Pređi na sadržaj

Ledeni krug

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Fotografija duge ekspozicije na kojoj je prikazana rotacija velikog ledenog diska na Ezopus Kriku u Njujorku

Ledeni krug, ledeni disk ili ledeni tas prirodni je fenomen do kojeg dolazi u sporoj tekućoj vodi hladnih klimata.

Ledeni krugovi su tanke cirkularne ploče leda koje se sporo rotiraju u vodi. Veruje se da se formiraju u vihornim strujama. Ledeni diskovi su najčešće bili posmatrani u Skandinaviji i Severnoj Americi, ali fenomen je povremeno bio viđen i južnije — u Engleskoj i Velsu. Ledeni disk se pojavio u Velsu decembra 2008. godine, a narednog meseca još jedan je viđen u Engleskoj.[1][2][3] Ledeni disk je decembra 2013. godine bio primećen na reci Šajen u Severnoj Dakoti. Ledeni krug prečnika od oko 15 m (50 ft) primećen je i fotografisan 23. januara 2014. godine u Lejk Katrinu (Njujork), na reci Ezopus Krik. U Ajdahu, ekstremni vremenski uslovi doveli su do pojave retkog ledenog kruga, 22. januara 2014. godine na reci Snejk.

Neobičan prirodni fenomen ledenih krugova pojavljuje se u sporim tekućim vodama, u hladnim predelima. Može da relativno puno varira u veličini; zabeleženi su krugovi prečnika većeg od 15 m (49 ft).[4][5][6]

Ledeni diskovi

[uredi | uredi izvor]

Ledeni diskovi se formiraju na spoljnim lukovima vijugavih reka kada voda koja ubrzava stvori silu koja se zove „rotaciono smicanje”, koja odlama parče leda i okreće ga ukrug.[7] Kako se disk obrće, struže oko okolnog leda — glačajući ga i formirajući sebi kružni obod.[2] Jedan od najranijih zabeleženih slučajeva ovog relativno nepoznatog fenomena je sporo rotirajući disk primećen na reci Majanus; ovaj disk je izašao u izdanju Sajentifik amerikana (engl. Scientific American) iz 1895. godine.[8][9]

Više malih ledenih tasova (najveći ima prečnik od oko 30 cm (12 in)) posmatrano je decembra 2008. godine na reci Lagvi u Betus e Koidu (severni Vels); dve nedelje bez kiše rezultovale su smanjenjem nivoa vode, a nedelju dana temperatura je bila ispod nule

Ledeni tasovi

[uredi | uredi izvor]

Stručnjak za reke i profesor geografije Džo Deslodžiz izjavio je da su ledeni tasovi (engl. ice pans) površinske ploče leda koje se formiraju u centru jezera ili potoka, ne blizu rubova vodotoka. Kako se voda hladi, otpušta toplotu koja se pretvara u ’frazilni led’ koji se može nakupiti u formaciju nalik okruglom tasu.[10] Ako ledeni tas akumulira dovoljno frazilnog leda a struja ostane slaba, tas se može transformisati u kupastu „viseću branu” (engl. hanging dam) — teški blok leda sa podignutim rubovima i spuštenim centrom.[10]

Vidi još

[uredi | uredi izvor]

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ „Ice disc brings touch of Scandinavia to Devon river”. Times Online. The Times. 14. 1. 2009. Arhivirano iz originala 22. 10. 2016. g. Pristupljeno 22. 10. 2016. 
  2. ^ a b Derbyshire, David (13. 1. 2009). „Ice one! Walker discovers 10ft-wide, spinning frozen circle in British waters for the first time”. Mail Online. Daily Mail. Arhivirano iz originala 22. 10. 2016. g. Pristupljeno 22. 10. 2016. 
  3. ^ „Spinning ice disc phenomenon seen in British river for first time”. Telegraph.co.uk. Telegraph Media Group Limited. 13. 1. 2009. Arhivirano iz originala 22. 10. 2016. g. Pristupljeno 22. 10. 2016. 
  4. ^ Ostler, Daniel (2014). news.yahoo.com, recordonline.com. Pristupljeno 22. 10. 2016.
  5. ^ Nicholson, Blake (2013). „Unusual ice circle forms in North Dakota river” Arhivirano na sajtu Wayback Machine (11. decembar 2014). Associated Press. Pristupljeno 22. 10. 2016.
  6. ^ Thomas, Pete (2013). „Giant spinning ice circle discovered in North Dakota’s Sheyenne River” Arhivirano na sajtu Wayback Machine (25. decembar 2016). GrindTV. Pristupljeno 22. 10. 2016.
  7. ^ Garrity, Patrick (7. 2. 2010). „VIDEO: Moscow Ice Disk a rarity of nature”. Burlington FreePress.com. Arhivirano iz originala 30. 07. 2012. g. Pristupljeno 19. 2. 2010. 
  8. ^ Bates, J. M. (9. 2. 1895). „A revolving ice cake”. Scientific American. 72 (6): 86. Pristupljeno 22. 10. 2016. 
  9. ^ Rickard, B.; et al. (2000). Unexplained Phenomena. Rough Guides. str 190.
  10. ^ a b Desloges, Joe (8. 1. 2009). „Perfect "Ice Circle" Forms near Toronto, Canada”. neowin.net. Pristupljeno 22. 10. 2016. 
    Citirano u:
    • Scroggins, Kate; Roberts, Rob (18. 12. 2008). „Man stumbles on round, spinning 'creek circle'”. Posted Toronto. National Post. Arhivirano iz originala 6. 9. 2010. g. Pristupljeno 22. 10. 2016.  »... surface slabs of ice that form in the center of a lake or creek, instead of along the water's edge. As water cools, it releases heat that turns into frazil ice ... that can cluster together in an ice pan.«

Literatura

[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze

[uredi | uredi izvor]
Ledeni krugovi na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ледени_круг&oldid=27055750”