Pređi na sadržaj

Arhitektura Belorusije

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Arhitektura Belorusije
Mirski zamak u Miru, svetska baština Uneska.

Arhitektura Belorusije obuhvata niz istorijskih perioda, stilova i odražava složenu istoriju, geografiju, religiju i identitet zemlje. Nekoliko zgrada u Belorusiji je proglašeno Uneskovim svetskim baštinama kao priznanje njihovom kulturnom nasleđu, a druge su stavljene na okvirni spisak.[1]

Kijevska Rusija[uredi | uredi izvor]

Zemlje koje su danas deo Belorusije bile su deo Kijevske Rusije, koja se smatra rodom moderne Ukrajine, Belorusije i Rusije. Polock je bio rani kulturni centar Belorusije, a katedrala Svete Sofije je jedna od primera ruske arhitekture koja je ostala u Belorusiji, iako je u velikoj meri izmenjena. Iz ovog perioda potiče i manastir Svete Efrosinije.

  • Katedrala Svete Sofije je prvobitno sagrađena u 12. veku, mada je kasnije pretrpela velike izmene u baroknom stilu.
    Katedrala Svete Sofije je prvobitno sagrađena u 12. veku, mada je kasnije pretrpela velike izmene u baroknom stilu.
  • Manastir Svete Efrosinije u Polocku.
    Manastir Svete Efrosinije u Polocku.
  • Crkva u Grodnu datira iz 12. veka.
    Crkva u Grodnu datira iz 12. veka.

Poljsko-litvanski komonvelt[uredi | uredi izvor]

Njasviški zamak iz Državne zajednice Poljske i Litvanije.

U ovom periodu je zabeležen uspon izrazitog beloruskog gotskog arhitektonskog stila u zemljama današnje Belorusije, Poljske i Litvanije. Neke od ovih zgrada sastoje se od utvrđenih crkava, a istoričar Endru Vilson je primetio da se u to vreme u Belorusiji pojavio jedinstveni „gotsko-pravoslavni” arhitektonski stil.[2] Iako su mnoge od ovih struktura pravoslavne crkve, nakon Brestovske unije 1596. mnogi Belorusi su prihvatili kstočne katoličke crkve. Saborne crkve Svetog arhanđela Mihaila i Male Gospojine su primeri ovog arhitektonskog stila.

U tom periodu, u Belorusiji, je izgrađeno nekoliko dvoraca koji i danas postoje. Mirski i Njasviški zamak su dva najistaknutija primera i oba su bila u vlasništvu dinastija Radzivilj. Arhitektura baroka je takođe počela da se pojavljuje u Belorusiji, posebno u Grodnu na zapadu, pod uticajem vilinskog baroknog stila koji se u to vreme razvijao u Vilnjusu.[3] U tom periodu je u baroknom stilu izgrađena i Slonimska sinagoga.

Ruska Imperija[uredi | uredi izvor]

Gomeljska palata, sagrađena u vreme Katarine Velike za Petra Rumjancevog.

Kako je državna zajednica Poljske i Litvanije propadala u 17. i 18. veku, Belorusija je pripala Ruskoj Imperiji. Iz tog doba potiče nekoliko istaknutih arhitektonskih dela u Belorusiji. Gomelska palata je prvobitno sagrađena za generala i plemića Petra Rumjancevog u vreme Katarine Velike. Zgrada je poznata po svojoj veličini i sintezi uticaja romantizma i paladijske arhitekture. Crkve u Belorusiji su izgrađene u neovizantijskom stilu u 19. veku.[4] Većina stanovništva je ostala seoska, a drvene crkve su često služile seljačkoj zajednici. Nekoliko drvenih crkava, uključujući Svetog Nikitu u Zdzitavu je uvršteno na prethodni spisak Uneskove svetske baštine.[5]

U ovom periodu su takođe izgrađene mnoge sinagoge, što odražava veliku jevrejsku zajednicu u regionu. Do 20. veka prepoznatljiv stil arhitekture drvene sinagoge je počeo da karakteriše granična područja između Poljske, Litvanije i Belorusije.[6] Mavriski i neogotski oblici su postali uobičajeni u arhitekturi sinagoga u današnjoj Belorusiji.[7]

Sovjetska arhitektura[uredi | uredi izvor]

Godine 1917. Ruska Imperija se srušila usred ruske revolucije i boljševici su došli na vlast. Godine 1922. Bjeloruska Sovjetska Socijalistička Republika je postala jedna od članica Sovjetskog Saveza. Belorusiju je opustošio Drugi svetski rat, što je dovelo do toga da su mnoge zgrade obnovljene. Posle rata je Staljin promenio granice Istočne Evrope, a Belorusija je dobila mnoge teritorije koje su bile deo Poljske. Posebno Minsk ima mnogo zgrada i spomenika koji datiraju iz staljinističkog perioda. U ratu je uništeno 80% grada, a potom je obnovljen kao „najznačajniji sovjetski grad, sa širokim bulevarima i identičnom brutalističkom arhitekturom”.[8] Glavnu ulicu u Minsku obeležavaju brojne impozantne staljinističke zgrade. Ogromna dela monumentalne arhitekture, poput spomenika Hrabrost u Brestovskoj tvrđavi, takođe su građena u sovjetskom periodu.

Moderna Belorusija[uredi | uredi izvor]

Nacionalna biblioteka Belorusije, završena 2006.

Belorusija je stekla nezavisnost nakon raspada Sovjetskog Saveza 1991. Od ovog perioda je izgrađeno nekoliko znamenitih arhitektura. Karakteristična je i nacionalna biblioteka Belorusije koja je istaknuta arhitektonska znamenitost u Minsku. Zgrada je visoka 73,6 metara sa 23 sprata, može da primi oko 2000 čitalaca i ima konferencijsku salu od 500 mesta. Novu zgradu biblioteke dsu izajnirali arhitekti Mihail Vinogradov i Viktor Kramarenko, a otvorena je u junu 2006.[9]

Crkva Svetog Kirila Turavskog i svih zaštitnika beloruskog naroda u parku u Londonu je moderno preoblikovanje beloruske crkvene arhitekture koja pripada manjinskoj beloruskoj grkokatoličkoj crkvi i završena je 2016. Zgrada je osvojila priznanje za kvalitet i dobila je višestruke nagrade za dizajn.[10][11][12]

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „Belarus”. UNESCO World Heritage Centre. Arhivirano iz originala 4. 4. 2019. g. Pristupljeno 11. 3. 2021. 
  2. ^ Wilson, Andrew (2011). Belarus: The Last European Dictatorship. New Haven and London: Yale University Press. str. x. ISBN 978-0-300-13435-3. 
  3. ^ Wilson, Andrew (2011). Belarus: The Last European Dictatorship. New Haven and London: Yale University Press. str. 52. ISBN 978-0-300-13435-3. 
  4. ^ Wilson, Andrew (2011). Belarus: The Last European Dictatorship. New Haven and London: Yale University Press. str. 64. ISBN 978-0-300-13435-3. 
  5. ^ Belarusian Telegraph Agency (28. 9. 2016). „FIVE WOODEN CHURCHES IN BREST OBLAST PROPOSED FOR UNESCO HERITAGE LIST”. Pravoslavie.Ru. Arhivirano iz originala 14. 8. 2020. g. Pristupljeno 12. 3. 2021. 
  6. ^ Bergman, Eleonora (2011). „Strictly Polish: synagogues of the early twentieth century”. Jewish History. 25 (25): 120. doi:10.1007/s10835-010-9129-4. Pristupljeno 11. 3. 2021. 
  7. ^ Bergman, Eleonora (2011). „Strictly Polish: synagogues of the early twentieth century”. Jewish History. 25 (25): 117. doi:10.1007/s10835-010-9129-4. Pristupljeno 11. 3. 2021. 
  8. ^ Wilson, Andrew (2011). Belarus: The Last European Dictatorship. New Haven and London: Yale University Press. str. 237. ISBN 978-0-300-13435-3. 
  9. ^ „Nacionalьnaя biblioteka Respubliki Belarusь - GPO "Minskstroй"”. www.minskstroy.by (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 2018-07-28. g. Pristupljeno 2018-07-28. 
  10. ^ „WHAT'S ON - BELARUSIAN MEMORIAL CHAPEL”. londonfestivalofarchitecture.org. Pristupljeno 22. 6. 2016. 
  11. ^ „New London Awards Winners 2017”. Arhivirano iz originala 2017-09-13. g. Pristupljeno 2017-07-05. 
  12. ^ „Belorusskaя memorialьnaя časovnя v Londone nominirovana na premiю imeni Misa van der Roэ - 2019” [The Belarusian memorial chapel has been nominated for the Mies Van der Rohe Award 2019]. tvr.by. National State Television and Radio Company of the Republic of Belarus. Pristupljeno 11. 11. 2018. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Mediji vezani za članak Arhitektura Belorusije na Vikimedijinoj ostavi

 

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Архитектура_Белорусије&oldid=27826615”