Dragutin Ristić
| Dragutin Ristić | |
|---|---|
 Dragutin Ristić | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 2. februar 1872. |
| Mesto rođenja | Beograd, Kneževina Srbija |
| Datum smrti | 5. januar 1959. (86 god.) |
| Mesto smrti | Beograd, FNR Jugoslavija |
| Obrazovanje | Vojna akademija u Beogradu |
| Porodica | |
| Supružnik | Mica Novaković (od 1904) Danica Prodanović (od 1926) |
| Vojna karijera | |
| Služba | 1896-1927 |
| Vojska |  Vojska Kraljevine Srbije Jugoslovenska vojska |
| Rod | pešadija |
| Čin |   Divizijski general |
| Jedinica | Četvrti pešadijski puk prvog poziva Šesti pešadijski puk Trinaesti pešadijski puk Treći pešadijski puk Moravska pešadijska brigada |
| Odlikovanja |  
   |
Dragutin J. Ristić (Beograd, 2. februar 1872 — Beograd, 5. januar 1959) bio je srpski i jugoslovenski divizijski general.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Dragutin Ristić je rođen 2. februra 1872. godine u Beogradu, u oficirskoj porodici. Završio je Nižu školu Vojne akademije u 25. klasi i Višu školu Vojne akademije u 11. klasi. Nakon završenog školovanja 1896. godine, komandovao je četom u Prvom i Šesnaestom pešadijskom puku do 1903. godine, kada postaje komandir druge čete Sedmog pešadijskog puka. Od 1905. godine je bio komandir čete Pešadijske podoficirske škole.
Oženio se Micom Novaković, kćerkom predsednika Glavne kontrole, 1904. godine.
Tokom Balkanskih ratova 1912-1913, komandovao je Četvrtim pešadijskim pukom prvog poziva i Šestim pešadijskim pukom. Za vreme Prvog svetskog rata je komandovao Trinaestim pešadijskim pukom "Hajduk Veljko" i Trećim pešadijskim pukom. Od 1916. godine je postavljen za komandanta pešadijske brigade u sastavu Moravske divizije.[1]
Oslobođenje Velikog Bečkereka[uredi | uredi izvor]
U nastupanju srpske vojske kroz Banat 1918. godine, predvodio je Čelni bataljon Drugog pešadijskog (Gvozdenog) puka „Knjaz Mihajlo”. Pukovnik Ristić je stigao 9. novembra u oslobođeno Pančevo, gde ga je sačekao komandant Gvozdenog puka potpukovnik Mihailo Kovačević i obavestio da pristiže delegacija Srpskog narodnog veća iz Velikog Bečkereka.
Pukovnik Ristić je 17. novembra 1918. godine oko 10 časova, stigao vozom na železničku stanicu u Velikom Bečkereku, gde ga je sačekao dr Slavko Županski, predsednik Srpskog narodnog veća.[2] Vojska na čelu sa pukovnikom Ristićem se u pobedničkom defileu uputila prema Županijskoj palati, da bi od austrougarskog podžupana Janka Agoštona preuzela vlast. Odmah je izdata naredba o postupanju sa vojnicima poraženih formacija i zahtevanju poslušnosti stanovništva prema novim vlastima.[3] Nakon toga, pukovnik Ristić se sa balkona obratio prisutnom narodu koji se sakupio ispred Županijske palate da pozdravi oslobodioce[4]:
Sad ste, braćo i sestre Bečkerečani i svi prisutni iz celog Banata, pod zaštitom vaše braće – vojske kralja Petra I. Pod istom zaštitom biće i sve druge narodnosti, koje stotinama godina žive sa vama zajedno, na negdašnjoj oblasti despota Đurđa Brankovića.
Pošto je obezbedio red u gradu i mirnu predaju vlasti Srpskom narodnom veću[5], pukovnik Ristić je nastavio ofanzivu kroz Banat i 21. novembra oslobodio Turski Bečej i Vranjevo.
Posleratni život[uredi | uredi izvor]
Za komandanta okružne vojne komande u Velikom Bečkereku je imenovan 6. marta 1919. godine. Na tom položaju je ostao do 7. jula, da bi bio postavljen za komandanta Granične trupe. Od 2. aprila 1923. godine, našao se na mestu vršioca dužnosti komandanta Bitoljske (Vardarske) divizijske oblasti.
U čin divizijskog generala je unapređen 21. oktobra 1923. godine.
Ponovo se oženio 1926. godine sa Danicom, kćerkom pešadijskog majora Josifa Prodanovića iz Beograda.
Penzionisan je 12. decembra 1927. godine, a 15. marta 1928. godine mu je odobreno pravo na nošenje uniforme. Živeo je povučeno u stanu u Hilandarskoj ulici br. 29 u Beogradu.
Fotografija pukovnika Ristića je do 1941. godine stajala u kabinetu gradonačelnika Velikog Bečkereka, koji je 1935. godine promenio ime u Petrovgrad. Na Županijskoj palati, postavljena je spomen ploča na mestu sa kojeg se pukovnik Ristić obratio narodu 17. novembra 1918. godine, ali je uklonjena na početku okupacije u Drugom svetskom ratu 1941. godine.
U njegovu čast, selo Karlovo kod Novog Bečeja, koji je Ristić oslobodio, u međuratnom periodu je nosilo ime Dragutinovo.
Proslavi 20. godišnjice oslobođenja Petrovgrada, održanoj 17. novembra 1938. godine, prisustvovao je i penzionisani general Ristić. Na železničkoj stanici ga je sačekao dr Slavko Županski, na istom mestu gde su se susreli dve decenije ranije.
Sahranjen je na parceli 26 na Novom groblju u Beogradu.
Nasleđe[uredi | uredi izvor]
Ulica kojom je pukovnik Ristić 17. novembra 1918. godine prošao kroz Veliki Bečkerek do Županijske palate, još u međuratnom periodu je dobila ime Ulica brigadira Ristića. Više puta je menjala naziv nakon Drugog svetskog rata, ali je 1992. godine ponovo ponela Ristićevo ime.
Prilikom renoviranja Gradske kuće 2003. godine, obnovljena je ploča u čast pukovnika Ristića, uništena 1941. godine.
Naselje Brigadira Ristića u Zrenjaninu, izgrađeno tokom osamdesetih i devedesetih godina, takođe nosi ime Dragutina Ristića.
Dragutinovo se 1947. godine spojilo sa selom Beodra, pa je nazvano Novo Miloševo
Ulice brigadira Ristića postoje u Zrenjaninu i Novom Bečeju, dok u Kikindi postoji Ulica Dragutina Ristića. Do 1941. godine je u Pančevu postojao Kej brigadira Ristića.
Unapređenja u činove[uredi | uredi izvor]
| Godina | Čin |
|---|---|
| 1895. | potporučnik |
| 1901. | kapetan |
| 1904. | kapetan prve klase |
| 1. oktobar 1915. | pukovnik |
| 21. oktobar 1923. | divizijski general |
Odlikovanja[uredi | uredi izvor]
Domaća odlikovanja[uredi | uredi izvor]
Orden Karađorđeve zvezde sa mačevima IV reda
Orden Karađorđeve zvezde IV reda
Orden Belog orla sa mačevima
Orden Svetog Save III reda
Strana odlikovanja[uredi | uredi izvor]
Oficir Legije časti (Francuska)
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Dragutin J. Ristić”. Nevalidan unos
|dead-url=live(pomoć) - ^ „Veliki Bečkerek u borbi za slobodu 1918. godine”. Radio televizija Srbije. 31. oktobar 2018.
- ^ „PROZOR U PROŠLOST: Revolucija prošla bez prolivanja krvi”. 12. 11. 2016. Nevalidan unos
|dead-url=live(pomoć) - ^ „Najčuvenije obraćanje sa balkona”. Grad Zrenjanin. Nevalidan unos
|dead-url=live(pomoć) - ^ „Venci i cveće za dan oslobođenja Velikog Bečkereka”. Radio televizija Vojvodine. 17. novembar 2008.
