Univerzitetska biblioteka u Kragujevcu

Univerzitetska biblioteka u Kragujevcu

Osnivanje	1977.
Lokacija	Kragujevac Srbija
Obim	preko 120.000 publikacija
Direktor	Vesna Abadić
Adresa	Ulica slobode bb
Veb-sajt	Univerzitetska biblioteka u Kragujevcu

Univerzitetska biblioteka u Kragujevcu je naučna biblioteka Univerziteta u Kragujevcu i nalazi se u delu zgrade Pravnog fakulteta, na adresi Ulica slobode bb. Služi za nastavne i naučne potrebe studenata, univerzitetskih nastavnika i naučnih radnika. Dan biblioteke je 6. maj, dan Svetog velikomučenika Georgija – Đurđevdan.

Biblioteka poseduje preko 120. 000 publikacija koje može da ponudi korisnicima, a takođe pruža i sve ostale informacije, bibliografsko pretraživanje, međubibliotečku pozajmicu i obrazovanje sopstvenih korisnika. U fondu se nalaze dela iz svih naučnih oblasti, referalna zbirka domaćih i stranih priručnika (enciklopedije, bibliografije, rečnici), stručni i naučni časopisi, domaće i strane publikacije i značajna zbirka doktorskih disertacija i magistarskih teza. Biblioteka je depozitna za sve doktorske disertacije odbranjene na Univerzitetu u Kragujevcu. Univerzitetska biblioteka u Kragujevcu je deo Virtuelne biblioteke Srbije od njenog osnivanja i primenjuje COBISS sistem uzajamne katalogizacije, počev od 2003. godine. Kao visokoškolska biblioteka pripada Zajednici biblioteka univerziteta u Srbiji (ZBUS). Biblioteka je uključena u Konzorcijum biblioteka Srbije za objedinjenu nabavku - KoBSON od 2001. godine.

Istorijat Biblioteke

Univerzitet u Kragujevcu je osnovan 1976. godine, sa pet fakulteta u svom sastavu, a godinu dana kasnije nastala je Univerzitetska biblioteka u Kragujevcu. Od samog početka, zavidna dinamika razvoja prati njen rad i razvoj Univerziteta, koji danas ima dvanaest fakulteta smeštenih u šest gradova centralne Srbije, sa oko 20.000 studenata. Tokom četiri decenije svog postojanja, Univerzitetska biblioteka u Kragujevcu je ostvarila značajne rezultate u radu i primeni savremenih informacionih tehnologija i postala značajna institucija nauke i kulture na teritoriji Srbije i regiona.

Kragujevac kao sedište prvih školskih institucija

Kragujevac kao administrativni centar Šumadijskog okruga i sedište Univerziteta u Kragujevcu, baštini značajnu istorijsku prošlost, vezanu za nastanak prvih prosvetnih i kulturnih institucija u doba Kneževine Srbije. Liceum Knjažestva serbskog (Licej), kao prva visokoškolska institucija obnovljene srpske države, zajedno sa bibliotekom u sastavu tadašnjeg Ministarstva prosvete, osniva se 1838. godine. Nakon premeštanja prestonice iz Kragujevca 1841. godine, nastavlja sa radom u Beogradu. Utemeljene su veze koje vode od ove institucije do osnivanja Univerziteta u Beogradu i Univerzitetske biblioteke „Svetotar Marković“, ali treba imati na umu da Kragujevac nastavlja tradiciju srpskog pedagoškog obrazovanja. Osnivanjem prve Učiteljske škole 1871. godine, počinje stogodišnja tradicija pedagoških škola u Kragujevcu, koja traje do 1975. godine. Ženska učiteljska škola, osnovana 1903. godine, 1945. prerasta u mešovitu učiteljsku školu „Miloje Milojević“, koja prestaje sa radom 1972. godine. Istovremeno se i osniva odeljenje Prirodno-matematičkog fakulteta u Kragujevcu, koje nasleđuje celokupan inventar škole, zajedno sa zgradom i bibliotekom, koja je tada brojala oko 17.000 knjiga. Viša pedagoška škola, onovana 1950. godine u Kragujevcu, na samom početku rada nasleđuje fond nekadašnje biblioteke Ministarstva prosvete i radi do 1975. godine. Nakon ukidanja ove instutucije, fond koji je brojao oko 13.000 knjiga i više desetina naslova časopisa, podeliće kasnije Prirodno-matematički fakultet i Univerzitetska biblioteka u Kragujevcu.

Osnivanje i prve godine rada

Lako je pratiti istorijsku nit koja vodi do osnivanja Univerziteta u Kragujevcu, maja 1976. godine, u čijem sastavu su tada pet fakulteta i dva instituta. Temelji duži od jednog veka prethodili su osnivanju Univerzitetske biblioteke, nakon sticanja svih uslova. Univerzitetska biblioteka se osniva godinu dana nakon osnivanja Univerziteta u Kragujevcu, 6. maja 1977. godine, odlukom Skupštine Univerziteta, kao posebna služba u sastavu Univerziteta. Bilo je neophodno organizovati način za korišćenje stručne literature i informacija za potrebe fakulteta u tadašnjem sastavu Univerziteta, te je pripremljen Razvojni plan Univerzitetske biblioteke. Prvenstveno smeštena u istoj zgradi u kojoj se nalazio i Rektorat, Biblioteka započinje rad na 525m3 ukupnog prostora. Tada raspolaže čitaonicom kapaciteta 70 čitalačkih mesta, sa tri radne prostorije i jednim magacinom. Početni fond se brzo uvećava planskom kupovinom udžbeničke i stručne literature za potrebe fakulteta koji su bili u sastavu Univerziteta u Kragujevcu. Zapošljava se ukupno osam stručnih radnika - bibliotekara i knjižničara. Čitaonica je bila otvorena za studente i zaposlene na Univerzitetu, ali su je mogli koristiti i maturanti srednjih škola. Od samog početka rada, Univerzitetska biblioteka koristi razmenu i međubibliotečku pozajmicu kao vid popune fonda, kako bi se previzišao problem nedostatka stručnih publikacija. Formiraju se alfabetski, stručni i topografski katalog, planira se i izrada centralnog kataloga Univerziteta, koja nije realizovana. Godine 1981. Univerzitetska biblioteka je preseljena u novoizgrađenu zgradu zajedno sa Pravnim fakultetom, gde se i danas nalazi. Celokupan prostor koji Biblioteka zauzima pravljen je namenski za biblioteku, sastoji se od čitaonice sa galerijom, čitaonice periodike, deset kancelarija, glavnog magacina, četiri pomoćna magacina i više pomoćnih prostorija, ukupne kvadrature 1.500m3. Planskom nabavkom, broj knjiga se brzo uvećavao uz veliki broj poklona institucija i pojedinaca. Godine 1980, u sastav fonda ulaze nasleđeni legati Učiteljske i Više pedagoške škole, koji su, nakon ukidanja ovih institucija, prvenstveno pripali Prirodno-matematičkom fakultetu. 30.000 knjiga koje su postojale u bibliotekama ove dve škole, Univerzitetska biblioteka je inventarisla u dve posebne biblioteke celine. Izdvojeno je oko 17.000 knjiga, deo je ostao na Prirodno matematičkom fakultetu, a deo naslova koji nije odgovarao potrebama fonda, poklonjen je osnovnoj školi „Radoje Domanović“. Ova značajna knjižna celina obiluje malotiražnim izdanjima naučne građe i beletristike na više jezika. Fond je od posebnog značaja jer ubraja publikacije koje ne poseduje nijedna biblioteka u Srbiji sem Univerzitetske biblioteke u Kragujevcu.

Legati, pokloni i fond stare i retke knjige

Legati institucija

1. Legat Učiteljske škole, dobijen 1980. (8.162 publikacija)
2. Legat Više pedagoške škole, dobijen 1987. (8.718 publikacije)
3. Legat Radničkog univerziteta Kragujevac, dobijen 1994. (940 publikacija)

Legati pojedinaca:

1. Legat Dragoljuba M. Popovića, dobijen 1980. (135 publikacija)
2. Legat prof. dr Dušana Simića, dobijen 1989. (852 publikacije)
3. Legat prof. dr Vladislava Đukića, dobijen 1989. (277 publikacija)
4. Legat prof. dr Vladimira Vodinelića, dobijen 1989. (462 publikacije)
5. Legat prof. dr Milorada Bojića, dobijen 1990. (30 publikacija)
6. Legat prof. dr Stevana Veinovića, dobijen 1992. (132 publikacije)
7. Legat prof. Sofije Vukadinović, dobijen 1993. (97 publikacija)
8. Legat prof. Predraga Mitrovića, dobijen 1994. (116 publikacija)
9. Legat prof. dr Miroslava Lazarevića, dobijen 2001. (1.235 publikacija)
10. Legat prof. dr Živomira Spasića, dobijen 2006. (900 publikacija)
11. Legat prof. dr Vladimira Veljovića, dobijen 2006. (409 publikacija)
12. Legat prof. dr Svetozara Stojanovića, dobijen 2011. (2.500 publikacija)

Pokloni knjiga

Pored navedenih legata, Univerzitetska biblioteka u Kragujevcu poseduje u svom fondu i vredne poklone.

• Poklon dobijen 2003. godine od nevladine organizacije ACDI/VOCA. Poklon je realizovan u okviru projekta "Nabavka udžbeničke i druge literature", a sadrži 352 udžbenika i 1.754 publikacije iz različitih stručnih oblasti: književnost domaćih i stranih pisaca, istorija, umetnost, gramatika srpskog i stranih jezika, rečnici, priručnici iz oblasti informatike, kao i ostala stručna literatura.
• Pokloni Ministarstva nauke, Biblioteke SANU, Biblioteke Matice srpske, Univerziteta u Beogradu, Univerziteta u Novom Sadu, Univerziteta u Nišu, Nemačke istraživačke zajednice u Bonu, Goethe-Instituta, Ambasade Indije, Centra za savremenu istoriju iz Beograda i dr.

Među darodavcima su i brojni pojedinci:

• Poklon Nenada i Verice Pejčić, dobijen u januaru 2011. godine. Biblioteka je dobila 3.200 naslova monografskih publikacija, a poklon predstavlja ličnu biblioteku njihove prerano preminule kćeri Lidije Pejčić.
• Poklon porodične riznice knjiga pokojnog Miodraga Jovanovića, lozničkog dokumentatora i enciklopediste, koji je Biblioteci zaveštala njegova supruga Spomenka Jovanović 2011. godine. Poklon sadrži 300 publikacija, i značajnu foto-dokumentaciju.
• Poklon akademika Ivana Gutmana, koji sadrži 105 publikacija iz porodične biblioteke, među kojima je i 20 tomova Internacionalne enciklopedije na engleskom jeziku.
• Poklon Zorana Petrovića, profesora engleskog jezika i drugih.

Fond stare i retke knjige

Pored zbirki legata, Biblioteka se ponosi i zbirkom stare i retke knjige. Po zakonskim Kriterijumima za procenu i kategorizaciju stare i retke bibliotečke građe, deo publikacija iz ovog fonda ne ispunjava uslove i kriterijume da bude tretirana kao stara i retka knjiga. Međutim, činjenica da je u tu zbirku ubrojan veliki broj knjiga koje sem Biblioteke Matice srpske i Narodne biblioteke Srbije, ima još samo Univerzitetska biblioteka u Kragujevcu, bila je dovoljna da ih ubrojimo u retka, malotiražna izdanja. Povodom petnaestogodišnjice rada Biblioteke, 1992. godine, priređen je prvi Katalog stare i retke knjige u fondovima Univerzitetske biblioteke u Kragujevcu. Katalog je sadržavao 241 naslov i bio podeljen na tri poglavlja:

• Knjige izdate do kraja 1900. godine,
• Knjige izdate za vreme Prvog svetskog rata (1914—1918),
• Knjige izdate za vreme Drugog svetskog rata (1939—1945).

Posle dvadeset godina, 2012. godine, izdat je novi Katalog stare i retke knjige sa 444 jedinice. Najstarija knjiga u fondu je Corpus juris canonici. T. 1 iz 1730. godine, pisana na latinskom jeziku, iz oblasti crkvenog prava. U lokalnoj bazi inventarisana je kao stara i retka knjiga sa ograničenom dostupnošću.

Projekti

Od samog osnivanja, velika pažnja se poklanja prikupljanju i čuvanju Referalne zbirke, koja se nalazi u čitaonici Biblioteke. Izmenom zakonskih propisa, 1985. godine Univerzitet u Kragujevcu donosi Odluku o osnivanju Univerzitetske biblioteke kao samostalne radne organizacije, koja se registruje u Okružnom privrednom sudu 1986. godine. Biblioteka danas predstavlja ravnopravnu članicu Univerziteta u Kragujevcu. Izdavačka delatnost započeta je izdavanjem Biltena prinovljenih publikacija. Bilten je štampan u periodu od 1983—1996. godine, po četiri sveske godišnje, da bi kasnije prerastao u interni dokument. Redovno se štampaju Bibliografije radova nastavnika i saradnika Univerziteta, kao i Bibliografije doktorskih disertacija i magistarskih teza, koje obuhvataju građu objavljenu u intervalima od po pet godina. Poslednji tomovi štampani su 2011. godine, nakon toga materijal za bibliografije se može naći samo u elektronskoj verziji.

Automatizacija poslovanja započinje 1987. godine, kada se za bibliografsku obradu građe koristi softverski paket CDS/ISIS, tada široko rasprostrenjen, nastao pod patronatom UNESCO–a, prilagođen domaćim korisnicima od strane Narodne biblioteke Srbije. Istovremeno, sopstvenim snagama razvija se aplikacija za praćenje cirkulacije. Iste godine napušta se rad na ažuriranju lisnih kataloga, što je predstavljalo svojevrstan iskorak i ilustrovalo želju bibliotekara za inovacijama u radu. Prvi TEMPUS projekat (realizovan 2002—2004. godine), pod nazivom Izgradnja kooperativne mreže visokoškolskih biblioteka Univerziteta u Srbiji, doneo je Biblioteci mogućnost da, kao punopravna članica konzorcijuma, bude od početka deo Virtuelne biblioteke Srbije i primeni COBISS sistem uzajamne katalogizacije, počev od 2003. godine. Postojeća bibliografska baza (koja je u trenutku promene sistema imala oko 50.000 zapisa) nije konvertovana zbog izvesnih nekompatibilnosti koje bi kasnije zahtevale veće korekcije nakon konverzije, te je u lokalnu COBISS bazu ponovo unet celokupan fond.

Učešće u drugom regionalnom TEMPUS projektu Novi bibliotečki sistemi na Univerzitetima Zapadnog Balkana (2010—2013. godine) omogućio je Biblioteci, uz višestruke obuke bibliotekara, primenu svih segmenata COBISS sistema, čime Univerzitetska biblioteka, uz mrežu fakultetskih biblioteka gradi prvi integrisani bibliotečko informacioni sistem Univerziteta. Uvođenje digitalnog repozitorijuma Univerziteta uz podsistem za deponovanje doktorskih disertacija u elektronskoj formi, kao trajnom arhivu, omogućava tada Biblioteci da se, uz izmenu zakonske regulative na ovom polju, adekvatno pripremi i preuzme na sebe sve neophodne funkcije. Kao softverska platforma, preuzet je model razvijen na Univerzitetu u Beču, partnerske institicije na Projektu, pod nazivom PHAIDRA (Permanent Hosting, Archiving and Indexing of Digital Resources and Assets). PHAIDRA je sistem za dugoročno pohranjivanje, indeksiranje i korišćenje digitalnih objekata i svi zaposleni na Univerzitetu mogu, uz dodeljivanje korisničkog naloga, samoarhivirati rezultate svog rada.

U poslednjih deset godina adaptiran je celokupan prostor Biblioteke, u sklopu više projekata infrastrukturnog održavanja resornog Ministarstva i lokalne samouprave, uz učešće sopstvenih sredstava, počev od zamene podova u magacinima, kompletne rekonstrukcije čitaonice, zamene krova i kupovine nove opreme, bibliotečkih polica i nameštaja.Biblioteka kontinualno učestvuje u nacionalnim projektima (realizovana sredstvima Ministarstva Kulture), samostalno, kao i u partnerstvu sa matičnom bibliotekom Univerzitetskom bibliotekom Svetozar Marković iz Beograda i drugim institucijama.

Biblioteka danas

Od samog osnivanja Univerziteta u Kragujevcu, pozicija četvrtog po veličini državnog univerziteta, kao i Kragujevca kao četvrtog po veličini grada u Srbiji, ostala je nepromenjena. Treća po veličini (u smislu fonda i broja zaposlenih), među univerzitetskim bibliotekama u Srbiji, Univerzitetska biblioteka u Kragujevcu, godinama unazad, važi za instituciju od velikog značaja kako za Univerzitet u Kragujevcu, tako i za celokupnu javnost. Zvanična statistika ažuriranih podataka iznosi, da Univerzitet u Kragujevcu čini: 12 fakulteta, 118 istraživačkih jedinica, 20.000 studenata, 1.100 nastavnika, oko 2.000 zaposlenih, 136 akreditovanih studijskih programa na svim nivoima studija, oko 33.000 diplomiranih i oko 1.100 odbranjenih doktorskih disertacija. Sa ponosom se ističe da su Fakultet medicinskih nauka i Prirodno-matematički fakultet rangirani u prvih deset naučno-istraživačkih institucija u Srbiji. Ovaj prikaz stanja najbolje ilustruje povećanje obima posla koji je Univerzitetska biblioteka imala tokom prethodnih decenija. Od samog osnivanja Univerzitetska biblioteka u Kragujevcu je bila prepoznatljiva po fleksibilnosti i velikom trudu da isprati savremene promene u bibliotekarstvu. Ovakvu praksu podržavali su zaposleni, kako bibliotekari tako i knjižničari. Predanim zalaganjem i konstantnim usavršavanjem u zemlji i inostranstvu, sistematični u radu, bibliotekari su uvek išli u korak sa novinama koje su se tokom godina nametale. U skladu sa svojim obrazovanjem, svi zaposleni imaju položene stručne ispite iz bibliotečke delatnosti i kontinuirano se edukuju za primenu novih tehnologija u bibliotekarstvu. Raspoređeni po odeljenjima, zaposleni imaju svoje primarne poslove, ali su zbog čestih reorganizacija i smanjenja broja zaposlenih i u ritmu promena opisa bibliotečko–informativnih poslova, uspeli da se prilagode, tako da su u mogućnosti da obavljaju sve poslove koji se u Biblioteci sistematizuju. Sve veće potrebe za uslugama koje su u direktnoj vezi sa naučno-istraživačkim radom univerzitetskog nastavnog osoblja, utiču na obavezu dostupnosti bibliotekara. Univerzitetska biblioteka u Kragujevcu se može pohvaliti izuzetnom saradnjom sa zaposlenima na Univerzitetu. U okviru Univerziteta u Kragujevcu postoji dvanaest fakulteta i isti broj fakultetskih biblioteka, čije je funkcionisanje sve češće oslonjeno na korespondenciju sa Univerzitetskom bibliotekom.

Odeljenja

• Odeljenje nabavke i obrade monografskih publikacija
• Odeljenje nabavke i obrade serijskih publikacija
• Informativno-pozajmno odeljenje
• Odeljenje za naučne informacije i razvoj
• Služba za opšte, pravne i finansijske poslove

Univerzitetska biblioteka kao ustanova čija je primarna delatnot u funkciji nastavno-naučnih i istraživačkih procesa na Univerzitetu, obavlja veliki broj delatnosti u okviru svoja četiri odeljenja. Ona su organizaciono povezana tako da se održivost njihovog postojanja i rada svakodnevno potvrđuje. Preko Odeljenja nabavke i obrade monografskih publikacija, svoju nabavnu politiku Biblioteka zasniva na kupovini, poklonima i razmeni publikacija, naučne i stručne literature i univerzitetskih udžbenika, i sve u skladu sa potrebama studijskih programa Univerziteta. Fond Biblioteka se uvećava i prijemom obaveznog primerka univerzitetskih izdanja. Radi preglednosti i lakšeg funkcionisanja pozajmnog odeljenja, formirano je osam fondova. Oni se razvrstavaju po jezicima, ali i po drugim karakteristikama (npr. posebni fondovi u kojima su smešteni legati). Sav knjižni fond smešten je u magacinima i nije u slobodnom pristupu, osim referalne zbirke koja se nalazi u čitaonici Biblioteke. Broj jedinica monografskih publikacija, na srpskom i stranim jezicima, iznosi oko 100.000, sa oko 70.000 naslova. S obzirom na potrebe korisnika, biblioteka ulaže napore da kontinuirano pribavlja najnoviju naučno-istraživačku literaturu, ali i da kontroliše adekvatnost postojanja i brojnost starijih jedinica, poštujući zakonske odredbe o popisu i reviziji, te se redovno izlučuju višestruki primerci izdanja koji se više ne koriste u nastavi. Posebno je značajno istaći da svaka jedinica, koja čini ovaj fond, ima svoj inventarni broj i ažurno je obrađena u elektronskom katalogu COBISS sistema objedinjene katalogizacije. Univerzitetska biblioteka u Kragujevcu je u sistem uključena kao treća biblioteka u Srbiji, posle Narodne biblioteke Srbije i Univerzitetske biblioteke „Svetozar Marković“ u Beogradu i ima status punopravnog člana COBISS.SR mreže. Sagledavajući ovakvo činjenično stanje, može se istaći da se Univerzitetska biblioteka u Kragujevcu svrstava u malobrojne biblioteke u Srbiji koje u svakom momentu mogu da pruže informaciju o svakoj jedinici koju poseduje. Trenutno, lokalni elektronski katalog biblioteke sadrži oko 130.000 zapisa. Pri formiranju bibliotečkog fonda, usvojen je dogovor da se smeštaj publikacija vrši po sistemu numerus currens radi lakšeg smeštaja i boljeg iskorišćenja prostora. Izuzetak je referalna zbirka koja je uređena po UDK sistemu. Treba istaći i aktuelan problem nedostatka smeštajnog prostora, za koji Biblioteka traži dugoročnije rešenje. Pored nabavke, katalogizacije bibliotečke građe i održavanja elektronskog kataloga biblioteke, ovo odeljenje po zahtevu određuje UDK brojeve za radove objavljene u univerzitetskim časopisima i uslužno obavlja poslove na izradi heterocitatnog indeksa nastavnicima i saradnicima Univerziteta.

Važno Odeljenje Biblioteke na čiji rad su korisnici naročito upućeni, je Odeljenje nabavke i obrade serijskih publikacija. Ono prikuplja, obrađuje, čuva i daje na korišćenje serijske publikacije: časopise, biltene, godišnjake, almanahe, kalendare, letopise i zbornike. Ovi kontinuirani izvori, pokrivaju različite oblasti interesovanja od humanističkih, preko prirodnih i medicinskih, do tehničkih nauka. Pored štampane građe, Biblioteka je mogućnosti da svojim korisnicima omogući pristup do velikog broja baza podataka i oko 35.000 stranih naučnih časopisa u elektronskoj formi dostupnih u punom tekstu i 160.000 elektronskih knjiga, kao i nekoliko indeksnih baza, zahvaljujući formiranom Konzorcijumu biblioteka Srbije za objedinjenu nabavku naučnih informacija – KoBSON. Od marta 2005. godine, Odeljenje pretežno zasniva svoj rad na formiranju elektronskog kataloga serijskih publikacija. Krajem 2016. godine se u fondovima ovog odeljenja nalazilo 777 naslova časopisa i to 591 domaćih i 186 naslova stranih časopisa. Najveći broj dobijen je kao poklon istaknutih institucija kulture i prosvete Republike Srbije. Pored kontinuiranih izvora, obaveza Univerzitetske biblioteke je da prikupi i deponuje sve doktorske disertacije i magistarske teze odbranjene na Univerzitetu u Kragujevcu. Trenutno biblioteka poseduje oko 3.100 jedinica, uključujući i teze odbranjene na drugim univerzitetima. Shodno izmenama Zakona o visokom obrazovanju, propisano je da je Univerzitet, odnosno Univerzitetska biblioteka, dužna da formira digitalni repozitorijum u kojem se trajno čuvaju elektronske verzije odbranjenih doktorskih disertacija, zajedno sa izveštajem komisije za ocenu disertacije, podacima o mentoru i sastavu komisije i podacima o zaštiti autorskih prava, kao i da sve navedene podatke učine javno dostupnim. Univerzitetski repozitorijum PHAIDRA.KG formiran je 2012. godine, i u podsistemu E-teze deponovane su doktorske disertacije, odbranjene uglavnom poslednjih godina. Kao i bibliotekari iz odeljenja koje se bavi monografskim publikacijama i bibliotekari ovog odeljenja vrše analitičke obradu građe čiji su autori nastavno-naučni radnici Univerziteta u Kragujevcu. Zahvaljujući tome, na osnovu jedinstvene šifre istraživača iz E-CRIS sistema, moguće je izraditi personalne bibliografije istraživača po različitim kriterijumima. Posebna pažnja se posvećuje časopisima koje izdaje Univerzitet u Kragujevcu i fakulteti u njegovom sastavu. Za ovih 20 časopisa radi se kompletna analitička obrada i postavljanje linkova do elektronskih izdanja, ako su pojedinačni članci dostupni u punom tekstu, uz istovremeno praćenje bibliometrijskih paramatara u njihovom korišćenju.

Rad sa korisnicima obavlja Informativno-pozajmno odeljenje. Ono se bavi preuzimanjem kataloški obrađenih jedinica i njihovim smeštanjem u fondove biblioteke. Knjižničari ovog odeljenja obučeni su za rad u okruženju COBISS-pozajmica, što je od velikog značaja za pružanje bržih i tačnijih informacija korisnicima. Iako je prvenstveno namenjena studentima i istraživačima, Biblioteka je otvorena i za javnost. Broj korisnika svake godine raste, a prosečan broj aktivnih korisnika na godišnjem nivou iznosi oko 3.500. Pored usluga pozajmice bibliotečkog materijala, bibliotekari-informatori iz ovog Odeljenja, pružaju usluge bibliografskog pretraživanja, bave se međubibliotečkom pozajmicom, kako domaćom tako i inostranom i obavljaju edukaciju svih zainteresovanih korisnika iz oblasti bibliografskog pretraživanja fondova, o korišćenju servisa Moja biblioteka, pružaju informacije o korišćenju KoBSON servisa. U okviru čitaoničnog prostora sa 80 mesta, nalazi se izdvojena internet čitaonica sa 10 računarskih mesta, koju mogu da koriste svi korisnici biblioteke svakog radnog dana od 8.00 do 19.00 i subotom od 9.00 do 14.00 časova. Omogućeno je korišćenje bežičnog interneta, kao i Eduroam (education roaming) servisa za zasposlene na drugim Univerzitetima.

Poslednje formirano odeljenje Biblioteke je Odeljenje za naučne informacije i razvoj, karakteriše ga veliki dijapazon poslova kao i manji broj izvršilaca. Sistematsko obrazovanje korisnika i bibliotekara fakultetskih biblioteka u oblasti korišćenja elektronskih informacionih izvora je jedan od bitnih segmenata informacione delatnosti. Zadatak zaposlenih bibliotekara je da organizuju i pripremaju tematske izložbe, kulturne i naučne programe, promocije izdanja i stručne skupove. Oni pripremaju informativni materijal za veb-sajt, blog Biblioteke, sajt Univerzitetske galerije i druge stranice na društvenim mrežama. Planiraju i realizuju digitalizaciju publikacija iz fondova Biblioteke, prikupljaju, postavljaju i održavaju lokalni sistem za rad sa digitalizovanim materijalom (THEREFORE platforma), održavaju PHAIDRA.KG digitalni repozitorijum Univerziteta, kao trajni arhiv publikacija i drugog materijala nastavno-naučne produkcije Univerziteta, kao i veb-sajt Digitalne biblioteke sa otvoreniim pristupom digitalizovane građe iz fonda stare i retke knjige. Sprovode automatizaciju poslovanja i održavaju računarsku mrežu Biblioteke. Zaposleni bibliotekari u ovom Odeljenju, zaslužni su za formiranje veb-stranice univerzitetskog časopisa za književnost, jezik, umetnost i kulturu - Lipar. Na stranici se, pored velikog broja korisnih informacija i linkova, nalaze elektronska izdanja ovog časopisa od broja 47 iz 2012. godine sa člancima u punom tekstu. Portal časopisa za studije književnosti i kulture – Liceum je poslednji u nizu razvijen u okviru Biblioteke.

Pored stručnih službi, u sastavu Univerzitetske biblioteke je i Služba za opšte, pravne i finansijske poslove.

Univerzitetska galerija

Brojne manifestacije, izložbe, koncerti, književne večeri, promocije Univerzitetskih izdanja, savetovanja i drugo, pratila su osnovnu delatnost Univerzitetske biblioteke, od njenog osnivanja. Realizacija sopstvenim stredstvima, diktirala je njihov broj i obim. Od novembra meseca 2010. godine, Univerzitet u Kragujevcu sporazumom o saradnji sa Univerzitetskom bibliotekom, osniva Univerzitetsku galeriju čija se delatnost zasniva na organizovanju, promovisanju i predstavljanju naučno-istraživačkog, kulturnog i umetničkog stvaralaštva nastavnika, saradnika i studenata Univerziteta u Kragujevcu, organizovanju izložbi, književnih večeri i koncerata. Galerija nema status pravnog lica i funkcioniše kao unutrašnja organizaciona jedinica Univerziteta u Kragujevcu – Rektorata i u njenom radu učestvuju zaposleni Biblioteke i Rektorata. Umetnički savet galerije bira i razrešava Senat Univerziteta, a Upravnika Galerije imenuje Rektor. Poslednjih godina brojne su manifestacije koje su realizovane u okviru Univerzitetske galerije (izložbe, koncerti, predavanja i književne tribine), uz učešće eminentnih umetnika iz zemlje i inostranstva, pa je rad Galerije Univerzitetskoj biblioteci doneo poziciju značajne ustanove kulture u regionu kojem pripada. Posećenost kulturnih dešavanja u Univerzitetskoj galeriji je na veoma zavidnom nivou, čemu svedoče sve brojnije manifestacije.

Posle četrdeset godina kontinuiranog rada i usavršavanja svoje delatnosti, Univerzitetska biblioteka u Kragujevcu svrstava se u red najrazvijenijih biblioteka u regionu. Postala je značajan informativno-referalni servis koji i dalje raste i širi mrežu svojih usluga. Saradnja sa vodećim univerzitetskim informacionim centrima regiona, dodatno će učiniti da Univerzitetska biblioteka u Kragujevcu postane nezamenljivi segment u naučno istraživačkom radu svojih korisnika. Mali broj zaposlenih stručnih radnika u odnosu na kolektive drugih biblioteka, rezultira velikom fleksibilnošću i njihovom višestrukom osposobljenošću za različite vrste bibliotečkih poslova.

Katalozi

U prvoj fazi rada Univerzitetske biblioteke formirani su:

• autorski,
• stručni (sa unetom stranom periodikom koju je Biblioteka primala do 1990. godine),
• predmetni lisni katalog, a
• započet je rad na formiranju centralnog kataloga Univerziteta.

Biblioteka je 1996. godine kompjuterizovana i prelazi na ISIS softverski paket. Tada je unet celokupan fond Biblioteke, a postepeno se napušta unos u lisni katalog. Od 1997. godine lisni katalog se više ne ažurira, već se novi podaci unose samo u elektronski katalog. Iste godine je i pozajmica automatizovana. Sa 2003. godinom završava se prvi period u razvoju Biblioteke. Uključujući se u projekat Virtuelna biblioteka Srbije, Univerzitetska biblioteka u Kragujevcu u potpunosti prelazi na sistem uzajamne katalogizacije, zasnovan na softverskom paketu COBISS, u februaru 2004. godine. COBIB.SR je uzajamna bibliografsko-kataloška baza podataka koja predstavlja rezultat uzajamne katalogizacije srpskih biblioteka uključenih u sistem COBISS.SR. Sadrži bibliografske zapise o knjižnoj (monografske, serijske publikacije, članci i dr.) i neknjižnoj građi (CD-ovi, DVD-ovi i dr.). Pored bibliografskih podataka sadrži i informacije o tome koje biblioteke poseduju pojedinu građu, što joj određuje funkciju uzajamnog kataloga. Baza podataka COBIB.SR od osnovnog je značaja za sistem COBISS.SR, jer ima centralnu ulogu u procesu uzajamne katalogizacije, u pretraživanju bibliografskih informacija, kao i informacija o lokaciji i dostupnosti građe u srpskim bibliotekama. Od 2007. godine Univerzitetska biblioteka prelazi na COBISS2 program za pozajmicu, što je korisnicima donelo niz prednosti, jer prilikom pretraživanja vide podatak u elektronskom zapisu i znaju da li je publikacija slobodna ili ne i da li su u mogućnosti da je poruče ili rezervišu. U decembru 2011. godine Biblioteka počinje sa radom u programskom okruženju COBISS3.

Nagrade

Najviše priznanje Kragujevca, Đurđevdanska nagrada koja se dodeljuje pojedincima i institucijama za izuzetan doprinos afirmaciji grada, 2013. godine pripala je Univerzitetskoj biblioteci u Kragujevcu za oblast obrazovanja.

Direktor

Radom Univerzitetske biblioteke rukovodi direktor bez ograničenja. Od osnivanja Biblioteke do 2014. godine njeni rukovodioci (direktori) su bili:

• Milan Stanković (1978—1983),
• Ružica Ignjatović, v. d. direktora (1983—1986),
• Aleksandar Milosavljević (1986—1997),
• Ružica Ignjatović (1997—2006),
• Mira Matić (2007—2014),
• Vesna Abadić (2014−)

Spoljašnje veze

• Sajt Univerziteta u Kragujevcu Pristupljeno 6. 10. 2017.
• Sajt Univerzitetske biblioteke u Kragujevcu” Pristupljeno 6. 10. 2017.
• Blog Univerzitetske biblioteke u Kragujevcu Pristupljeno 6. 10. 2017.
• E-teze Univerziteta u Kragujevcu Pristupljeno 6. 10. 2017.
• Sajt Univerzitetske galerije u Kragujevcu Pristupljeno 6. 10. 2017.