Vijeće naroda Republike Srpske
 |
| Ovaj članak je dio serije o političkom sistemu Republike Srpske |
Vijeće naroda Republike Srpske vrši zakonodavnu vlast sa Narodnom skupštinom Republike Srpske. Zakoni i drugi propisi koje izglasa Narodna skupština, a koji se tiču pitanja vitalnog nacionalnog interesa bilo kojeg od konstitutivnih naroda stupaju na snagu tek nakon usvajanja u Vijeću naroda.[1]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Izvornim Ustavom Srpske Republike Bosne i Hercegovine (1992)[2] određeno je da ustavotvornu i zakonodavnu vlast ostvaruje Narodna skupština. U njenom sastavu se obezbjeđivala što srazmjernija nacionalna zastupljenost. I nakon potpisivanja Dejtonskog mirovnog sporazuma (1995), kada je Republika Srpska uključena kao entitet u sastav Bosne i Hercegovine, zadržan je jednodomni republički parlament. Drugi entitet, Federacija Bosne i Hercegovine, imala je dvodomni Parlament sa Predstavničkim domom i Domom naroda.
Nametnutim ustavnim amandmanom LXVII (2002) određeno je da su Srbi, Bošnjaci i Hrvati konstitutivni narodi u Republici Srpskoj. Ostalim nametnutim amandmanima je osnovano Vijeće naroda kao organ zakonodavne vlasti, ali ne i kao ravnopravni zakonodavni dom sa Narodnom skupštinom. Za donošenje zakona, drugih propisa i opštih akata i dalje je potrebna većina samo u Narodnoj skupštini. Za Vijeće naroda je propisana procedura za zaštitu vitalnih interesa, identična kao što je tada propisana i za federalni Dom naroda.
Djelokrug[uredi | uredi izvor]
Vijeće naroda Republike Srpske nije ravnopravan dom sa Narodnom skupštinom Republike Srpske već je sui generis organ zakonodavne vlasti osnovan s ciljem zaštite vitalnih nacionalnih interesa konstitutivnih naroda (Srba, Bošnjaka i Hrvata). Njegov ustavni položaj je drugačiji u odnosu na federalni Dom naroda koji je ravnopravan dom sa Predstavničkim domom u okviru Parlamenta Federacije Bosne i Hercegovine.
Vitalni nacionalni interesi konstitutivnih naroda su definisani na sljedeći način: ostvarivanje prava konstitutivnih naroda da budu adekvatno zastupljeni u zakonodavnim, izvršnim i pravosudnim organima vlasti; identitet jednog konstitutivnog naroda; ustavni amandmani; organizacija organa javne vlasti; jednaka prava konstitutivnih naroda u procesu donošenja odluka; obrazovanje, vjeroispovijest, jezik, njegovanje kulture, tradicije i kulturno nasljeđe; teritorijalna organizacija; sistem javnog informisanja; i druga pitanja koja bi se tretirala kao pitanja od vitalnog nacionalnog ukoliko tako smatra 2/3 jednog od klubova delegata konstitutivnih naroda u Vijeću naroda.[3] Postupak zaštite vitalnih nacionalnih interesa konstitutivnih naroda definisan je Amandmanom LXXXII koji dopunjava član 70. Ustava Republike Srpske.
Kada se odlučuje o promjeni Ustava Republike Srpske, uz dvotrećinsku većinu u Narodnoj skupštini, potrebna je i većina u Vijeću naroda iz svakog konstitutivnog naroda i Ostalih.[4]
Većina u Vijeću naroda, uz većinu u Narodnoj skupštini, potrebna je i kada se bira predsjednik i sudije Ustavnog suda Republike Srpske.[5]
Organizacija[uredi | uredi izvor]
Sastav Vijeća naroda je paritetan tako da svaki konstitutivni narod (Srbi, Bošnjaci, Hrvati) ima isti broj delegata. Sastoji se od 28 delegata, i to po osam delegata iz svakog konstitutivnog naroda i četiri delegata iz reda Ostalih. Ostali imaju pravo da ravnopravno učestvuju u postupku većinskog glasanja.
Mandat delegata u Vijeću naroda traje četiri godine. Delegate biraju odgovarajući klubovi narodnih poslanika u Narodnoj skupštini Republike Srpske koji se formiraju samo u tu svrhu po nacionalnoj pripadnosti narodnih poslanika. U slučaju da je broj delegata koji se biraju u jedan klub u Vijeću naroda veći od broja odgovarajućih narodnih poslanika, bira se dodatni broj poslanika od strane ad hoc kluba koji se u tu svrhu uspostavlja iz reda svih odbornika pripadnika odgovarajućeg konstitutivnog naroda ili iz reda Ostalih.[6][7]
Vijeće naroda ima jednog predsjedavajućeg i tri potpredsjedavajuća, tako da po jedna funkcija pripada svakom konstitutivnom narodu i Ostalim. Radna tijela Vijeća naroda su Administrativna komisija i Ustavna i zakonodavno-pravna komisija. Predsjedništvo Vijeća naroda čine predsjedavajući i potpredsjedavajući. Sekretar Vijeća naroda učestvuje u radu Vijeća naroda bez prava odlučivanja. Kolegijum Vijeća naroda sačinjavaju: predsjedavajući, tri potpredsjedavajuća, sekretar i predsjednici klubova delegata.
Sazivi[uredi | uredi izvor]
- Prvi saziv Vijeća naroda Republike Srpske od 29. aprila 2003. godine do 04. decembra 2006. godine
- Drugi saziv Vijeća naroda Republike Srpske od 04. decembra 2006. godine do 23. decembra 2010. godine
- Treći saziv Vijeća naroda Republike Srpske od 23. decembra 2010. godine do 27. decembra 2014. godine
- Četvrti saziv Vijeća naroda Republike Srpske od 27. decembra 2014. godine do 12. decembra 2018. godine
- Peti saziv Vijeća naroda Republike Srpske
- Šesti saziv Vijeća naroda Republike Srpske
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ Član 69. Ustava Republike Srpske (sa amandmanima I—CXXII)
- ^ Ustav Srpske Republike Bosne i Hercegovine („Službeni glasnik srpskog naroda u Bosni i Hercegovini“, broj 3/92)
- ^ Član 70. Ustava Republike Srpske, dopunjen Amandmanom LXXVII
- ^ Član 135. Ustava Republike Srpske
- ^ Član 116. Ustava Republike Srpske
- ^ Članovi 71. i 72. Ustava Republike Srpske
- ^ Član 13. Zakona o izmjenama i dopunama Izbornog zakona Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 24/12)
