Slobodan Subotić
Slobodan Subotić | |
|---|---|
| Datum rođenja | 8. avgust 1908. |
| Mesto rođenja | Bosanska Gradiška, Austrougarska |
| Datum smrti | 23. januar 1975. (66 god.) |
| Mesto smrti | Beograd, SR Srbija, SFR Jugoslavija |
| Državljanstvo | Jugoslovensko |
| Religija | Pravoslavac |
| Politička stranka | Narodna radikalna stranka |
Slobodan Subotić (Bosanska Gradiška, 8. avgust 1908 — Beograd, 23. januar 1975) bio je srpski advokat, političar i logoraš u Banjičkom logoru i Mauthauzenu. Bio je predsjednik Advokatske komore Srbije kao prvi predsjednik koji nije bio član SKJ.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Rođen je 1908. u Bosanskoj Gradiški u svešteničkoj porodici. Njegov otac sveštenik Dušan Subotić, kao član nacionalnih organizacija "Pobratimstvo" i "Soko" osuđen je 1915. godine od strane austrougarskih vlasti na Veleizdajničkom procesu u Banjaluci. Pošto kao dijete "veleizdajnika" nije imao pravo da pohađa regularnu školu, majka je njega i njegovog starijeg brata Branislava podučavala kod kuće. Nakon prvog svjetskog rata upisuje Nižu gimnaziju, najprije u Zemunu a onda u Banja Luci gdje je završio malu maturu. Višu gimnaziju je učio u Beogradu, prvo u Drugoj muškoj gimnaziji, a zatim u Četvrtoj muškoj gimnaziji gdje je i maturirao 1927. Iste godine upisuje pravni fakultet gdje je diplomirao 1932/1933. ZA vrijeme studija bio je zaposlen, prvo u Univerzitetskoj biblioteci a zatim u Upravi carina. Nakon odsluženog vojnog roka u Sarajevu, zaposlio se kao advokatski pripravnik kod advokata Šušića u Beogradu.[1] Nakon položenog advokatskog ispita, u Beogradu je 1939. otvorio advokatsku kancelariju. Vjenčao se sa Mirjanom Bavčić 14. oktobra 1933. U braku je stekao tri ćerke.
Politika[uredi | uredi izvor]
Pod očevim uticajem Slobodan se još u mladosti opredijelio za Narodnu radikalsku stranku i postaje aktivan u političkom životu. Pomaže ocu u njegovoj političkoj aktivnosti u Gradiškom srezu. Za vrijeme vlade radikala dr Milana Stojadinovića zabilježen je veliki napredak u gradiškom srezu, što se u velikoj mjeri pripisivalo proti Dušanu i njegovom sinu Slobodanu Subotiću. Nakon pada Stojadinovićeve vlade imenovan je za sekretara Glavnog odbora Narodne radikalne stranke. Proganjanje radikala od strane Dragiše Cvetkovića nije mimoišlo ni Slobodana. Više puta je hapšen i zatvaran 1940-1941. Bio je zatvoren u Glavnjači i na Adi Ciganliji. Sud za zaštitu države ga je oslobodio 1941. a nakon Stojadinovićeve internacije pušten je na slobodu.[2]
Drugi svjetski rat[uredi | uredi izvor]
Učestvovao je u Aprilskom ratu 1941. godine kao rezervni potporučnik u protivtenkovskoj jedinici. Nakon kapitulacije bježi iz sabirnog logora u Čačku i vraća se u Beogradu. Njegovog oca Dušana su, skupa sa banjalučkim vladikom Platonom, ustaše ubile 5. maja 1941. što je Slobodana opredijelilo da učestvuje u organizovanju otpora okupatorima.[3] Pruža pomoć majoru Jezdimiru Dangiću u formiranju ustaničkih jedinica u Istočnoj Bosni i organizuje liječenje ranjenika iz Bosne po cijeloj Srbiji,[3] pomagao je i izbeglicama koje su sa svih strana nadirale prema Beogradu.[4] Jedan je od potpisnika "Apela srpskom narodu". Njegove aktivnosti nisu ostale neprimjećene od strane Gestapoa koji za njim je tragao još od proljeća 1942. Na povratku iz Bosne, Nijemci su ga uhapsili 18. avgusta 1942.[3] u Loznici zajedno sa mlađim bratom Vojislavom. Odakle ih transportuju za Beograd gdje su ispitivani i mučeni u zatvoru. Zatim ih prebacuju u logor na Banjici, a odatle, 22. oktobra 1942. ih transportuju u koncentracioni logor Mauthauzen. Iz logora je oslobođen 5. maja 1945. Odlučuje da se vrati u Jugoslaviju iako je naslućivao da nove vlasti neće biti blagonaklone prema njemu. U Beograd se vraća 1. juna 1945.[5]
Poslijeratni period[uredi | uredi izvor]
Nastavlja svoj rad u advokaturi posebno u oblasti krivičnog prava. Bio je jedan od advokata odbrane u procesu protiv komandanta JVuO, đenerala Dragoljuba Mihailovića. U ovom procesu Subotić je branio Boška Pavlovića, Milana Gavrilovića i Radoja Kneževića. On i Dragić Joksimović bili su uhapšeni 1949, jer su ih njihove odbrane na ovom procesu trajno legitimisale kao neprijatelje društvenog poretka. U zatvoru je proveo 15 mjeseci. Posle više od godinu dana zatvora pustili su ga da ide kući bez ikakvih papira i presuda.[4] Branio je 1947. grupu pripadnika antikomunističke omladinske organizacije "Beli orlovi". U upravu Advokatske komore Srbije izabran je 1954. (bio je sekretar, potpredsjednik (1956), a zatim i predsjednik). Među odbranama ističe se i odbrana inžinjera Radmila Lavrenčića, direktora FAP-a.[6] Bio je jedan od advokata odbrane u procesu protiv Milovana Đilasa.[7] Bio je i zastupnik Mitropolije Crnogorsko-primorske pred Ustavnim sudom Jugoslavije protiv SR Crne Gore zbog rušenja Njegoševe kapele na Lovćenu.[8] Ponovo je uhapšen je 29. decembra 1971, a suđeno mu je 1972. godine pred Okružnim sudom u Beogradu, kao predsedniku Advokatske komore Srbije. On je na Skupštini Jugoslavije kao delegat i kao predsjednik Advokatske komore Srbije rekao da Srbija predloženim amandmanima gubi državnost i da pokrajine Kosovo i Vojvodina postaju države. Zbog tih riječi Subotić je i osuđen na 14 mjeseci pri Okružnom sudu u Beogradu.[3] Prilikom pretresa stana policija je pronašla letke, navodno neprijateljske sadržine koji su govorili o položaju Srba u SR Bosni i Hercegovini i SR Hrvatskoj. Leci su bili iz zabranjene knjige "Krajina i Krajišnici", jer je autora dr Jovana Zubovića u tom trenutku Subotić branio pred sudom. Oko tri stotine advokata je potpisalo peticiju u kojem je traženo njegovo oslobađanje. Ovom zahtjevu se pridružila i Međunarodna advokatska komora.[9] Njegova krivica bila je, prema navodima iz optužnice, u tome što je u "cilju protivustavne promene državnog i društvenog uređenja SFRJ, razbijanja bratstva i jedinstva naroda Jugoslavije i nacionalne ravnopravnosti, napisima vršio i podsticao neprijateljsku propagandu i zlonamerno i neistinito prikazivao društveno-političke prilike u zemlji". Odmah po hapšenju, Subotić je anatemisan u režimskoj štampi. Nazivan je "ološem koji se uvukao u advokaturu", "klasnim neprijateljem" i "šovinistom".[4] Umro je 1975. u Beogradu.
Rehabilitacija[uredi | uredi izvor]
Predsedništvo Advokatske komore Srbije donijelo je 1992. odluku o njegovoj rehabilitaciji. Tom prilikom mu je dodijeljen i orden Advokatske komore.[9] Odlukom Okružnog suda u Beogradu advokat Slobodan Subotić je rehabilitovan 12. jula 2009.
Nakon smrti advokatsku kancelariju preuzela je njegova ćerka Dušanka Subotić-Homen, njen sin je Slobodan Homen bivši državni sekretar u Ministarstvu pravde Srbije.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Drinić, Dario (2018). Dušan Subotić, prota stradalnik : (1884—1941) : prota, narodni poslanik i mučenik. Gradiška: JU Zavičajni muzej. str. 147—148. ISBN 978-99976-629-9-6.
- ^ Drinić, Dario (2018). Dušan Subotić, prota stradalnik : (1884—1941) : prota, narodni poslanik i mučenik. Gradiška: JU Zavičajni muzej. str. 148. ISBN 978-99976-629-9-6.
- ^ a b v g Maksimović, Milenko (1996). Sinovi Ozrena. Doboj. str. 57—58. ISBN 978-86-7232-003-9.
- ^ a b v Mićević, I. (6. 5. 2009). „Sa dede na unuka”. Novosti online. Pristupljeno 7. 6. 2019.
- ^ Drinić, Dario (2018). Dušan Subotić, prota stradalnik : (1884—1941) : prota, narodni poslanik i mučenik. Gradiška: JU Zavičajni muzej. str. 149—152. ISBN 978-99976-629-9-6.
- ^ Drinić, Dario (2018). Dušan Subotić, prota stradalnik : (1884—1941) : prota, narodni poslanik i mučenik. Gradiška: JU Zavičajni muzej. str. 152. ISBN 978-99976-629-9-6.
- ^ Kurteš, Aleksandra (11. 6. 2016). „Pisma iz zatvora Milovana Đilasa”. Politika. Pristupljeno 7. 6. 2019.
- ^ „Feljton: Njegoš i Lovćen (I dio)”. in4s. 13. 11. 2013. Pristupljeno 11. 6. 2019.
- ^ a b Pejčić, I. (13. 7. 2009). „Rehabilitovan advokat Slobodan Subotić”. Danas. Pristupljeno 7. 6. 2019.
