Crkva Svetog Nikole u Krčmaru
| Crkva Svetog Nikole u Krčmaru | |
|---|---|
 Crkva Svetog Nikole u Krčmaru | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Krčmar |
| Opština | Mionica |
| Država |  Srbija |
| Vreme nastanka | 14. vek |
| Tip kulturnog dobra | Spomenik kulture od velikog značaja |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Zavod za zaštitu spomenika kulture |
| www | |
Crkva Svetog Nikole u Krčmaru, opština Mionica, u literaturi se prvi put pominje 1736. godine. Ubraja se u spomenike kulture od velikog značaja.[1]
Istorijat[uredi | uredi izvor]
Crkvu u Krčmaru narodno predanje vezuje za Kraljević Marka. Po legendi koja postoji u selu, Marko i brat mu Andrijaš su putovali i tom prilikom je Andrijaš svratio u mehanu krčmarice Mare da utoli žeđ. Međutim, opijenog Andrijaša su Mara i njeni pomoćnici, u pesmi Turci, ubili i opljačkali. Kada je Marko Kraljević shvatio šta se desilo, ubice je posekao a Maru vezao konjima za repove i tako je ubio. Nakon toga, legenda nastavlja, Marko je sahranio brata Andriju i na njegovom grobu podigao ovu crkvu. Brojne epske pesme, od Dalmacije do Bugarske, se bave pogibijom Andrije Mrnjavčevića i osvetom koju je Marko potom izvršio. Jedna od njih - ''Marko Kraljević osvetio brata Andriju''[2] doslovce pominje selo Krčmar, Andrijinu smrt i Markovu osvetu.
Prvo pisano pominjanje se vezuje za manastir koji je obnovljen. kao i mnoge crkve valjevskog kraja za vreme Kočine krajine i ona je gorela 1788. godine.
Današnja građevina je dobila svoj izgled 1793. godine, kada je hramu prizidano kube. ktitori ovih obimnih radova na građevini bili su članovi porodicu Grbović, braća Nikola i Milovan, poznate vojvode iz Prvog srpskog ustanka.
Izgled crkve[uredi | uredi izvor]
Crkva je skromna po svojoj veličini, ima osnovu pravougaonika sa polukružnom oltarskom apsidom i kupolom koja je oslonjena samo na četiri stuba. Priprata koja je dozidana tokom 19. veka je od opeke, dok je glavna građevina zidana kamenom. U to vreme drveni krov sa šindrom kao pokrivačem je zamenjen biber crepom. U kupoli je sačuvan živopis koji je 1802. godine naslikao Petar Nikolajević Moler. Ovo slikarstvo je jedno od retkih primera sačuvanog živopisa iz predustaničke Srbije.
Crkva u Krčmaru je utvrđena za nepokretno kulturno dobro – spomenik kulture 1967. godine.
Slava[uredi | uredi izvor]
Crkva u Krčmaru posvećena je Prenosu moštiju svetog Nikole, koji se u narodu zove i Sveti Nikola letnji. Praznik se slavi 22. maja, to jest 9. maja po julijanskom kalendaru, čime se beleži događaj iz 1087. godine kada su mošti svetog Nikole prenete iz Male Azije, koju su nakon 1071. osvojili Turci Seldžuci, u normanski grad Bari.
Galerija[uredi | uredi izvor]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Zavod za zaštitu spomenika kulture Valjevo
- ^ Srpske narodne pjesme iz zbirke Novice Šaulića; Grafički institut "Narodna misao", Beograd - 1929., Knjiga I - sveska I, str. 136-140.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Zavod za zaštitu spomenika Valjevo: "Spomeničko nasleđe Kolubarskog i Mačvanskog Okruga" . . Ваљево. 2006. ISBN 978-86-904745-2-3. COBISS.SR 131307532
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
Napomena: Sadržaj ovog članka je jednim delom ili u celosti preuzet sa http://vaza.co.rs. Nosilac autorskih prava nad materijalom je dao dozvolu da se isti objavi pod slobodnom licencom. Dokaz o tome se nalazi na OTRS sistemu, a broj tiketa sa konkretnom dozvolom je 2013110510010149.
