Ribe (grad)
| Ribe dan. Ribe | |
|---|---|
 Glavna gradska ulica ”Overdammen“ | |
 Grb
| |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Danska |
| Regija | Južna Danska |
| Osnovan | 704–710. |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — 2016. | 8.182[1] |
| — gustina | 159 st./km2 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 55° 19′ 01″ S; 8° 46′ 01″ I / 55.317° S; 8.767° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Površina | 51,5 km2 |
  Ribe Ribe na karti Danske | |
| Poštanski broj | 6760 |
| Pozivni broj | +35 |
| Veb-sajt | |
| ribe.dk ugeavisen.dk/ribe | |
Ribe (dan. Ribe) najstariji je grad Danske. Nalazi se na jugozapadnom delu ostrva Jiland u pokrajini Južna Danska.
Prema podacima iz 2016. godine, grad je imao 8.182 stanovnika.[1]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Grad iz vikinškog perioda smešten na severnoj obali reke Ribe osnovan je između 704. i 710. godine (najverovatnije 705.), kada je velikom količinom peska nasuta obala reke uz postavljen niz umreženih zemljišnih čestica. Ovako organizovano utemeljenje nam sugeriše na inicijativu nekog ekonomski i politički moćnog, poput danskog kralja Angantira. Otkriće 150 srebrnih kovanica u naslagama iz 8. veka, poznatijih kao sceattas, ukrašenih Odinovim likom i životinjom koja gleda unazad, govori nam da su kovanice mogle biti iskovane u ovom novom trgovištu.
Obrtništvo je u gradu uključivalo obradu ćilibara, kostiju i rogova jelena, kože i gvožđa. Čini se da je u ovim ranim počecima Ribe bilo sezonsko trgovište za putujuće trgovce, a ne stalno naseljeno mesto. Međutim, jugoistočno od grada bila je grupa boravišta koja su izgleda bila nastanjena cele godine. U blizini se takođe nalazi i oko 30 paganskih grobova iz 8. veka (mesta gde su nakon kremacije polagani ljudski ostaci).
Ribe je, udaljen samo 5 km od Severnog mora, imao jako dobar položaj za trgovanje s ondašnjim prostorima Beneluksa i Velike Britanije. Imao je i važne veze sa susednom Franačkom na jugu i Norveškom na severu. Najveća grupa artefakata pronađena za vreme iskopavanja sadržavala je posude za piće i grnčariju donesenu iz Rajnske oblasti. Gusti i široko rasprostranjeni slojevi đubriva ukazuju na važno sajmište stoke u tom području.
Oko 800. godine, sajmišno mesto je postalo stalno naseljeno, te je područje od oko 10 hektara bilo ograđeno polukružnim jarkom.
Tokom 9. veka, Ribe je u pisanim izvorima po prvi put spomenut kada je misionar Ansgar posetio grad i kada mu je kralj Horik II dopustio gradnju crkve. Ansgar, koji je kasnije postao nadbiskup, pokrenuo je tako godine 860. izgradnju prve crkve ne samo u Ribeu nego i u celoj Skandinaviji. Međutim, postojanje biskupa, a samim tim i manastira može se sa sigurnošću potvrditi tek od 948. godine.
Sledeće pominjanje mesta je vezano za njegovog prvog biskupa Leofdaga, za kojeg se govorilo da je učestvovao na crkvenom saboru u Ingelhajmu u Nemačkoj, zajedno sa biskupima gradova Hedebi i Orhus, oba u Danskoj. Tadašnji nadbiskup hamburško-bremenski, Adaldag, verovatno im je ovom prilikom dodelio njihove biskupske stolice. Međutim, imena biskupa nisu potvrđena i nije sasvim jasno da li su oni zaista i služili u njihovim biskupijama. Moguće je da su postavljeni na ta mesta kako bi pojačali hamburško-bremenske težnje za verskim primatom u Danskoj.
U drugoj polovini 10. veka, tri su grada, Ribe, Hedebi i Arhus, napokon u potpunosti bili utvrđeni. Plitki jarak oko grada Ribea bio je zamenjen novim, 8 metara širokim i 1 metar dubokim jarkom pred kojim je bio zemljani nasip. Ovo utvrđenje se povezuje sa nemačkim ratovima Haralda Plavozubog od 974. do 983. godine. Kako je grad rastao u 11. veku, jarak je postepeno bio zatrpavan i na njemu se takođe podizale građevine, a sagrađeni su i novi jarak i nasip sa drvenom ogradom istočno od njega.
Do kraja vikinškog perioda, Ribe je bio središte biskupije koja je kontrolisala čitavo područje poluostrva Jiland. U njemu se nalazila i važna kovnica novca čije je ime bilo utisnuto na kovanicama Knuta Velikog, zatim Hartaknuta i Svena II Estridsona.
Grad je nastavio da se širi i na suprotnu, južnu stranu reke Ribe u 12. veku, gde su izgrađeni katedrala i kraljevski dvorac. Središte mesta se premestilo ovde, gde je i danas centar modernog grada Ribe u Danskoj.
Važni datumi u istoriji grada[uredi | uredi izvor]
- 5. mart 1460. – Sporazum u Ribeu (dan. Ribe-brevet)
- 3. septembar 1580. – Požar je uništio veliki deo grada. Izgorelo je 11 ulica i 213 kuća.
- 11-12. oktobar 1634. – Olujno nevreme poplavilo je grad sa nivoom vode većom za 6,1 metar od uobičajene.
- 1. januar 2007. – Opština Ribe prestala je da postoji pošto se spojila sa opštinama Esbjerg i Braming, stvarajući novu opštinu Esbjerg.
- 4. jun 2010. – Stanovnici grada su proslavili 1300. godišnjicu grada velikom zabavom u gradu.
Kulturne znamenitosti[uredi | uredi izvor]
Grad ima mnogo dobro očuvanih starih građevina, između ostalog i oko 110 kuća koje su zaštićeni spomenici.
Najstarija gradska skupština u Danskoj nalazi se na trgu ”Von Støckens Plads“. Zgrada je sagrađena 1496. godine, a gradu je služila kao skupština od 1709.
Jedina petobrodna crkva u Danskoj je evangelističko-luteranska katedrala (dan. Vor Frue Maria Domkirke) čiju je gradnju započeo biskup Tur oko 1100. godine, a dovršena je 1134.
Dominikanski manastir posvećen Sv. Katarini Sijenskoj osnovali su dominikanski fratari 1228. na posedu koji im je dodelio Tuve, tadašnji biskup grada Ribe. U sklopu manastirskog kompleksa je i crkva Svete Katarine (dan. Sankt Katharine Kirke), sagrađena u romanskom stilu.
Demografija[uredi | uredi izvor]
Tabela pokazuje rast stanovništva u opštini Ribe (koja je postojala do 2007. godine). Podaci do 18. veka su procene.
|
|
|
|
Gradovi pobratimi[uredi | uredi izvor]
Balroa, Francuska
Gistrov, Nemačka
Eli, Velika Britanija
Krems, Austrija
Lejkanger, Norveška- Raceburg, Nemačka
Strengnes, Švedska
Tajnan, Tajvan
Galerija[uredi | uredi izvor]
-
Pogled na istočni deo grada -
Pogled na istočni deo grada i reku Ribe -
Istorijski lokalitet -
Stara gradska ulica ”Altstadtgasse“ -
Ulica sa kućama od cigli sa drvenom konstrukcijom -
Izgled zgrade ”Grydergade“, 1905. godina -
Gradski trg i ulica -
Gradski spomenik posvećen kraljici Dagmar
.jpg)
Literatura[uredi | uredi izvor]
- The A to Z of the Vikings, Katherine Holman, Scarecrow Press, Inc., 2009.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Geografske | |
| Ostale | |
