Suvo Grlo (Srbica)

Suvo Grlo
Suvo Grlo;
Administrativni podaci
Država	Srbija
Autonomna pokrajina	Kosovo i Metohija
Upravni okrug	Kosovskomitrovački
Opština	Srbica
Stanovništvo
— 2011.	308
Geografske karakteristike
Koordinate	42° 49′ 01″ S; 20° 39′ 30″ I / 42.81694° S; 20.65833° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	713 m
	Suvo Grlo Suvo Grlo na karti Srbije

Suvo Grlo (alb. Syriganë, Suhogërllë) je naseljeno mesto u Srbiji, u opštini Srbica. Administrativno pripada Kosovu i Metohiji, odnosno Kosovskomitrovačkom upravnom okrugu. Ovo veliko selo podeljeno je na dva dela — istočni pripada Opštini Istok, a zapadni Opštini Srbica. Selo se prostire na istočnom ogranku Mokre gore i udaljeno je 14–15 km od gradića Istoka. Prema popisu iz 2011. godine bilo je 308 stanovnika.^[a]

Istorija

Suvo Grlo se pominje krajem HIII i u XIV veku kao središte „Suhogrlske zemlje“ u poveljama kralja Milutina kojima prilaže tu zemlju najpre manastiru Sv. Nikole Dabarskog kod Priboja na Limu, a potom manastiru Banjska, zadužbini kraljevoj. Po predanju, selo se zvalo i Srma Grlo, po rudniku „srme“ (srebra). Među darovane posede upisana je i crkva „Sveta Bogorodica na suhogrlskoj zemlji“. Kralj i car Dušan darovao je sela oko Suvog Grla hilandarskom pirgu Hrusiji. U turskom popisu iz 1435. godine Suvo Grlo je upisano kao središte nahije sa preko 15 sela, sa tri mahale – Trgovištem, Ledanicom i Zakonom, i ukupno 126 srpskih kuća i domova, tri sveštenika i jednim kaluđerom. U selu je postojalo nekoliko crkava. Najstarija je bila „crkva Sv. Bogorodice na suhogrlskoj zemlji“, koja se pominje i u poveljama kralja Milutina. U crkvi Vavedenja Sv. Bogorodice sačuvan je popis imovine njenog jeromonaha Save iz 1596. godine, 17 knjiga, 3 ikone, 3 epitrahilja – ukupno pedesetak predmeta. Ostaci crkve Sv. Nikole. Ostaci crkve Sv. Arhanđela u dvorištu albanske kuće. Ostaci crkve kod Crkvene česme sa stogodišnjim stablom tabuisanog crnog duda i izvorom. Ostaci crkve Sv. Jovana pod Brdom gde i sada seljaci donose sud sa vodom da prenoći, a potom ga nose kući kao „svetu vodicu. Na visu Gradina su ostaci Kaluđerskog grada sa prirodnim izvorom, koji se i zove Kaluđerska voda. Crkvica u albanaškoj privatnoj kući, pored čije dvorišne kapije raste još jedno stoletno stablo „kara–duda“. Crkvište u „plevni“, zgradi za seno i slamu albanca Ramadina Hajzeraja. U šumi Šipoviku iznad sela su ostaci starog rudarskog grada na prostoru od 4–5 hektara. Iznad grada je pećina u kojoj je doskora bilo retkih, zakonom zaštićenih belogrlih orlova. Sam grad (kao i šuma) nosi ime po Nemcima, srednjovekovnim Sasima, rudarima. Šip je, naime, nemačka reč za rudarsku lopatu (die Schipe). Hadži Serafim Ristić u svom Plaču Stare Srbije 1864. Godine nabraja zulume Arbanasa nad seljanima Suvog Grla: „oteše 3 voda, 4 konja i ambar u kojem je 60 tovara pšenice ognju predadoše, popu Bošku na putu konja oteše, crkvene knjige, časni krst, epitrahilj uništiše.^[1]

Stanovništvo

Prema popisu iz 1981. godine u naselju većinsko stanovništvo su bili Albanci, uz značajan procenat Srba. Nakon rata 1999. godine Suvo Grlo je jedno od retkih naselja opštine Srbica koje Srbi nisu napuštali.^[2]

Etnički sastav prema popisu iz 1961.^[3]‍

Albanci	276	56,1%
Srbi	212	43,1%
Ukupno: 492

Etnički sastav prema popisu iz 1981.^[4]‍

Albanci	374	65%
Srbi	193	33,6%
Ukupno: 575

Etnički sastav prema popisu iz 2011.^[5]‍

Albanci	290	94,2%
Srbi	18	5,8%
Ukupno: 308

Broj stanovnika na popisima:

Demografija^[6]
Godina	Stanovnika
1948.	426
1953.	438
1961.	492
1971.	495
1981.	575
1991.	598

Vidi još

Opština Srbica

Napomene

^ Popis iz 2011. na Kosovu i Metohiji su sproveli organi samoproglašene Republike Kosovo. Ovaj popis je bio bojkotovan od strane velikog broja Srba, tako da je realan broj Srba na Kosmetu znatno veći od onog iskazanog u zvaničnim rezultatima ovog popisa.

Reference

^ Ivanović, Milan (2013). Metohija:spomenici i razaranja. Novi Sad: Novi Sad:Prometej. str. 417. COBISS.SR 278213639
^ Suvo Grlo: Uprkos mnogim problemima želja za opstankom veća Arhivirano na sajtu Wayback Machine (30. januar 2018) kossev.info
^ Nacionalni sastav stanovništva FNR Jugoslavije 1961. godine pod2.stat.gov.rs
^ Nacionalni sastav stanovništva SFR Jugoslavije 1981. godine pod2.stat.gov.rs
^ Etnički sastav stanovništva Kosova i Metohije 2011. godine pop-stat.mashke.org (jezik: albanski)
^ Savezni zavod za statistiku i evidenciju FNRJ i SFRJ: Popis stanovništva 1948, 1953, 1961, 1971, 1981. i 1991. godine.

Spoljašnje veze

[1] Popis iz 2011. na Kosovu i Metohiji su sproveli organi samoproglašene Republike Kosovo. Ovaj popis je bio bojkotovan od strane velikog broja Srba, tako da je realan broj Srba na Kosmetu znatno veći od onog iskazanog u zvaničnim rezultatima ovog popisa.

[Милан_Ивановић-Метохија-2] Ivanović, Milan (2013). Metohija:spomenici i razaranja. Novi Sad: Novi Sad:Prometej. str. 417. COBISS.SR 278213639

[3] Suvo Grlo: Uprkos mnogim problemima želja za opstankom veća Arhivirano na sajtu Wayback Machine (30. januar 2018) kossev.info

[4] Nacionalni sastav stanovništva FNR Jugoslavije 1961. godine pod2.stat.gov.rs

[5] Nacionalni sastav stanovništva SFR Jugoslavije 1981. godine pod2.stat.gov.rs

[6] Etnički sastav stanovništva Kosova i Metohije 2011. godine pop-stat.mashke.org (jezik: albanski)

[Савезни_завод_за_статистику_СФРЈ-7] Savezni zavod za statistiku i evidenciju FNRJ i SFRJ: Popis stanovništva 1948, 1953, 1961, 1971, 1981. i 1991. godine.

[a]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]