Dmitar Zvonimir

Dmitar Zvonimir
Dmitar Zvonimir
Lični podaci
Mesto rođenja	Kraljevina Hrvatska
Datum smrti	20. april 1089.
Mesto smrti	Knin, Kraljevina Hrvatska
Porodica
Supružnik	Jelena
Roditelji	Stjepan Svetoslavić
Dinastija	Trpimirovići
Prethodnik	Petar Krešimir IV
Naslednik	Stefan II

Dmitar Zvonimir (1075 — 20. april 1089), bio je hrvatski kralj.^[1]

Vlast[uredi | uredi izvor]

Dmitar Zvonimir je bio ban, vojvoda i kralj Hrvatske. Prvi put se javlja u izvorima^{[traži se izvor]} kao vladar severne Hrvatske, tj. Slavonskog banata ili dukata. Da bi ojačao svoj položaj i učvrstio dobre odnose sa Arpadovićima, Zvonimir sklapa zaruke sa Jelenom (zvanom Lepa), ćerkom ugarskog kralja Bele I, a sestrom Geza i Vladislava. Na ovaj način je Zvonimir na sebe navukao nemačkog cara koji šalje markgrofa Ulrika zajedno sa Karantancima na njegove posede 1063. godine. Oni zauzimaju Slavonski banat, ali i Dalmaciju 1064. godine.

Zvonimiru je priznat slavonski banat, a on je uspeo u periodu 1064—1067. da se vrati u posed. Do 1070. godine Zvonimir se proširio i na Hrvatsko primorje. Obzirom da je bio najistaknutiji, hrvatski kralj Petar Krešimir IV Zvonimira imenuje za svoga savladara i naslednika. Godine 1076.^[2] Dmitar Zvonimir je postao hrvatski kralj. Zvonimir se približio Rimu i izdejstvovao priznanje kraljevske titule. Papa Grgur VII mu je poslao vladarske znake (insignije): zastavu, mač, žezlo i krunu, a to je značilo i zaštitu Hrvatske od strane papske vlasti.

Kralj Zvonimir je umro 1089. godine. Pitanje načina na koji je umro hrvatski kralj Dmitar Zvonimir jedno je od kontroverznijih u hrvatskoj istoriografiji. Jedni smatraju da je Zvonimir umro prirodnom smrću, a drugi da je ubijen. Postavka o nasilnoj smrti zasniva se na priči u kojoj su Hrvati ubili svoga kralja na Kosovu Polju kod Knina 20. aprila 1089. protiveći se njegovom pozivu da, po papinu nalogu, krenu u krstaški rat. Ta vest je u 14. veku ugrađena u hrvatsku redakciju Letopis popa Dukljanina, kao i u neka kasnija dela. Pristalice postavke o prirodnoj smrti kralja Zvonimira radije se služe savremenim izvornim podacima, realnoj postavci izvora iz 1089. koji pominje da je kralj 'nedavno umro'. Najzad i krstaški ratovi će započeti kasnije, nekoliko godina posle Zvonimirove smrti, tako da je pominjani izgovor za ubistvo kralja bespredmetan.

Kralj Zvonimir je imao sina Radovana. Očito je umro pre svog oca. Zvonimirova kćerka Klaudija se udala za karinskog župana Vinišu Lapčanina.

Baščanska ploča, pisana glagoljicom oko 1100, nađena u Baškoj na ostrvu Krku 1851, govori o darovanju hrvatskog kralja Dmitra Zvonimira opatiji svete Lucije u Jurandvor.