Divlji svet Kine

S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Divlji svet Kine sa visokom biološkom raznolikosti i brojnosti životinja i vaskularnih biljaka svrstava ovu zemlju u jednu od 17 zemalja sveta po brojnosti vrsta (preko 34.687 vrsta životinja i vaskularnih biljaka),[1] i trećom zemljom sa najvećom biološkom raznolikošću na svetu, odmah iza Brazila i Kolumbije. Kina prema jednoj statistici ima 7.516 vrsta kičmenjaka, uključujući 4.936 riba, 1.269 ptica, 562 sisara, 403 gmizavca i 346 vodozemaca.[2] Po broju vrsta, Kina se nalazi na trećem mestu na svetu po broju sisara, na osmom mestu po broju ptica,[3] na sedmom po broju gmizavaca.[4] i na sedmom po broju vodozemcima.

Mnoge vrste životinja su endemske za Kinu, uključujući najpoznatiju vrstu divljih životinja u zemlji, džinovsku pandu. Sve u svemu, oko jedne šestine vrsta sisara i dve trećine vrsta vodozemaca u Kini su endemi zemlje.

Divlji svet u Kini deli stanište i podnosi akutni pritisak najveće svetske populacije ljudi. Najmanje 840 vrsta je ugroženo, ranjivo ili u opasnosti od lokalnog izumiranja u Kini, uglavnom zbog ljudskih aktivnosti kao što su uništavanje staništa, zagađenje i lov za hranu, krzno i sastojke za tradicionalnu kinesku medicinu.[5] Ugroženi divlji svet zaštićen je zakonom, a od 2005. godine Kina je osnovala preko 2.349 rezervata prirode, koji pokrivaju ukupnu površinu od 149,95 miliona hektara (578.960 kvadratnih milja), oko 15% ukupne površine Kine.[6] U ovim kineskim rezervatima prirode zaštićeno je 88% kineskih kopnenih ekosistema, 87% populacije divljih životinja, 65% viših biljnih zajednica, gotovo 20% prirodnih šuma, 50% jezera i močvara, glavnih staništa više od 300 dragocenih i ugroženih divljih životinjskih vrsta i glavnih područja se preko 130 dragocenih vrsta drveća.[6]

Geografske odlike[uredi | uredi izvor]

Satelitski snimak Kine koji oslikava tipološke karakteristike reljefa Kine

Geografski pozicionirana između dve glavne ekozone na zemlji: Palearktičke i Indomalajske, Kina poseduje v veliku topološku i klimatsku raznolikost reljefa. To je u Kini stvorilo širok spektar prirodnih vrsta vegetacije, i na toj osnovi s jedne strane omogućili da se kroz evoluciju razvije velika raznolikost životinjskog sveta, a sa druge strane omogućilo je pojedinim vrstama životinjama da prežive Mzadrazliku od onih koje su u rugdimidelovims sveta zumrle.[7]

Divlji svet u Kini deli stanište i podnosi akutni pritisak najveće svetske populacije Homo sapijensa. Najmanje 840 životinjskih vrsta je u Kini ugroženo, ranjivo ili u opasnosti od lokalno istrebljenja, uglavnom zbog ljudske delatnosti kao što su uništavanja prirodnih staništa, zagađenje i krivolov zbog ishrane, krzna i sastojaka za tradicionalnu kinesku medicinu. Ugroženi divlji svet je zaštićen zakonom, a od 2005. godine zemlja ima preko 2.349 prirodnih rezervata, koji pokrivaju ukupnu površinu od 149,95 miliona hektara, 15% ukupne kopnene površine Kine. Potvrđeno je da je kineski riečni delfin izumro 12. decembra 2006. godine.

Na raznolikosti i mešanje tropskih i umerenih biljaka u Kini doprinose sledeći geografski faktori:

  • uticaj nepremostivih topografskih barijera, poput velikih delova pustinje, između tropskog, umerenog i subalpskog pojasa;
  • sistemi vetra koji se smenjuju zimi i leti;
  • česta pojava ciklona.

Karakteristike faune Kine[uredi | uredi izvor]

Kina prema jednoj statistici ima 7.516 vrsta kičmenjaka, uključujući 4.936 vrsta riba, 1.269 vrsta ptica, 562 vrsta sisara, 403 vrsta gmizavca i 346 vodozemaca. Kina je dom za najmanje 562 vrsta sisara (treća po brojnosti u svetu), 1.269 vrsta ptica (osma), 424 vrste gmizavaca (sedma) i 346 vrste vodozemaca (sedma).[8]

Bogatstvo vegetacionih tipova i raznolikost reljefa omogućili su da se razvije velika raznolikost životinjskog sveta i omogućili su životinjama da prežive tamo koje su drugde izumrle. Mnoge vrste životinja su endemske za Kinu, uključujući najpoznatiju vrstu divljih životinja u zemlji, džinovsku pandu. Sve u svemu, oko jedne šestine vrsta sisara i dve trećine vrsta vodozemaca u Kini su endemi zemlje.

Sisari[uredi | uredi izvor]

Primati[uredi | uredi izvor]

U Kini živi 21 vrsta primata, uključujući gibone, makakije, vitkostasi i sakati majmuni, Hanumanovi languri, Rhinopithecus roxellana i Lorije (polumajmune). Većina kineskih vrsta primata je ugrožena. Majmuni, posebno giboni i makaki, vekovima su prisutni u kineskoj kulturi, narodnoj religiji, umetnosti i literaturi. Majmun je jedna od 12 životinja kineskog zodijaka.

Jedini majmuni poreklom iz Kine su giboni. Giboni su stanovnici drveća i koriste se dugim rukama da bi se zaljuljali sa grana. Giboni se mogu prepoznati po glasnim pozivima, a parovi koji se pare često pevaju zajedno u duetu.

Hainanski crni grebenasti gibon je među najređim i najugroženijim majmunima. Na ostrvu Hainan, u nacionalnom rezervatu prirode Bavangling ostalo je manje od 30 jedinki.[9]

Kao i mnogi drugi giboni, i muški Hanumanovi languri, imaju crnu boju, dok su ženke zlatno smeđe.

Istočni crni krestasti gibon je gotovo jednako redak, sa samo 20-ak jedinki u oblasti Guangsi, Procenjuje se da Autonomna oblaste Guangsi zajedno sa Hajnanom i susednim Vijetnamom ima oko 30 jedinki.[9] Oko 99% staništa ovog majmuna je do sada izgubljeno.[9]

Zveri[uredi | uredi izvor]

Zveri (lat. Carnivora, [Karnivora] — „mesožderi”) je red placentalni sisara i monofiletska krunska grupa unutar kladusa Carnivoraformes.[10][11][12] Zveri su podeljene na dva podreda: mačkolike zveri (lat. Feliformia) i psolike zveri (lat. Caniformia). Stručni naziv za članove ovog reda sisara je karnivori, dok se naziv „mesožder” (koja se često koristi za članove ove grupe) ne mora odnositi na njih, već na bilo koji drugi organizam koji se hrani mesom.[13]

Mačke[uredi | uredi izvor]

Velike kineske vrste mačaka uključuju tigra, leoparda, snežnog leoparda i oblačnog leoparda. Tigar je jedna od 12 životinja kineskog zodijaka i ima istaknuto mesto u kineskoj kulturi i istoriji. Tigrove kosti se koriste u tradicionalnoj kineskoj medicini, a tigrovo krzno služi za ukrašavanje. Životinja je ranjiva zbog krivolova i gubitka staništa. Četiri populacije tigra bile su poreklom iz Kine. Svi su kritično ugroženi, zaštićeni i žive u rezervatima prirode.

Sibirski tigar se javlja na severoistoku, duž granice sa Rusijom i Severnom Korejom. Kaspijski tigar je poslednji put viđen u slivu reke Manasi u Autonomnoj oblasti Sinkjang 1960-ih, gde je ova populacija sada izumrla.

Južnokineski tigar je endemska populacija čije je stanište danas ograničeno na planinske regije Jiangki, Junan, Guangdung i Fuđen.

Poznato da nekoliko indokineskih tigrova živi u Junanu, gde je uspostavljeno šest rezervata prirode za njihovu zaštitu.

Vuk, divlji pas i lisica[uredi | uredi izvor]

Porodica pasa (lat. Canidae) ima nekoliko članova u Kini, uključujući sivog vuka, Azijskog divljeg psa, crvenu lisicu, lisicu, tibetansku peskovitu lisicu i rakuna. Sivi vuk, najveći od pasa, ima dve podvrste u Kini - evroazijskog vuka, koji se nalazi širom Unutrašnje Mongolije i Hejlunđanga na severnom obodu zemlje, i tibetanskog vuka, koji živi na Tibetanskoj visoravni. Neki od najranijih pasa možda su bili pripitomljeni u istočnoj Aziji, a nekoliko kineskih rasa pasa, uključujući šar pei i čau čau, među najdrevnijima su u pogledu DNK sličnosti sa sivim vukom.

Azijski divlji pas je usko povezan sa šakalima i kojotima i nalazi se širom Kine.

Crvena lisica, najveća vrsta lisica, može se naći u svim delovima Kine, osim na severozapadu. Lisica corsac nalazi se na severoistoku Kine, a tibetanska peskovita lisica u Tibetu, Đinhaju, Sečuanu, Gansu i Junanu.

Pas rakun, jedan od retkih kanida koji se može penjati po drveću, poreklom je iz istočne i severoistočne Kine.

Lisice (uključujući tuđinsku arktičku lisicu) i rakunske pse uzgajaju zbog krzna. Na kineskim farmama 2004. uzgajano je čak 1,5 miliona lisica i približno isto toliko rakunastih pasa.

Porodica malih mesoždera[uredi | uredi izvor]

Porodice malih mesoždera viverida i mungosa zastupljena je brojnim vrstama koje žive u južnoj Kini, uključujući: Arctictis binturong, Viverra zibetha, Viverricula indica, Ovstonova palmina cibetka, Paguma larvata, Azijska cibetka palmašica , Arctogalidia trivirgata, Herpestes urva i Mali indijski mungos.

Pande, medvedi[uredi | uredi izvor]

Džinovska panda, možda je jedna je od najpoznatija kineska vrsta divljih životinja, koja živi u šest planinskih dolina u oblasti planina Min, Qionglai, Liang, Daxiangling, Xiaoxiangling and Qinling Mountains u gornjem slivu reke Jangce, na teritoriji 45 okruga u provincijama Sičuan, Gansu i Šensi.

Samo oko 1.600 jedinki pande živi u divljini (80% u Sečuanu), a oko 300 u zatočeništvu u kineskim uzgajalištima i zoološkim vrtovima. Ugrožena je životinja - procenjeno je da je preostalo 2.000 pandi od toga oko 300 u zatočeništvu u Kini razmnožava se 221 panda, od kraja 2006. godine. Broj panda u divljini je u porastu.

Uprkos svojoj taksonomskoj klasifikaciji u red mesojeda ili zveri, džinovske pande se prvobitno hrane bambusom ( oko 25 vrsta bambusa). S obzirom na to da različite vrste bambusa u različito doba godine cveta, pande moraju imati na raspolaganju u istom periodu godine najmanje dve različite vrste kako bi izbegle gladovanje. Iako se prvobitno hrane bambusom, zubi pande su zadržali medveđi oblik, i poješće meso, ribu i jaja ako pronađu. Ostala hrana koju pande jedu u zoološkim vrtovima je med i slatki krompir ili jem. Kako je, njihov sistem za varenje isti kao kod drugih mesojeda, panda ne može da svari celulozu, i stoga mora jesti bambus u velikim količinama kako bi obezbedili potrebnu energiju i hranljive sastojke. Panda prosečno pojede od 9 do 14 kilograma mladica bambusa svakog dana.

Njena crno-bela boja dlake pruža dobar stepen maskiranja u gustim šumama, mada odrasla životinja nema prirodnih predatora.

Ogromne pande je u načelu teško uzgajati; imaju kratke periode parenja i rađaju samo jedno ili dva mladunca godišnje. Džinovsko mladunče pande je srazmerno roditeljima, bilo kog sisara iz placente.

Džinovska panda se smatra nacionalnim blagom Kine i predstavlja ugroženu vrstu zaštićenu državnim zakonom. Od 1970-ih, džinovske pande su davane ili posuđivane stranim zoološkim vrtovima kao gest diplomatske dobre volje.

Podvrste pande

Dve vrste pandi se prepoznaju na osnovu razlike u veličini lobanje i šarama na krznu.

Ailuropoda melanoleuca melanoleuca — podvrsta koju sačinjava najveći broj postojeće populacije pandi. Pre svega se mogu naći u zapadnoj kineskoj provinciji Sečuan, a njihovo krzno je potpuno crno-belo.

Ailuropoda melanoleuca qinlingensis — ograničena na područja planine Kvinlig u provinciji Šansi, po kojoj je i dobila ime. Živi na visinama od 1300–3000 metara. Odnos boja na krznu je zamenjen tamnim i svetlijim nijansama braon boje. Lobanja ove podvrste je manja od lobanje sečuanske pande i poseduje veće kutnjake.

  • Džinovska panda
  • Tek rođena panda
    Tek rođena panda
  • Mladunče pande staro 7 meseci u Volong rezervatu prirode (Sečuan)
    Mladunče pande staro 7 meseci u Volong rezervatu prirode (Sečuan)
  • Pande u provinciji Sečuan
    Pande u provinciji Sečuan
  • Skelet pande u muzeju
    Skelet pande u muzeju
  • Panda jedu bambus
    Panda jedu bambus

Ostale najčešće vrste medveda u Kini uključuju azijskog crnog i smeđeg medveda koji se nalaze u većem delu zemlje. Podvrste smeđeg medveda uključuju himalajskog smeđeg medveda i tibetanskog plavog medveda a na Tibetu i usurijskog smeđeg medveda u Heilongjiangu. Sunčev medved se nalazi u Junanu. Medvedi, posebno crni medvedi, takođe se uzgajaju u zatočeništvu kako bi se od njih sakupila žuč koja se koristi u tradicionalnoj kineskoj medicini.

Crvena panda - koja za razliku od džinovske pande nije medved i više podseća na rakuna - ona je iz zasebne porodice (Ailuridae) i nalazi se u Sečuanu i Junanu.

Vidra, jazavac, lasica, kuna, vučjak[uredi | uredi izvor]

Najveća porodica mesojedih sisara pripada vidrama, jazavcima, lasicama, kunama i vučjacima, a sve ih ima u Kini. Svi ovi mustelidi su kratke, dlakave životinje sa kratkim, zaobljenim ušima i gustim krznom, ali se znatno razlikuju po veličini i staništu.

Samur vrsta kune, cenjena je zbog svog finog krzna, koje je zajedno sa žamenom i baršunom jelenjeg roga poznato kao „tri blaga Mandžurije“. Samur se nalazi u Mandžuriji (zvanoj i severoistok) i Altajskom regionu severnog Ksinjianga.

Kuna belica zapadne Kine i žutogrla kuna južne Kine blisko su povezane sa samurom.

Sibirska lasica, lokalno poznata kao „vuk žutih pacova“, najčešća je lasica u Kini. Nalazi se širom Kine i u Mandžuriji. Iako je poznata po tome da krade živinu od farmera, ona pomaže u kontroli populacije glodara. Dlaka sa repa sibirske lasice koristi se za izradu četkice za mastilo u tradicionalnoj kineskoj kaligrafiji.

Ostale vrste lasica uključuju Mustela kathiah na severu, lasicu žutog trbuha i lasicu sa prugama na jugu i planinsku lasicu na zapadu Kine.

Stepski tvor je veći od sibirske lasice i nalazi se širom severne Kine.

Na kineskom, vučica se naziva „samur medved“ jer je veća od sobola i manja od medveda i podseća na obe životinje. Životinja živi u pećinama i jazbinama koje ne kopa već krade od drugih životinja poput medveda, lisica i stepskog mrmot. Vukovi su žestoka stvorenja koja će se boriti protiv medveda i vukova za hranu. Nalaze se u širem području Khingana u Heilongjiangu i Unutrašnjoj Mongoliji i na planinama Altai na severu Ksinjianga. Broje samo oko 200 jedinki.

Evropska vidra se nalazi u većem delu Evroazije i Kine. Na Tajvanu je gotovo izumrla, mada su neke jedinke pronađene na ostrvu Kinmen, u blizini obale Fujian-a.

Orijentalna vidra s malim kandžama najmanja je vrsta vidre i živi u močvarama mangrova i slatkovodnih voda na jugu Kine i Tajvana.

Glatko obložena vidra ograničena je na delove Junana i Guangdonga.

Poput sabora i krzno vidre takođe se koristi za izradu odeće. Sable i volverine su zaštićene vrste ptve klase. Kune i vidre su zaštićene vrste druge klase.

Jazavci imaju prepoznatljive bele pruge na licima sa jednom dugačkom prugom koja se proteže od nosa do repa. Azijski jazavac nalazi se u celoj Kini i na istoku Himalaje. Svinjski jazavac ima svinjsku njušku i ima nešto manji domet od azijskog jazavca. Feret-jazavci su najmanji jazavac i dve vrste žive u Kini. Kineski jazavac-feret nalazi se u većem delu južne Kine južno od reke Jangce i burmanski jazavac-ferret duž Junanove granice sa Laosom i Vijetnamom.

Dugong[uredi | uredi izvor]

Dugong
Azijski slon

Dugong (Dugong dugon) je morski sisar iz reda Sirenia. koji se u potpunosti hrani vegetacijom poput morske trave. Srodni su morskim kravama na zapadnoj hemisferi i samo su vrste sirenia koje se nalaze u azijskim vodama. U Kini, [254] dugonzi se nalaze duž obala autonomne regije Guanduang, gde je 1992. godine osnovan Nacionalni rezervat prirode Hepu Dugong, blizu Beihaija.

Na Tajvanu se smatraju regionalno izumrlima. Dugon je zaštićena vrsta prve klase. Lovili su ih zbog mesa krajem pedesetih i početkom šezdesetih godina tokom Velikog skoka. Dugongima preti gubitak staništa morske trave zbog obalnog razvoja. Nekoliko područja i danas poseduje izvodljiva staništa za dugonge, poput Dongča Atola i zapadnih obala poluostrva Hainan i Leičou, [257] [258] Jedinke raspoređeni u zalivu Beibu Gulf Economic Rim [76] i zalivu Tonkin suočavaju se sa pretnjama prometnim brodskim linijama i zagađenjem voda.

Surlaši[uredi | uredi izvor]

Azijski slonovi su nekada lutali velikim delom Kine, ali su sada ograničeni na na jug provincije Junana. Poslednjih godina kineska potražnja za slonovačom dovela je do naglog porasta krivolova slonova širom sveta. U vreme kada se na desetine hiljada slonova širom Afrike kolju da bi se nahranio kineski apetit za slonovaču, ispostavilo se da je najbolje mesto za divljeg slona možda ovde u tropskim šumama na jugozapadu Kin, zahvaljujući strogom sprovođenju zakona o zaštiti slonova i smrtnoj kazni za lovokradice i vladinim programima hranjenja, populacija slonova. U Kini je od 1994. do 2014. godine broj slonova otprilike udvostručio na skoro 300 jediniki.[14]

Slonovima je danas u Kini prilično dobro jer su bezbedni i imaju puno za jesti... tvrdi Čang Zongbo, lokalni šumarski zvaničnik...jednom kada slonovi iz Laosa pređu granicu, gde je dozvoljen lov, i uđu u Kinu više se ne žele vratiti.[14]

Izvori[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „Biodiversity, Australia State of the Environment Report 2001 (Theme Report): The meaning, significance and implications of biodiversity (Megadiverse countries)”. web.archive.org. 2008-12-08. Arhivirano iz originala 08. 12. 2008. g. Pristupljeno 2021-02-16. 
  2. ^ „China: vertebrate species by type 2015”. Statista (na jeziku: engleski). Pristupljeno 16. 2. 2021. 
  3. ^ „Countries with the most bird species”. Mongabay. Pristupljeno 2021-02-16. 
  4. ^ „Countries with the most reptile species”. Mongabay. Pristupljeno 2021-02-16. 
  5. ^ „Animal News, Top 20 countries with most endangered species IUCN Red List”. Treehugger (na jeziku: engleski). Pristupljeno 16. 2. 2021. 
  6. ^ a b „Nature Reserves”. www.china.org.cn. Pristupljeno 16. 2. 2021. 
  7. ^ „China - The Junggar Basin”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 15. 2. 2021. 
  8. ^ „China: vertebrate species by type 2015”. Statista (na jeziku: engleski). Pristupljeno 15. 2. 2021. 
  9. ^ a b v „保护中国最后的长臂猿”. tech.sina.com.cn. 2020-05-30. Pristupljeno 2021-02-15. 
  10. ^ Waddell, Peter J.; Okada, Norihiro; Hasegawa, Masami (1999). „Towards Resolving the Interordinal Relationships of Placental Mammals”. Systematic Biology. 48 (1): 1—5. PMID 12078634. doi:10.1093/sysbio/48.1.1. 
  11. ^ Eizirik, E.; Murphy, W.J.; Koepfli, K.P.; Johnson, W.E.; Dragoo, J.W.; O'Brien, S.J. (jul 2010). „Pattern and timing of the diversification of the mammalian order Carnivora inferred from multiple nuclear gene sequences”. Molecular Phylogenetics and Evolution. 56: 49—63. PMID 20138220. doi:10.1016/j.ympev.2010.01.033. 
  12. ^ Tsagkogeorga, G; Parker, J; Stupka, E; Cotton, J.A.; Rossiter, S.J. (2013). „Phylogenomic analyses elucidate the evolutionary relationships of bats”. Current Biology. 23 (22): 2262—2267. PMID 24184098. doi:10.1016/j.cub.2013.09.014 Slobodan pristup. 
  13. ^ Prevosti, F. J., & Forasiepi, A. M. (2018). "Introduction. Evolution of South American Mammalian Predators During the Cenozoic: Paleobiogeographic and Paleoenvironmental Contingencies"
  14. ^ a b Jacobs, Andrew (2014-04-26). „In Land That Values Ivory, Wild Elephants Find a Safe Haven (Published 2014)”. The New York Times (na jeziku: engleski). ISSN 0362-4331. Pristupljeno 2021-02-17. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Дивљи_свет_Кине&oldid=26867216”