Savo Čelebić

Savo Čelebić
Savo Čelebić
Lični podaci
Datum rođenja	(1879-10-26)26. oktobar 1879.
Mesto rođenja	Štitari, Cetinje, Knjaževina Crna Gora
Datum smrti	21. jun 1955.(1955-06-21) (75 god.)
Mesto smrti	Cetinje, NR Crna Gora, FNR Jugoslavija
Vojna karijera
Vojska	Vojska Kraljevine Crne Gore Jugoslovenska armija
Čin	general-major
Učešće u ratovima	Balkanski ratovi Prvi svetski rat

Savo Čelebić (Štitari, Cetinje, 26. oktobar 1879 — Cetinje, 21. jun 1955) bio je crnogorski oficir, pristalica politike kralja Nikole u odnosu na način sjedinjenja Crne Gore i Srbije 1918. i kasnije general-major JNA.

Biografija

Rođen je u Štitarima (Lješanska nahija) kod Cetinja od oca Filipa, perjanika, poslanika skupštine Crne Gore i nosioca medalje Obilića i majke Savice Vujović. Jedan je od brojnih Crnogoraca kojem su roditelji dali ime Savo. Kult Svetog Save je kroz istoriju bio jak na prostorima današnje Crne Gore. Osnovnu školu je završio u selu Gradac. Podoficirsku i oficirsku školu je završio na Cetinju 1908. Tada je proizveden u čin potporučnika. Oficir Crnogorske kraljevske vojske postaje 1911. Bio je komandant Oraško-štitarske čete i nastavnik podoficirske škole. Bio je komandant jedinice na Skadru, Bregalnici i brojnim drugim srpskim stratištima. Pri oslobađanju Skadra, kao komandant bataljona, ranjavan je dva puta i zbog toga je odlikovan zlatnom Obilića medaljom. Nakon oslobođenja i ujedinjenja srpskih zemalja, nezadovoljan nestankom Crne Gore kao države, iz susjedne Italije organizuje terorističku zavjeru protiv novih vlasti u Crnoj Gori. Zajedno sa još jednim srpskim junakom iz Veljeg rata, Krstom Zrnovim Popovićem, Čelebić je sprovodio sitnije terorističke akcije koji su kasnije nazivane ustanci.

Za razliku od svog komandanta Popovića, Čelebić će u poznijim godinama revidirati i vratiti integralističkoj ideji, kao partizanski oficir. Kontroverze su nastavile da prate Sava F. Čelebića do kraja života. On je uspio da bude poslanik Petrovdanskog sabora koji je održana pod patronatom italijanske okupacione vojske na Cetinju 1941. i kasnije vatreni borac protiv tih istih snaga. Krsto Popović je sarađivao sa Italijanima i stradao od komunista.

Nakon Božićne pobune, odmetnuo se u komite i godinama se oružano borio protiv novih vlasti u Crnoj Gori. Jedno vrijeme boravio je u Italiji, gdje su bile baze crnogorskih vojnika, koji su ostali vjerni politici kralja Nikole, da Crna Gora ne izgubi svoju samostalnost.

Nakon amnestije od strane vlasti Kraljevine Jugoslavije penzionisan je u činu potpukovnika. Početkom 1942. odbio je da pristupi oružanim snagama generala Popovića, koje su formirane uz podršku italijanske okupacione vlasti.

Ispred NOVJ, Čelebić je 1943. vodio neuspješne pregovore sa generalom Popovićem da pristupi partizanskoj vojsci. Poslije italijanske kapitulacije septembra 1943, Čelebić je upućen u Italiju, gdje je postao zapovjednik 1. prekomorske brigade partizanske vojske. Tito je Sava Čelebića unapredio u čin general-majora, 30. januara 1944. godine.

Sa suprugom Milicom je imao 10 djece. Sinove: Milovana (rođen 1912), Vladimira (1914), Slobodana (1929) i Filipa (1936) i kćeri: Dragicu (1918), Zorku (1919), Darinku (1924), Olgu (1927), Bosiljku (1931) i Anđeliju (1933). Umro je 21. juna 1955. na Cetinju i sahranjen je 23. juna 1955, sa državnim počastima, u porodičnoj grobnici na Cetinju.

Nasljeđe

U poemi Sava F. Čelebića Vijenac na grobu Šćepana Mijuškovića se nalaze i stihovi: Kralj Nikola, vitez Srbin, Odgovori kralju Petru, Neka časti sudbe srpske... Iz navedenog stiha, na 11. strani, se vidi da je Savo bio i 1924, u Rimu, crnogorski Srbin, kada je pjesma objavljena i da se nije odrekao srpstva. Novak Adžić je tu poemu djelomično objavio, od kraja 18. strane, do kraja pjesme, sa 24. stranom. Sakrivši tako nesporna srpska nacionana osjećanja Save Čelebića, Adžić čitaoce pokušava indoktrinirati pogrešnim zaključkom, o tragediji Crne Gore i Crnogoraca pod srpskom okupacijom. U pjesmi je kralj Nikola nazvan vitez-Srbinom, a Adžić piše o srpskoj okupaciji Crne Gore. Cilj Novaka Adžića je da tadašnje Crnogorce (kralja Nikolu, Čelebića, Mijuškovića, Krstu Popovića...) prikaže kao nesrbe, koje su napali Srbi, a istorijska je istina da su tadašnji Crnogorci bili nacionalno, Srbi, i da su imali srpska nacionalna osjećanja. Sukob ja postojao samo između dvije dinastije, crnogorske i srbijanske, oko budućnosti zajedničke države. Čelebić u pjesmi ne pominje Srbe i Crnogorce, nego Srbijance i Crnogorce, što su teriotrijalne, a ne nacionalne odrednice, a jedni i drugi su tada bili nacionalno - Srbi.