Radoje Pantić
Radoje Pantić | |
|---|---|
| Datum rođenja | 10. septembar 1884. |
| Mesto rođenja | Čitluk,  Kraljevina Srbija |
| Datum smrti | 11. oktobar 1916. (32 god.) |
| Mesto smrti | Kajmakčalan, Kraljevina Srbija |
| Obrazovanje | Vojna akademija u Beogradu |
| Zanimanje | vojni oficir |
Radoje Pantić (Čitluk, 10. septembar 1884 — Kajmakčalan, 11. oktobar 1916) bio je major srpske vojske koji se borio za srpske četnike u Makedoniji, a zatim služio vojsku u Balkanskim ratovima i u Prvom svetskom ratu.[1]
Detinjstvo[uredi | uredi izvor]
Radoje Rade Pantić rođen je u Čitluku kod Sokobanje od majke Ljubice i oca Arse, učitelja koji je tu službovao. Odrastao je u Negotinu u kući svojih roditelja. U Negotinu je završio osnovnu školu i gimnaziju.[1] Gimnaziju je završio kao drugi u klasi, a potom 1900. stupio u 33. klasu upisanih pitamaca Vojne akademije koju je sa odličnim uspeho završio 1903. godine Oko 1907. bio je primljen i na viši kurs Vojne gimnazije koji je završio, takođe odličnim uspehom 1910.[2]
Vojna karijera[uredi | uredi izvor]
Od 1911. godine bio je nadzorni oficir planinskog štaba u Raškoj pored granice sa Otomanskim carstvom.[3] Bio je oficir za vezu sa drugim komandantima koji su delovali iza neprijateljskih linija. Njegov zadatak je bio da prebaci oružje i ljude preko granice na tursku teritoriju.[4] U avgustu 1912. godine pristupio je tajnom društvu Crna ruka.[5]
U Raškoj ga je zatekao Balkanski rat. Tu je preuzeo komandu nad četom 11. pešadijskog puka drugog poziva narodne vojske, komita. U toj reči je jedan od komita bio i Veljko Ramadanović, nacionalni radnik, filantrop i pedagog. Sa ovom četom zajedno sa srpskom ibarskom vojskom ulazi u oslobođeni Novi Pazar, a učestvuje i u oslobođenju Kosovske Mitrovice. Pantić postaje prvi komandant i upravnik Kosovske Mitrovice, a Ramadanović prvi sekretar oslovođenog Novopazarskog okruga. U Drugom balkanskom ratu vršio je dužnost ađutanta komandanta Šumadijske divizije i dobio komandu nad jednim bataljonom 19. pešadijskog puka sa kojim je potukao Bugare na Bregalnici.[6] Aktivno učestvuje i u gušenju Arnautske bune 1913. Početkom 1914. postavljen je za komandanta 3. bataljona 3. puka prvog poziva i kao starešina organizuje svoju jedinicu kao komitsku grupu istakavši se u Cerskoj i Kolubarskoj bici. Tokom 1915. postavljen je za komandanta 2. bataljona dobrovoljačkog puka. Njegov bataljon je bio zaštitnica srpskim trupama koje su se povlačile iz pravca Beograda i Užica preko Sandžaka i Peći i severne Albanije do ostrva Krf na kojem se posvetio popuni i reorganizaciji svoje jedinice. Tu je unapređen u čin majora. Na Solunskom frontu se istakao u bitkama oko Lerina i na Kajmakčalanu. [7]
Smrt[uredi | uredi izvor]
Teško je ranjen 19. septembra 1916. tokom osvajanja Kajmakčalana kod Sive Stene, dok je komandovao 2. dobrovoljačkim bataljonom. Bitka je vođena između 12. i 30. septembra 1916. godine kada je srpska vojska uspela da zauzme vrh Proroka Ilije, potiskujući Bugare prema gradu Marijovu. Njegova hrabrost je bila vidljiva kada je sam napao mitraljesko gnezdo, zadobivši ranu od metka u glavu. Nakon što je zadobio drugu ranu u glavu, on je pao u nesvest, a čim je došao k sebi, Pantić je pozvao svoje ljude da napuste zaklon i krenu u kontranapad uzvikujući čuvene reči: „Idite! Moramo da zauzmemo poziciju čak i ako svi mora da umre!" Njegovi ljudi su savladali neprijateljski položaj i zauzeli uzvišenje.[8] Prebačen je u englesku bolnicu u Orsovu u kojoj je preminuo 11. oktobra 1916. Sahranjen je 13. oktobra na groblju Zejtinlik kod Soluna. [7]
Nakon prerane smrti Pantića, 1916. godine, ratni pesnik Milosav Jelić ovekovečio ga je u pesmi koja je objavljena u Srbijanskom vencu.[9]
Danas se Radoje Pantić smatra jednim od heroja Prvog svetskog rata u Srbiji.[9]
Odlikovanja[uredi | uredi izvor]
Za zasluge u Prvom balkanskom ratu Radoje Pantić dobio je orden Karađorđeve zvezde sa mačevima trećeg i četvrtog stepena, a za zasluge u Drugom balkanskom ratu odlikovan je ordenom Zlatne medalje za hrabrost. Za učešće u gušenju Arnauske bitke dobio je orden Zlatnu medalju za revnosnu službu. Posthumno je odlikovan ordenom Albanske spomenice, kao i visokim ruskim ordenom Svetog Stanislava. [7]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b Kaziirović, dr Radovan N. (2005). „Seni majora Radoja A. Pantića, odlomak iz ratnog dnevnika”. Baštinik (Istorijski arhiv izd.). Negotin. 8.: 213.
- ^ „Major Radoje Pantić junak Negotinske krajine”. Baštinik (Istorijski arhiv u Negotinu izd.). Negotin. 14.: 130.
- ^ Životić, Aleksandar (29. 8. 2007). „Srpski gerilski odredi na prostoru stare Srbije 1911–1912”. Zbornik radova Instituta za savremenu istoriju (9): 119—136 — preko www.ceeol.com.
- ^ „Vojnoobaveštajna agencija | Istorijat | Istorijski razvoj VOS do I svetskog rata”. www.voa.mod.gov.rs.
- ^ Rudić, Srđan; Milkić, Miljan (1. 6. 2013). Balkanski ratovi 1912-1913 : Nova viđenja i tumačenja: = The Balkan Wars 1912/1913 : New Views and Interpretations. Istorijski institut & Institut za strategijska istrazivanja. ISBN 9788677431037 — preko Google Books.
- ^ „Major Radoje Pantić junak Negotinske krajine”. Baštinik (Istorijski arhiv u Negotinu izd.). Negotin. 14.: 131.
- ^ a b v „Major Radoje Pantić junak Negotinske krajine”. Baštinik (Istorijski arhiv u Negotinu izd.). Negotin. 14.: 132.
- ^ Kaziirović, dr Radovan N. (2005). „Seni majora Radoja A. Pantića, odlomak iz ratnog dnevnika”. Baštinik (Istorijski arhiv izd.). Negotin. 8.: 214—215.
- ^ a b „(Polu)zaboravljena poezija i pjesnici: Radoje Pantić”. 6. 6. 2017.
