Demokratska Republika Gruzija
| Demokratska Republika Gruzija საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა | |||
|---|---|---|---|
.svg) | |||
| Geografija | |||
| Prestonica | Tbilisi | ||
| Društvo | |||
| Službeni jezik | Gruzijski jezik | ||
| Istorija | |||
| Postojanje | |||
| — Osnivanje | 28. maj 1918. | ||
| — Ukidanje | februar 1921. (3 god.) | ||
| Geografske i druge karakteristike | |||
| Valuta | Gruzijski maneti | ||
| Zemlje prethodnice i naslednice Gruzije | |||
| Prethodnice: | Naslednice: | ||
|
.svg){kind=small}
| ||
.svg)
Demokratska Republika Gruzija (gruz. საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა, Sakartvelos Demokratiuli Respublika; poznata i kao Prva gruzijska republika) bila je prva moderna gruzijska republika.
| Istorija Gruzije |
|---|
.jpg) |
 Istorija Gruzije |
Ova država osnovana je na teritoriji bivše Carske Rusije i delovima Osmanskog carstva uz Crno more nakon Oktobarske revolucije 1917. godine. Lideri ove države bili su menjševički članovi socijaldemokratske i drugih gruzijskih partija koje su se udružile u stvaranju nove države.
Geografske karakteristike[uredi | uredi izvor]
U vreme kad je osnovana, ova država graničila je s Demokratskom Republikom Jermenijom na jugu, Osmanskim carstvom na zapadu, Azerbejdžanskom Demokratskom Republikom na istoku, a na severu sa Kubanskom narodnom republikom i Gorskom republikom severnog Kavkaza. Ta država je imala površinu od 107 600 km2 (današnja Gruzija ima 69 700) i oko 2 500.000 stanovnika, glavni grad bio je Tbilisi.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Okolnosti nastanka[uredi | uredi izvor]
Lider gruzijskog nacionalnog preporoda bio je knez Ilja Čavčavadze, vođa književnog i društvenog pokreta zvanog Pirveli Dasi, ili prva grupa, druga grupa Meore Dasi, koju je vodio književnik Georgi Cereteli, bila je puno liberalnija, ali je njen uticaj bio slabašan u poređenju sa pokretom Mesame Dasi (treća grupa), koja je bila pokriće za ilegalnu Socijaldemokratsku partiju osnovanu 1893. godine. Ona je ispočetka bila marksistička partija, tako da je od 1898. njen član bio i Josif Džugašvili, koji je kasnije postao poznatiji kao Staljin. Kad je menjševička frakcija Ruske socijaldemokratske radničke partije preuzela kontrolu nad tim pokretom, Staljin je napustio Gruziju.[1]
Odjeci Ruske revolucije 1905. zahvatili su i Gruziju, u kojoj se rasplamsala gerila, koju je krvavo ugušila carska vojska i kozaci. Nakon Februarske revolucije 1917. Zakavkazjem (Gruzija, Jermenija, Azerbejdžan) upravljao je komitet iz Petrograda, poznat kao Ozakom. Kasniji događaji te iste godine, a naročito boljševička Oktobarska revolucija prisilili su tadašnje političke lidere Zakavkazja, koji su manje više bili menjševici na nevoljko otcepljenje od Carske Rusije i osnivanje Zakavkaske Demokratske Federativne Republike. Eksplozija mesnih nacionalizama, u kombinaciji s pritiskom koji je na tu državu vršila osmanska vojska sa zapada poslednjih meseci Prvog svetskog rata, dovela je do sloma Zakavkaske federacije.[1]
Proglašenje nezavisnosti[uredi | uredi izvor]
Nakon tog je Gruzija proglasila nezavisnost 26. maja 1918. i odmah zatražila zaštitu lidera Centralnih sila, Nemačke, ali joj je pobeda Antante donela britansku okupaciju.
Gruzijci su u Antonu Ivanoviču Denjikinu i njegovim belogarmejcima koje su Britanci izdašno pomagali, gledali veću opasnost za svoju slobodu od boljševika. Oni su odbili suradnju u naporima za restauraciju Carske Rusije pa su britanske snage napustile Batumi u julu 1920. godine.[1]
Nezavisnost Gruzije sile Antante priznale su de fakto još u januaru 1920, a i Sovjetska Rusija potpisivanjem sovjetsko-gruzijskog sporazuma u maju 1920, pa su oni jedno kratko razdoblje i sarađivali.[1]
Slom Demokratske Republike Gruzije[uredi | uredi izvor]
Nakon odbijanja da postanu članica Lige naroda, Gruziju su i de jure priznale članice Antante u januaru 1921, ali joj to nije puno pomoglo, jer su je već u februaru napale jedinice Crvene armije i to bez Lenjinovog odobrenja, u akciji koju su organizovali dva gruzijska boljševika; Staljin i Grigorij Konstantinovič Ordžonikidze.[1]
Crvena armija je formalno došla u pomoć konkurentskoj sovjetskoj vladi i ustanicima, koje su sovjeti pomagali iz Azerbejdžana i Jermenije. Otpor je brzo bio slomljen pa je Gruzija organizovana kao Gruzijska Sovjetska Socijalistička Republika 25. februara 1921. godine.[1] Staljin i Grigorij Ordžonikidze su je 12. marta 1922. uklopili u Zakavkasku Sovjetsku Federativnu Socijalističku Republiku.
Još uvek popularni gruzijski socijaldemokrati organizovali su oružanu pobunu 1924, ali je ona ugušena po naređenju Staljina.[1]
Izvori[uredi | uredi izvor]
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- National revival (jezik: engleski)
| Normativna kontrola: Državne |
|---|
