Sot

Sot
Sot;
Administrativni podaci
Država	Srbija
Autonomna pokrajina	Vojvodina
Upravni okrug	Sremski
Opština	Šid
Stanovništvo
— 2011.	679
— gustina	34/km2
Geografske karakteristike
Koordinate	45° 09′ 20″ S; 19° 19′ 01″ I / 45.155666° S; 19.316833° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	157 m
Površina	23,6 km2
	Sot Sot na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj	22243
Pozivni broj	022
Registarska oznaka	ŠI

Sot je naselje u Srbiji u opštini Šid u Sremskom okrugu. Prema popisu iz 2011. bilo je 679 stanovnika.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Arheološki materijal koji je do sada pronađen na području sela Sot i bliže okoline ukazuje na činjenicu da je na ovim prostorima ćovek živeo od pradavnih vremena. Na arheološkoj kasrti Vojvodine, Rudolf Šmit, Sot je zabeležen kao naselje iz vremena neolitskog doba. Arheološki Zavod za zaštitu spomenika u Sremskoj Mitrovici potvrdio je postojanje četiri lokaliteta na prostorima sela Sot. Reč je o nalazištima Gradina, Dolače, Ornice i Gradić.

Arheološki predmeti nađeni na prostoru Gradine dostupni su u Arheološkom muzeju u Zagrebu^[1] gde su kao poklon učitelja Ladislava Ankenbauera, trgovca Koste Arsenića i sveštenika Mate Marinkovića dospeli u periodu 1896.-1898. godine. Dok je jedan deo nalaza kupljen 1901. godine od Hajnriha Batora. Predmeti uglavnom pripadaju kamenom i bakarnom dobu. Među predmetima se nalaze i keramički nalazi koji ukazuju na Badensku kulturu, koja je prva indoevropska kultura koja je došla u ove krajeve.

Arheološko nalazište Dolače ukazuje da je na ovom prostotu bilo manje naselje. Materijal pronađen na ovom lokalitetu čiva se u Muzeju Vojvodine i Muzeju Srema.

Arheološko nalazište Ornice iznedrilo je praistorijsku keramiku koja potiče sa kraja srednjeg i poznog bronzanog doba i pripada grupi starije i mlađe faze Belegiš-grupe. Materijal pronađen na ovom lokalitetu čiva se u Muzeju Vojvodine i Muzeju Srema.

Arheološko nalazište Gradić prema istraživanjima iz 1969. godine je srednjovekovna nekropola. Na ovom nalazišti pronađeni su keramika, fragmentovana rimska opeka i mnoštvo ljudskih kostiju. U podnožju Gradića prilikom istraživanja ovog dela 1979. godine pronađena je peć iz poznog srednjeg veka. Peć je služila za pečenje keramike.

Rimska vladavina[uredi | uredi izvor]

Najstarija pronađena karta ovih krajeva u Rimskom periodu je Pojtingerova tabla koja pokazuje rimske puteve sa stanicama i većim naseljima. Na njoj je zabeležena okolina Sota. Nema bitnijih podataka o samom mestu Sot iz ovoga vremena, dok je okolina današnjeg mesta Sot u tom pogledu bogatija arheološkim nalazima.

Prvi pisani tragovi mesta Sot[uredi | uredi izvor]

Sot se prvi put pominje u mađarskim dokumentima 1297. godine. Međutim, prva nalazišta koja dokazuju da je Sot bio nastanjen mnogo ranije nađena su na više lokaliteta u okolini sela. Na potesu Gradina pronađeni su tragovi naselja iz perioda neolita, sopotsko-lenđelske kulturne grupe. Uporedo sa Sotom, postojalo je i mesto Pakledin koje početkom 18. veka prestaje da postoji.

Srednji vek[uredi | uredi izvor]

U srednjem veku Sot se pominje u spisima poseda plemićkih porodica Gorjanski, Horvat, Raškai i Gereb. U periodima vladavine Gorjanskih, Sot je zabeležen kao utvrđenje. Pod Turcima je od 1526. do 1688. kada su desetinu i druge dažbine plaćali turskom posedniku Kenesakoviću iz Nijemaca. Od oslobođenja od Turaka, zajedno sa većim delom Srema pripali su posedima italijanskog grofa Odeskalkija. U prvom nađenom popisu porodica iz 1736. godine pominje se 12 porodičnih starešina u Sotu i 28 u susednom Pakledinu. Preseljenje Pakledina u Sot dogodilo se 1742. godine najverovatnije zbog izgradnje Rimokatoličke crkve Sv. Katarine u Sotu.

Period Austrougarske vladavine[uredi | uredi izvor]

Posle 1848. godine i oslobađanja od feudalne vlasti Sot je u sastavu Austrougarske monarhije do 1918. godine.

Stvaranje Kraljevine SHS[uredi | uredi izvor]

Stvaranjem kraljevine SHS Sot ulazi u sastav Iločkog sreza i Dunavske banovine. Stvaranjem Banovine Hrvatske i Sot sa iločkim srezom ulazi u njen sastav, U ovom statusu selo je bilo do početka Drugog svetskog rata kada potpada pod Pavelićevu NDH.

Drugi svetski rat i SFRJ[uredi | uredi izvor]

Selo Sot je u Drugom svetskom ratu pripalo Nezavisnoj državi Hrvatskoj.

Zabeleženo je da je tokom uprave NDH nad ovim prostorom lokalni sveštenik rimokatoličke crkve bio protiv pokrštavanja ne-rimokatoličkog stanovništva, prakse koju je sprovodila zločinačka NDH pre svega nad srpskim stanovništvom.

Tokom ratnog perioda na području Sota bilo je nekoliko partizanskih akcija koja su uglavnom imale za cilj oduzimanje naoružanja lokalnim ustaškim vlastima. Prema podacima iz Sota bilo je između 61 i 75 učesnika NOP-a.

Na sotskom groblju sahranjeni su borci Vučelija Mirko i Vuković Milorad koji su u lokalnoj bolnici preminuli od zadobijenih rana na Sremskom frontu.

U ovom periodu selo Sot je doživelo tužnu sudbinu da je u ustaškim fabrikama smrti po rasnim zakonima selo očišćeno od Jevreja.

Selo je oslobođeno 04.12.1944. godine.

Stvaranjem republičke granice između Republike Hrvatske i Republike Srbije Sot je od 1948. godine pripao srezu Šid u NR Srbiji.

Raspad SFRJ i tragični ratovi 90tih[uredi | uredi izvor]

Nakon rata devedesetih godina dolazi do velikih migracija stanovništva i menjanja nacionalne strukture sela.

Tokom NATO agresije protiv Savezne republike Jugoslavije 1999. godine selo pogodila raketa koja nije eksplodirala. Najverovatnije se radilo o raketi koja je bila namenjena rušenju mosta "25. maj" koji se nalazi u neposrednoj blizini.

Verski objekti[uredi | uredi izvor]

U selu se nalazi rimokatolička crkva Svete Katarine, kao i objekat Srpske pravoslavne crkve Crkva Svetih apostola Petra i Pavla.

Pored nabrojanih u Sotu se nalaze dva manja sakralna objekta vernika rimokatoličke crkve - Kapela Mala gospa, izgrađena 1928. godine kao kopija svetilišta u Lurdu, i Kapela Sveta Ana izgrađena 1918. godine.

Demografija[uredi | uredi izvor]

U naselju Sot živi 651 punoletni stanovnik, a prosečna starost stanovništva iznosi 42,2 godina (38,9 kod muškaraca i 45,6 kod žena). U naselju ima 290 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,70.

Stanovništvo u ovom naselju veoma je nehomogeno, a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija^[2]
Godina	Stanovnika
1948.	1.202
1953.	1.279
1961.	1.272
1971.	1.077
1981.	900
1991.	819	801
2002.	791	816

Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍^[3]

Srbi	340	42,98%
Hrvati	317	40,07%
Mađari	33	4,17%
Slovaci	28	3,53%
Jugosloveni	15	1,89%
Rusini	7	0,88%
Nemci	1	0,12%
nepoznato	45	5,68%

Stanovništvo prema polu i starosti^[4]


	m	ž
?	1	5
80+	3	19
75—79	12	19
70—74	24	31
65—69	16	36
60—64	23	25
55—59	20	16
50—54	26	30
45—49	39	31
40—44	35	27
35—39	25	23
30—34	27	15
25—29	28	22
20—24	25	18
15—19	22	31
10—14	27	14
5—9	25	18
0—4	19	14
Prosek :	38,9	45,6

Domaćinstva

**Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	321	365	372	336	323	301	290

**Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosek
Broj domaćinstava	83	74	40	56	18	15	4	0	0	0	2,70

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena	Nepoznato
Muški	326	105	182	23	13	3
Ženski	348	53	179	105	11	0
UKUPNO	674	158	361	128	24	3

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	148	80	0	0	25
Ženski	77	38	0	0	7
UKUPNO	225	118	0	0	32
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	0	5	5	0	3
Ženski	0	0	10	1	1
UKUPNO	0	5	15	1	4
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	1	0	4	0	3
Ženski	0	1	0	3	8
UKUPNO	1	1	4	3	11
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	4	0	0	18
Ženski	3	0	0	5
UKUPNO	7	0	0	23

Reference[uredi | uredi izvor]

^ „Naslovnica | Arheološki Muzej u Zagrebu”. amz.hr. Pristupljeno 2019-11-10.
^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Izvori[uredi | uredi izvor]

Kubik, Ivica (2016). SOT od neolita do XXI veka, Sot

[1] „Naslovnica | Arheološki Muzej u Zagrebu”. amz.hr. Pristupljeno 2019-11-10.

[2] „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.

[3] „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.

[4] „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

[1]

[2]

[3]

[4]

p r u Opština Šid
Naseljena mesta opštine Šid	Adaševci Bačinci Batrovci Berkasovo Bikić Do Bingula Vašica Višnjićevo Gibarac Erdevik Ilinci Jamena Kukujevci Ljuba Molovin Morović Privina Glava Sot Šid
Znamenitosti i spomenici kulture	Ambar u Gibarcu, Maršala Tita 7 Ambar u Gibarcu, Maršala Tita 42 Tvrđava Berkasovo Arheološki lokalitet Gradina Jezero Moharač Seoska kuća u Ljubi Sotsko jezero Tvrđava Morović Vajat u Šidu Galerija slika „Sava Šumanović“ Kuća Save Šumanovića Ruski dvor Spomen-park Sremski front
Verski objekti u Šidu	Manastir Berkasovo Manastir Privina Glava Crkva Svete Katarine Crkva Svete Marije Crkva Svetog Ivana Nepomuka Crkva Svetog Mihajla Crkva Svetog Trojstva Crkva Svete Bogorodice Crkva Svetih Petra i Pavla Crkva Svetog Dimitrija Crkva Svetog Nikole u Bačincima Crkva Svetog Nikole u Erdeviku Crkva Svetog arhanđela Gavrila Crkva Svetog Nikole Slovačka evangelistička crkva
Sport u Šidu	FK Big Bul FK Big Bul Radnički FK Radnički Šid FK Hajduk Višnjićevo
Opština Šid * Grb opštine Šid