilić, Nebojša, učenik Gimnazije; violončela: Dragoljub Antić i Miša Kirov; kontrabas: Vukašin Đorđević. Ostali u orkestru dobili su mesta za: gitaru: Miroslav Novaković; harmonike: Emilija Panajotović, Radmila Rajković; klavir: Snežana Lazarević; klarinet: Siniša Jovanović; trubu: Milorad Popović. Za rukovodioca orkestra, dirigenta, imenovan je Sreten Minčić, koji je pripremio partiture za orkestar.

Posle formiranja sastav orkestra se menjao odlaskom jednih i dolaskom drugih članova.

Na mesto dirigenta, u drugoj polovini 1974. godine, došao je Živojin Kostić, Piroćanac, nekadašnji nastavnik muzike u Učiteljskoj školi, penzionisani nastavnik muzike iz Niša i savetnik za muzičko vaspitanje Regionalnog zavoda za unapređivanje vaspitanja i obrazovanja u Nišu. Dolazio je na probe i nastupe iz Niša. Posle Živojina, krajem 1976. godine, mesto dirigenta preuzeo je Miša Kirov, nastavnik muzike, član orkestra. U odsustvu dirigenta orkestrom je upravljao Jovan Ćirić, profesor Gimnazije, koncert majstor. U orkestru su svirala 42 član a u toku sedmogodišnjeg rada, pod vođstvom tri dirigenta. Jednu četvrtinu orkestra činile su dame. Bili su veoma različitih zanimanja, od učenika i studenata, radnika, službenika, prosvetnih i zdravstvenih radnika, inženjera, do rukovodilaca, upravnika i direktora u preduzećima i ustanovama.

Repertoar i nastupi

Orkestar je imao raznovrstan repertoar. U njemu su bili: revolucionarne i borbene pesme, starogradske pesme, posebno Isidora Bajića, narodna kola, splet pesama (Marka Vilima), „Santa Lučija“, muzika za igru poput „Zar nema ljubavi“, „Komparsita“ (argentinski tango) i dr. Najveći deo repertoara činila je klasična muzika: „Muzički momenti“ (Franc Šubert), „Menuet“ (Luiđi Bokerini), „Na lepom plavom Dunavu“ (Johan mlađi Štraus), „Uvertira“ (E. Štos), „Mađarska igra br. 5“ (Johanes Brams), „Ciganske melodije“ (Pablo Martin de Sarasate); „Končertino – Dečja simfonija“ (Nikolić),popularna dela Franca Lista, Johana Sebastijana Baha, Šumana, Mocarta, Jakova Gotovca i drugih. Orkestar je imao i svoje soliste koje je pratio, duete, tercete i manji sastav za nastupe u posebnim situacijama.

Orkestar Društva prijatelja muzike imao je veliki broj javnih nastupa. Oni su, najčešće, bili na svečanostima povodom državnih praznika, posebno na svečanim akademijama povodom Dana oslobođenja Pirota od bugarske fašističke okupacije, 8. septembra. Nastupao je i na svečanostima pojedinih preduzeća, ustanova, društvenih organizacija kao što su: Preduzeće za izradu konfekcije „Prvi maj“, Industrija kože i vune „Dragoš“, Pekarsko preduzeće "Blagoje Kostić - Crni Marko" Pirot, Pedagoška akademija, Opštinska organizacija Crvenog krsta, Udruženje radnika pravosudnih organa i druge.

Posebne koncerte imao je u Pirotu, Babušnici, Dimitrovgradu, Vlasotincu, Loznici, Svetozarevu, Žitorađi, Kostolcu. Nastupao je u selima: Blatu, Barje Čifliku, Cerovi, Temskoj, Poljskoj Ržani i drugim u kojima su postojale pristojne sale u zadružnim domovima.

Naročito je bila šire zapažena interpretacija orkestra klasične muzike u Smederevu u okviru kulturne manifestacije Saveza sindikata Srbije: „Susreti drugarstva“ 1975. godine u sastavu Radničkog kulturno-umetničkog društva „Prvi maj“. U Smederevu je dva puta nastupao, pod upravom Živojina Kostića.

Ovaj orkestar je nastupao u programima radija i televizije. Tako je nastupao u čuvenoj emisiji namenjenoj amaterskom umetničkom stvaralaštvu: „Pokloni se i počni“. Snimak nastupa u Smederevu nekoliko puta je emitovan na Televiziji Beograd.

Prestanak rada Orkestra

Dana 4. marta 1977. godine Pirot je pogodio snažan zemljotres u kome je oštećen veći broj kuća. Tom prilikom narušena je konstrukcija zgrade Narodnog pozorišta. Pozorišna scena i sala bile su toliko oštećene da su bile sklone padu pa su zabranjene za korišćenje. Posle privremenog korišćenja prostorija Doma Jugoslovenske narodne armije, nekoliko meseci, Narodno pozorište i opštinske vlasti dogovorili su se sredinom 1978. godine da Narodno pozorište investira svoja sredstva u adaptaciju sale Oglednog centra Narodne biblioteke u kamernu salu sa 100 sedišta i mini pozornicu za svoje potrebe. Radovi na adaptaciji su ubrzo počeli i završili se novembra 1978. godine. Orkestar Društva prijatelja muzike time je izgubio prostor za održavanje proba. Uz to javile su se teškoće oko angažovanja dirigenta bez honorara pa je prestao rad ovog orkestra.

Literatura

• Grupa autora, Ekonomska škola i privreda 1956-1976, 1976
• Miodrag Ćirić, Pirot, vodič kroz grad i okolinu, 1967.
• Milica Petković, Hronika Narodnog pozorišta Pirot, Pedeset godina pozorišta u Pirotu, 1994
• Milica Petković, Sreten Minčić Čavdar, Osnovna škola „Sveti Sava“ Pirot, 2001.
• Vjekoslav Butigan, Orkestar društva prijatelja muzike pri Narodnoj biblioteci u Pirotu 1972-1978, Pirotski zbornik br, 35-36, 2011