Crkva Vaznesenja Gospodnjeg u Gornjem Crnjelovu
| Crkva Vaznesenja Gospodnjeg | |
|---|---|
| Crkva Vaznesenja Gospodnjeg | |
| Osnovni podaci | |
| Tip | crkva |
| Jurisdikcija | Srpska pravoslavna crkva |
| Eparhija | Eparhija zvorničko-tuzlanska |
| Osnivanje | 1889/90. |
| Posvećen | Vaznesenju Gospodnjem[1] |
| Lokacija | |
| Mesto | Crnjelovo Gornje |
| Država |  Republika Srpska |
Crkva Vaznesenja Gospodnjeg u Gornjem Crnjelovu, naseljenom mestu na teritoriji grada Bijeljina pripada Eparhiji zvorničko-tuzlanskoj Srpske pravoslavne crkve.[2]
Istorijat[uredi | uredi izvor]
Po podacima iz letopisa crkve u Crnjelovu, tadašnji sveštenik Petar Mihajlović isposlovao je 1874/75. godine ferman od sultana Abdul Aziza da se podigne hram u Crnjelovu. Međutim, podizanje hrama omela je „Bijeljinska buna” 1876. godine u kojoj je aktivno učestvovao i sam sveštenik Petar Mihajlović sa svojim parohijanima. Tokom bune došlo je do izbeglištva meštana Crnjelova u Srbiju i Srem, odakle su se vratili tek nakon Berlinskog kongresa 1878. godine. Pominje se da su po povratku na svoja ognjišta podigli 1884. godine crkvu od šepera.[3]
Podizanje i osveštenje[uredi | uredi izvor]
Današnji hram podignut je 1889/90. godine, nakon što je 1888. godine Bečka dvorska kancelarija odobrila molbu za gradnju. Kao znak zahvalnosti za to postavljena je ploča u hramu sa natpisom: U slavu svete, jedinosuštne i nerazdjelne Trojice sagrađena je ova sveta crkva Voznesenija Gospodnjeg za vlade Njegovog veličanstva cara i kralja Franca Josifa I trudom i troškom srpskog pravoslavnog naroda crnjelovskog 1890. godine.[4]
Hram je izgrađen od vlastitih sredstava meštana Crnjelova i nalazi se u centru sela, odnosno na granici između Gornjeg i Donjeg Crnjelova. Graditelji su bili arhitekta Georgijano, poznati graditelj crkava u Dalmaciji i njegov pomoćnik po imenu Gvardijan, Italijan porijeklom iz Bolonje. Crkvu je osveštao mitropolit zvorničko-tuzlanski Dionisije II Ilijević na praznik Uspenja Presvete Bogorodice 1890. godine i posvetio ga Vaznesenju Gospodnjem.
Godine 1932. nakon izlivanja reke Save hram je bio potopljen i to je izazvalo znatna oštećenja, prouzrokovana velikom vlagom koja se popela u visini od tri metra na zidovima hrama.
Ikonostas[uredi | uredi izvor]
Ikonostas u baroknom stilu izrađen je u Novom Sadu. Nije poznat majstor koji ga je izradio, kao što nije poznato ni ko je autor ikona na njemu. Novi ikonostas od hrastovine darovao je 2015. godine Zlatko Krbanjević iz Gornjeg Crnjelova. Ikonostas odlikuje bogat duborez, a izradili su ga Radosav Savić, stolar iz Čađavice i Momčilo Vuković, duborezac iz Patkovače. Ikone su rađene u vizantijskom stilu, a živopisali su ih: Dragan Živković iz Kragujevca, Radoš Vasić iz Smedereva i Bojan Živić - Milić iz Beograda. Isti ikonopisci živopisali su oltarski deo hrama 2014. godine u vizantijskom stilu.[5]
Radovi na obnovi[uredi | uredi izvor]
U svojoj istoriji crkva je nekoliko puta obnavljana: 1936. godine, zatim od 1948. do 1961. godine rađena je izolacija hrama, krovna konstrukcija i ikonostas. Godine 1964. hram je obnovljen spolja, jer je postojeći malter otpao usljed vlage, koja je prouzrokovana poplavom iz 1932. godine. U prisustvu episkopa zvorničko-tuzlanskog Longina Tomića bila je proslava povodom obnove hrama 30. avgusta 1964. godine. Na ovoj svečanosti kumovao je Petar Krsmanović iz Gornjeg Crnjelova.
Drugog septembra 1990. godine obnovljeni hram osveštao je episkop zvorničko-tuzlanski Vasilije, povodom proslave stogodišnjice postojanja. Kumovi na ovoj svečanosti bili su Radivoje i Stana Kokanović iz Gornjeg Crnjelova. Tokom 2003. godine restauraciju ikonostasa izvršio je Nenad Drinić iz Bijeljine. Godine 2008. započela je generalna obnova hrama i izvršeno je presecanje temelja hrama i ugradnja hidroizolacije. Zatim su 2010. godine zamenjeni stari drveni prozori novim aluminijumskim, a 2011. kompletno je prekriven novim aluminijumskim limom. Godine 2013. izvršeno je kompletno malterisanje unutrašnjih zidova nakon uklanjanja starog maltera koji je bio izložen dugogodišnjem uticaju kapilarne vlage.
Matične knjige[uredi | uredi izvor]
U crkvenom letopisu zapisano je da su Matične knjige počele da se vode 1895. godine, ali nisu sačuvane. Do danas su sačuvane sljedeće knjige: rođenih i krštenih od 1935. godine (nedostaju: 1939—1940, 1950—1955), venčanih od 1898. godine (nedostaje period 1948—1955) i umrlih od 1956. godine. Januara 1949. godine, po naređenju Sreskog narodnog odbora, oduzet je od parohijskog sveštenika veći broj matičnih knjiga, koje su date na raspolaganje Matičnom uredu u Crnjelovu. Deo tih knjiga vraćen je Crkvenoj opštini.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ „Praznik Vaznesenja Gospodnjeg u Gornjem Crnjelovu”. SPC. Arhivirano iz originala 29. 01. 2022. g. Pristupljeno 3. 11. 2021.
- ^ „Hram Vaznesenja Gospodnjeg u Gornjem Crnjelovu”. Gornjocrnjelovačka parohija. Pristupljeno 3. 11. 2021.
- ^ „Hram Vaznesenja Gospodnjeg u Gornjem Crnjelovu kod Bijeljine”. Dešavanja u Bijeljini. Arhivirano iz originala 11. 03. 2021. g. Pristupljeno 3. 11. 2021.
- ^ „Obilježena krsna slava hrama u Gornjem Crnjelovu”. BN. Pristupljeno 3. 11. 2021.
- ^ „Otpočelo je živopisanje hrama Vaznesenja Gospodnjeg u Gornjem Crnjelovu kod Bijeljine”. Pravoslavna mitropolija crnogorsko-primorska. Pristupljeno 3. 11. 2021.
