Матичњак

Matičnjak
Melissa officinalis
Naučna klasifikacija
Carstvo:	Plantae
Divizija:	Magnoliophyta
Klasa:	Magnoliopsida
Red:	Lamiales
Porodica:	Lamiaceae
Rod:	Melissa
Vrsta:	M. officinalis
Binomno ime
Melissa officinalis L.

Matičnjak ili pčelinja trava, matočina, pčelinjak (lat. Melissa officinalis) je lekovita, aromatična biljka iz porodice usnatica (Lamiaceae).

Opis biljke

Višegodišnja zeljasta biljka sa kratkim rizomom i podzemnim stolonama. Stablo je uspravno, dlakavo ili golo i četvorostrano. Listovi su svetlozeleni, jajasti sa obodom koji je grubo testerast i raspoređeni su naspramno. Cvetovi su sakupljeni po 3-10 u pazuhu vršnih listova. Cvetovi su dvousni beli, svetloljubičasti ili žuti. Biljka miriše na limun, otud naziv limunova trava. Naziv pčelinja trava biljka je dobila jer su česti posetioci pčele. U pitanju je višegodišnja biljka, čiji je vek trajanja od 5 do 10 godina. Formira žbun, bokori se.

Iz semena se proizvodi rasad, koji se rasađuje na 25 cm. Rasađivanje može da se sprovede i prenosom već oformljenog korena tj. podzemnog dela biljke na novu parcelu. Biljka se kosi najmanje 2 puta godišnje. Može da bude i vrlo dekorativna saksijska biljka, prijatnog mirisa.

Droga i hemijski sastav

Matičnjak se koristi u narodnoj i zvaničnoj medicini i to njegovi listovi i etarsko ulje. Skupljaju se vršni delovi biljke na samom početku cvetanja - list i stabljika (koren ne), suše se i prerađuju. Listovi sadrže etarsko ulje (0,02-0,2%) čiji sadržaj varira zavisno od genetskog potencijala i podneblja na kome biljka raste. Koristi se u obliku čaja, biljnih kapi ili etarskog ulja.

Lekovito dejstvo

Ova biljka se tradicionalno upotrebljava u srpskom narodu. Etarsko ulje je sedativ (sredstvo za umirenje) i karminativ (sredstvo protiv naduvenosti stomaka), a može i da se utrljava spolja protiv reumatizma i neuralgija. Veoma je cenjeno u parfimerijskoj industriji, a i koriste se protiv uboda komaraca. Pored u ove svrhe, matičnjak se koristi i kod neuroza želudačno-crevnog sistema, psihovegetativnih bolesti srca, migrene. Dokazano je i njegovo antimikrobno dejstvo posebno na viruse herpesa.

Sinonimi

• Melissa officinalis subsp. altissima (Sm.) Arcang.
• Melissa officinalis var. altissima (Sm.) K.Koch
• Melissa officinalis var. cordifolia (Pers.) K.Koch
• Melissa officinalis var. foliosa Briq.
• Melissa officinalis var. graveolens (Host) Nyman
• Melissa officinalis var. hirsuta K.Koch
• Melissa officinalis subsp. officinalis
• Melissa officinalis var. romana (Mill.) Woodv.
• Melissa officinalis var. villosa Benth.

Galerija

• 
• 
• 

Literatura

• Gostuški, R: Lečenje lekovitim biljem, Narodna knjiga, Beograd, 1979.
• Grlić, Lj: Enciklopedija samoniklog jestivog bilja, August Cesarec, Zagreb, 1986.
• Djuk, A, Dž: Zelena apoteka, Politika, Beograd, 2005.
• Jančić, R: Lekovite biljke sa ključem za određivanje, Naučna knjiga, Beograd, 1990.
• Jančić, R: Botanika farmaceutika, Službeni list SCG, Beograd, 2004.
• Jančić, R: Sto naših najpoznatijih lekovitih biljaka, Naučna knjiga, Beograd, 1988.
• Kojić, M, Stamenković, V, Jovanović, D: Lekovite biljke jugoistočne Srbije, ZUNS, Beograd 1998.
• Lakušić, D: Vodič kroz floru nacionalnog parka Kopaonik, JP Nacionalni park Kopaonik, Kopaonik, 1995.
• Marin, P, Tatić, B: Etimološki rečnik, NNK Internacional, Beograd, 2004.
• Mindel, E: Vitaminska biblija, FaMilet, 1997.
• Mišić Lj, Lakušić R: Livadske biljke, ZUNS Sarajevo, ZUNS Beograd, IP Svjetlost, 1990
• Stamenković, V: Naše neškodljive lekovite biljke, Trend, Leskovac
• Tucakov, J: Lečenje biljem, Rad, Beograd, 1984.