Administrativna kula Dom štampe
| Administrativna kula Dom štampe | |
 | |
Informacije
| |
|---|---|
| Lokacija | Priština, Srbija |
| Koordinate | 42° 39′ 35″ N 21° 9′ 18″ E / 42.65972° S; 21.15500° I |
| Status | završena |
| Sagrađena | 1978. |
Visina
| |
| Visina | 72,4 m |
Tehnički detalji
| |
| Broj spratova | 18 |
Kompanije
| |
| Arhitekta | Georgi Konstantinovski |
Administrativna kula Dom štampe je oblakoder koji se nalazi u Prištini. Najviša je građevina na Kosovu i Metohiji, a njen arhitekta je Georgi Konstantinovski.
Nove društvene okolnosti, uključujući opšti razvoj pisanih medija i izdavaštva, determinisale su neizbežnu neminovnost za jednu ozbiljnu zgradu u Prištini gde bi se mogle razvijati sve ove aktivnosti. Objekat Doma štampe je jedan od projekata koji su početkom 1970-ih godina imali tendenciju da razvijaju grad u visine. Sa svojih osamnaest etaža, ide do visine od 72,4 m iznad ulazne kote prizmelja.
Celokupan sadržaj zgrade se sastoji od: štamparije, knjižare, sale, prostora za administraciju i stanova za zaposlene; ovi poslednji nisu realizovani. Sve ove funkcionalne grupacije su organizovane unutar posebnih volumena zgrade koji čine ukupnu kompoziciju. Svi ostali sadržaji su smešteni na horizontalnom volumenu, osim administracije koja se organizuje vertikalno u kuli od P+17 spratova i koja dominira nad celom kompozicijom. Rekonstrukcija je obavljena 2000-ih godina, te je objekat značajno promenio svoj prethodni izgled.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Idejni arhitektonski projekat Doma štampe u Prištini postojao je još od 1962. godine na lokaciji nekoliko metara istočno od izgrađene zgrade. Ovaj projekat je izradio atelje Arhitektura i urbanizam iz Beograda sa autorom arhitektom Miloradom Macurom. Kako se navodi u osvrtu tadašnjeg odeljenje za komunalne poslove i poslove urbanizma Narodnog odbora opštine Priština, ovaj predlog je odbijen „smatrajući da rešenje ne sadrži u sebi pozitivna svojstva koje objekat po svojoj funkciji ima, a budući da je jedan od najvažnijih ne samo za grad Prištinu već i za celu oblast, predlaže se da se raspiše konkurs jugoslovenskog značaja koji bi obezbedio kvalitetnije rešenje, što ovaj objekat i zaslužuje.”
Smatrajući da je takva zgrada neophodnost u Prištini, arhitekta Baškim Fehmiju 1969. godine razvija skicu raščlanjenosti volumena delova zgrade pod sloganom: „Ne luksuzni dekor — već humani komfor” gde, pored principa oblikovanja kompozicije, određuje i dijagram komunikacija svih funkcionalnih jedinica.
Bez obzira na zahtev gradskog odbora za urbanizam i lično insistiranje profesora Fehmijua da se organizuje otvoreni arhitektonski konkurs jugoslovenskog karaktera, projekat je 1972. godine ugovoren direktno sa skopskim arhitektom Georgijem Kontantinovskim.
Izgradnja objekta je počela 1977. godine na osnovu idejnog projekta ljubljanskog arhitekte i profesora Edvarda Ravnikara, kao prvonagrađeni rad na arhitektonskom pozvanom konkursu za kompleks Tehničkog fakulteta Univerziteta u Prištini, organizovanom 1976. godine. Glavni projekat je uradio beogradski arhitektonski Invest biro, sa odgovornim projektantom arhitektom Rajkom Džankićem.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Sadiki, Arber I. (2019). Arhitektura javnih objekata Prištine u razdoblju od 1945. do 1990. godine: Društveni i oblikovni faktori (PDF). str. 6.1.1. Pristupljeno 15. 7. 2022.