Ergela Karađorđevo
 Ulaz u kompleks Ergele | |
.svg)  Ergela Karađorđevo Položaj ergele Karađorđevo na mapi Srbije | |
| Opšti podaci | |
|---|---|
| Država |  Srbija |
| Grad | Karađorđevo |
| Osnovano | 1885. |
| Geografski položaj | |
| Koordinate | 45° 17′ 29″ S; 19° 18′ 03″ I / 45.291484° S; 19.300848° I |
| Turistički kompleks | |
| Vrsta kompleksa | Ergela Karađorđevo |
| Vrsta turizma | Turističko-sportski |
| Kulturni događaji | Spisak
|
| Veb sajt | Ergela Ljubičevo |
Ergela Karađorđevo nalazi se u naselju Karađorđevo, nedaleko od Bačke Palanke. Ova čuvena ergela osnovana je 1885. godine. Danas posluje u sastavu vojne ustanove Morović. Osim same ergele u kompleksu se nalaze hipodrom, Muzej ergele i restoran.[1]
U neposrednoj blizini Ergele nalazi se specijalni rezervat prirode Karađorđevo, a kroz kompleks prolazi Dunavska biciklistička ruta.
Istorija[uredi | uredi izvor]
_30.jpg)
.jpg)
Ergela Karađorđevo osnovana je 1885. godine, kada je Austrougarska monarhija započela formiranje ergele i kada se beleži početak uzgoja konja na ovim prostorima. Lokacija je odabrana zbog povoljnog geografskog položaja, blizine reke Dunav i slatinastog zemljišta koje je izuzetno povoljno za pravilno formiranje kopita kod podmlatka. Zemljište koje je bogato kalcijumom pogodno je za proizvodnju lucerke i ovsa za ishranu konja. U početku je to bila Ustanova za odgoj ždrebadi koja su nabavljana od privatnih odgajivača širom Monarhije, osnovana na oko 1000 ha obradive površine. Prvenstveno su dovodili mušku ždrebad iz Mađarske ergele Međohđeš (Mezchegues). Ovde su ždrebad odgajana do godinu dana, a zatim su ponovo vraćana u Mađarsku, gde su služila u vojne svrhe. Ergela je bila državno vlasništvo Austrougarske monarhije. Krčenjem hrastove šume i izgradnjom štala kao i nekoliko stambenih objekata 1901. godine započelo je naseljavanje ovog kompleksa. Naselje je dobilo naziv Čikoš Telep, odnosno Ždrebarsko naselje. Ergela postaje značajan selekcijiski centar za odabiranje rasplodnih pastuva i kobila.
Ergela je bila poznata po uzgoju konja nonijus rase, konja panonske nizije koji su pre pojave poljoprivrednih mašina bili korišćeni za radove u poljoprivredi, a kasnije za potrebe vojske, kao tovarni i vučni konji. Od 1921. godine ergela je u vlasništvu države Srbije i nosi današnji naziv Ergela Karađorđevo. Tada započinje i uzgoj lipicanerske rase konja, uglavnom grla koja su dolazila iz ergela Lipica, Đakovo, Lipik i iz privatnog uzgoja. Godine 1924. godine, ukazom kralja Aleksandra Karađorđevića, osnovano je Državno lovno-šumsko dobro. Neposredno pre Drugog svetskog rata započet je uzgoj engleskih punokrvnih konja, sportskih grla koja se koriste za galopske trke. Odmah po završetku Drugog svetskog rata, već 1945. godine, obnovljen je rad ovog dobra u sastavu Vlade FNRJ, pod nazivom Lovno-šumsko poljoprivredno dobro.[2]
Dana 21. juna 1973. godine dotadašnje Lovno-šumsko poljoprivredno dobro dato je na korištenje Jugoslovenskoj narodnoj armiji i dobilo je naziv Vojna Ustanova Karađorđevo. Tokom 70-tih godina 20. veka u ergeli je gajeno i 20 grla arapske rase, uglavnom konja koje je tadašnji predsednik SFRJ Josip Broz Tito dobijao na poklon. Posle njegove smrti ta su grla prebačena u ergele bivše Jugoslavije, prvenstveno u Bosnu i Hercegovinu, jer je tamo postojala ergela arpaskih konja. Jedan deo je otišao u Sloveniju, a jedan u Makedoniju.[3]
Ergela danas[uredi | uredi izvor]
Godine 2017. u Ergeli je, zahvaljujući donaciji iz Ujedinjenih Arapskih Emirata, ponovo započet uzgoj konja arapske rase. Donirano je ukupno petnaest grla. Osim osam arapske rase, stiglo je i sedam grla engleskih punokrvnih konja. Iste godine uložena su i značajna sredstva Ministarstva odbrane u adaptaciju svih postojećih kapaciteta, objekata i hipodroma. Obnovljen je i nekada tradicionalni trkački dann pod pokriviteljstvom Vojske Srbije - Kup Vojske Srbije, koji okuplja najbolja galopska i kasačka grla iz Srbije i Prvomajska fijakerijada u kojoj učestvuju najreprezentativniji predstavnici sve popularnijih zaprega.
Ergela trenutno uzgaja više od stotinu grla četiri rase konja (nonijusi, arapski konji, engleski punokrvni konji i lipicaneri), a grla nonijus rase iz Ergele Karađorđevo i danas tradicionalno osvajaju šampionski pehar Novosadskog sajma.[1]
Hipodrom Ergele Karađorđevo ima travnatu stazu za galopske trke dužine 1.300 metara, kasačku stazu od 1.000 metara, padok za preskakanje prepona ili takmičenje u vožnji zaprega i peščanu trening stazu za svakodnevni trening grla. Obnovljene tribine mogu da prime 500 gledalaca, ali se u vreme manifestacija okupi 7 - 8.000 posetilaca.[3]
-
Skulptura konja na ulazu u kompleks Ergele -
Ulaz u park ispred štala i Muzeja -
Park -
Drvena kola kao ukras u parku -
Štale
-
Ulaz u jednu od štala -
Padok sa ponijima za turističko jahanje za decu -
Jedan od golubarnika u kompleksu Ergele -
Padok za trening mladih konja -
Najava za tradicionalnu trku Kup Vojske Srbije
Reprezentativni objekat Karađorđevo[uredi | uredi izvor]
Ostalo je zabeleženo da je još 1948. godine u Karađorđevu organizovan diplomatski lov. Verovatno se već tada uvidelo da bi valjalo jedan deo ovog prostora sa raznim vrstama retkog biljnog i životinjskog sveta urediti u reprezentativne svrhe. Zato je 1957. godine otpočelo uređenje kompleksa koji je danas poznat pod imenom Reprezentativni objekat Karađorđevo. Prethodno je na tom mestu postojala samo jedna manja vila, koja je ujedno i najstariji objekat u krugu kompleksa. Ta vila je izgrađena između dva rata i bila je namenjena za kraći odmor kraljevske porodice kada se nalazi na putovanju tim delom tadašnje države. Danas se taj objekat koristi kao administrativni objekat rezidencije. Do 1956. tu su bile močvare. Područje na kojem je izgrađena rezidencija zvalo se Bukinski hrastik.
Glavna zgrada građena je od 1957. do 1959. a 1957. godine, kada je Karađorđevo dato na korištenje Jugoslovenskoj narodnoj armiji, izgrađena je Vila za odmor, izgrađen je aneks s bazenom, sportskim sadržajima, saunom i prostorijama za masažu. U ovoj Vili je sledeće 23 godine glavni gost i domaćin bio Josip Broz Tito. Otpočelo je isušivanje močvara, izgradnja veštačkih jezera, formiranje i uređenje parkovskih površina, poribljavanje jezera i formiranje staništa za ptice. Usledila je i gradnja raznih pomoćnih objekata koji će biti u funkciji glavne vile. Uređen je i napravljen kompleks sa kompletnom infrastrukturom, koji je do danas ostao zatvoren za javnost. Kompleks je uređen tako da ga nije lako naći, a u njega se i ne ulazi bez posebne dozvole. Do sada su ga koristili samo Josip Broz (66 puta) i njegovi sledbenici u nekoliko navrata. Tu su, pored ostalih boravili Leonid Brežnjev, Santijago Kariljo, princ Norodom Sihanuk i drugi svetski državnici.
Reprezentativni objekat Karađorđevo obuhvata kompleks čija je ukupna površina 436 hektara, od čega 275 ha zauzima šuma, 130 ha oranice i livade, 5 ha park i 26 ha vodene površine. Osim glavne rezidencije, Vile za odmor i najstarije male vile kraljevske porodice, rezidencija sadrži i sledeće objekte: Bačku kuću ili Čardu, izgrađenu 1976. godine, kuću na vodi, vetrenjaču, vinski podrum, tehnički blok (garaža, servis...), mini zooloski vrt, prostor za piknik sa pratećim sadržajem (roštilj, furuna i druga neophodna oprema), objekat za stražu, montažni objekat za jedinicu jačine bataljona (korišćen dok je Tito bio živ, posle toga veoma retko), zatvoreni bazen u sklopu glavne rezidencije, sportske terene i heliodrom. U parku je zasađeno više od 100 vrsta drveća iz celog sveta, a kroz park i pored 16 veštačkih jezera krivuda 10-ak kilometara duga staza za šetanje.[2]
Godine 1991. u Reprezentativnom objektu Karađorđevo sastali su se bivši predsednici Srbije i Hrvatske, Slobodan Milošević i Franjo Tuđman.[4]
Muzej ergele[uredi | uredi izvor]
Muzej ergele je otvoren 1983. godine. U njemu se čuvaju uspomene od osnivanja, brojni pehari koje su osvojila grla ove Ergele u prethodnih nekoliko decenija, potkovice i druga priznanja koja svedoče o uspešnosti odgoja konja na ovoj ergeli. U muzeju se čuva i mnoštvo fotografija na kojima su nastupi grla galopera i preponaša, fotografije šampionskih grla iz 1971. i 1972. godine sa takmičenja u Beogradu, pripreme za Diplomatski lov i scene iz samog lova, kao i fotografija na kojoj je zabeležena poseta naše delegacije britanskoj kraljici Elizabeti.
Najvredniji eksponati su oni iz vremena kada je tu dolazio predsednik Josip Broz. U Muzeju su sanke koje je isključivo on koristio za vreme tradicionalnog Diplomatskog lova, 22. decembra na Dan armije. Takođe se mogu videti i Brozov fijaker od orahovog drveta, fijaker u kojem su se vozili njegovi gosti, kao i onaj rađen za takmičarski četvoropreg ergele iz 1974. godine u Londonu. Tom prilikom je predsednik Tito engleskoj kraljici Elizabeti II poklonio par lipicanera i amove iz saračke radionice Đuran iz Sombora.
Muzej čuva i matične knjige grla sa početka 20. veka, kao i knjigu utisaka za koju se pretpostavlja da je najstarija u Srbiji. Ootvorena je 1927. godine.[1] Otvorena je 1. juna 1924. godine kao upisnica posetilaca, a nedavno je u njoj ispisan poslednji list i otvorena je nova.[3]
-
Ulaz u Muzej -
Enterijer Muzeja -
Titove sanke -
Kočije za Titove goste -
Četvoropreg iz 1974 -
Trofeji i fotografije
Turizam[uredi | uredi izvor]
Ergela Karađorđevo jedna je od najznačajnijih turističkih atrakcija Bačke palanke. Posetioci mogu uživati u jahanju, vožnji fijakerom kroz prelepu prirodu Specijalnog rezervata prirode Karađorđevo, ili u obilasku Muzeja ergele. U sastavu ergele se nalazi i hipodrom na kome se tradicionalno održavaju konjičke trke.[1] Zato uprava ergele Karađorđevo nastoji da osim pomenutih Kupa Vojske Srbije i Prvomajske fijakerijade, ustanovi do dva događaja mesečeno, koja bi u potpunosti oživela i samu ergelu i čitav ovaj bajkovito čudesan prostor koji poseduje sve elemente konkuretnog turističkog proizvoda.
Kroz Ergelu prolazi i Dunavska biciklistička ruta, koja pruža mogućnost višesatne vožnje biciklom kroz Specijalni rezervat prirode Karađorđevo.[5]
U svojoj ponudi Ergela Karađorđevo nudi zanimljive turističke programe koji obuhvataju razne aktivnosti. Zbog prisustva retkih biljnih i životinjskih vrsta, jedan deo Karađorđeva je proglašen Specijalnim rezervatom prirode. Lovište Karađorđevo pruža mogućnost lova na jelena, divlju svinju, srneću divljač, muflona, fazana, zeca, divlju gusku i divlju patku. Za tu svrhu lovcima su na raspolaganju fijakeri, sanke, čamci, terenska vozila i druga oprema. Organizuje se obilazak tvrđave Bač i manastira Bođani i piknik u centru Vranjak. Gostima je na raspolaganju lovačka kuća Dijana, lovački centar Vranjak, a restoran Karađorđevo nudi bogat izbor jela vojvođanske kuhinje sa specijalitetima od divljači i ribe.[3]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g „Ergela "Karađorđevo"”. Zvanični veb-sajt. Vojna ustanova Morović. Pristupljeno 7. 9. 2020.
- ^ a b „Rezidencija Karađorđevo – od austrougarske ergele do arapskih komšija”. Bačka Palanka Vesti. 20. 1. 2019. Pristupljeno 7. 9. 2020.
- ^ a b v g „Ergela Karađorđevo doživljava renesansu”. TopSrbija. 22. 8. 2019. Pristupljeno 7. 9. 2020.
- ^ „KAO U BAJCI Zavirite u prelepi kompleks Karađorđevo”. Blic. 21. 11. 2014. Pristupljeno 7. 9. 2020.
- ^ „NAJVEĆA TURISTIČKA ATRAKCIJA BAČKE PALANKE: Ergela "Karađorđevo" idealan izbor za uživanje u prirodi”. Srbija danas. 24. 9. 2019. Pristupljeno 7. 9. 2020.
