Dan Republike Srpske
| Dan Republike Srpske | |
|---|---|
 Amblem Republike Srpske | |
| Tvorac | Skupština srpskog naroda u Bosni i Hercegovini |
| Datum | 9. januar |
| Praznovanje | nezvanično, tog dana je i krsna slava Republike Srpske — Sveti arhiđakon Stefan. |
| Povezan sa | ustanovljenje Republike Srpske |
|
| Ovaj članak je dio serije o političkom sistemu Republike Srpske |
Dan Republike Srpske se praznuje 9. januara kao jedan od republičkih praznika u Republici Srpskoj. Nezvanično je tog dana i krsna slava Republike Srpske Sveti arhiđakon Stefan.[1]
Ustavni sud Bosne i Hercegovine dvaput je proglasio praznik neustavnim — 26. novembra 2015.[2] i 29. marta 2019. godine tvrdeći da diskriminiše ostala dva konstitutivna naroda jer se obilježava na dan vjerskog praznika iako je svaki dan u godini posvećen svecima prema doktrini Srpske pravoslavne crkve.[3] Republika Srpska je presudu odbacila kao neutemeljenu.[traži se izvor]
Datum 9. januar 1992.
Dana 9. januara 1992. godine u Sarajevu, tadašnja Skupština srpskog naroda u Bosni i Hercegovini je donijela Deklaraciju o proglašenju Republike srpskog naroda Bosne i Hercegovine. Proglašena je Republika na područjima srpskih autonomnih regija i oblasti i drugih srpskih etničkih cjelina u Bosni i Hercegovini, uključujući i područja na kojima je srpski narod ostao u manjini zbog genocida koji je nad njim izvršen tokom Drugog svjetskog rata.
Republika srpskog naroda Bosne i Hercegovine se nalazila u sastavu savezne države Jugoslavije kao njena federalna jedinica. Do izbora i konstituisanja novih organa i institucija koji je trebalo da budu ustanovljeni Ustavom, funkcije državnih organa je obavljala Skupština srpskog naroda u Bosni i Hercegovini i njen Ministarski savjet. Sjedište organa Republike je bilo u Sarajevu.[4]
Donošenjem Ustava od 28. februara 1992. Republika je dobila naziv „Srpska Republika Bosna i Hercegovina”. Proglašena je za državu srpskog naroda i građana koji u njoj žive, ali i dalje kao dio savezne države Jugoslavije. Ustavnim amandmanima VII i VIII od 12. avgusta 1992. naziv Republike je promijenjen u sadašnji i konačni naziv „Republika Srpska”.
Zakonske odredbe
Dan Republike Srpske je bio najprije utvrđen Zakonom o slavama i svetkovinama (1992)[5] kao jedan od praznika Republike Srpske. Ovaj zakon je kasnije ukinut. Zatim, Dan Republike je ponovo utvrđen Zakonom o praznicima Republike Srpske (2007)[6] kao republički praznik koji se praznuje 9. januara. Odlukom Ustavnog suda Bosne i Hercegovine (2016) brisan je 9. januar kao datum praznovanja Dana Republike. Međutim, Narodna skupština Republike Srpske je nakon održanog republičkog referenduma sa pitanjem „Da li podržavate da se 9. januar obilježava i slavi kao Dan Republike Srpske” ponovo utvrdila 9. januar kao datum praznovanja i usvojila Zakon o Danu Republike Srpske (2016).[7]
U dane praznika Republike ne rade republički organi i organizacije, organi jedinice lokalne samouprave, preduzeća, ustanove i druge organizacije i lica koja profesionalno obavljaju uslužne i proizvodne djelatnosti. Vlada Republike Srpske i gradonačelnici/načelnici opština određuju koji su organi, organizacije, preduzeća i ustanove dužni da rade i u kom obimu.
Pravna lica, odgovorna lica u pravnom licu i lica koja profesionalno obavljaju uslužne i proizvodne djelatnosti, čine prekršaj ukoliko rade u dane republičkih praznika. Za kršenje zakona kazniće se:
1. pravno lice — novčanom kaznom od 2.000 KM do 15.000 KM;
2. odgovorno lice u pravnom licu — novčanom kaznom od 150 KM do 2.000 KM i;
3. lica koja profesionalno obavljaju uslužne i proizvodne djelatnosti — novčanom kaznom od 500 KM do 1.500 KM.
Proslava
Povodom Dana Republike, predsjednik Republike tradicionalno dodjeljuje odlikovanja i organizuje svečane prijeme za: studente i najbolje učenike, novinare, borce, privrednike, političke predstavnike naroda RS, religijske zajednice u RS itd.[8] Na sami Dan Republike biva organizovana Svečana akademija u Banjoj Luci i prijem kod predsjednika Republike. Tim povodom služe se i liturgije u hramovima u RS i polaže cvijeće na grobove poginulih boraca Vojske Republike Srpske.
Proslava 20 godina (2012)
SVEČANI PRIJEM U ADMINISTRATIVNOM CENTRU — povodom Dana Republike i i krsne slave Svetog Arhiđakona Stefana, i 20. godina od osnivanja RS, predsjednik Republike Milorad Dodik upriličio je svečani prijem u Administrativnom centru Vlade RS. Svečanom prijemu su prisustvovali predsjednik Srbije Boris Tadić, predsjednik i potpredsjednik Vlade Srbije Mirko Cvetković i Ivica Dačić, Njegova svetost patrijarh srpski Irinej, vladika banjalučki Jefrem, zvorničko-tuzlanski Vasilije i zahumsko-hercegovački i primorski Grigorije, proslavljeni režiser Emir Kusturica, ruski ambasador u BiH Aleksandar Bocan-Harčenko i brojne druge zvanice.
Polaganje vijenaca na spomenik palim boricima vojske RS — vijenci su položeni: na Trg palih boraca NOR-a, na Spomen kosturnici na Gradskom groblju u Banjoj Luci, na spomeniku Banjalučkim bebama na Trgu srpskih junaka u Banjoj Luci, te u Modriči na grob nekadašnjeg predsjednika RS, Milana Jelića.
Svečana akademija— održana je u banjalučkoj dvorani „Borik”, počela je himnom Republike Srpske u izvođenju Hora „Srbadija” iz Bijeljine. Među prisutnim bili su i bivši predsjednici Republike Srpske, predstavnici institucija Srpske, Srbi iz dijaspore, akademici, načelnici opština u Republici Srpskoj i mnogobrojne ličnosti iz javnog i kulturnog života. Akademiji je prisustvovala i delegacija HDZ-a BiH u kojoj su Dragan Čović, Vjekoslav Bevanda i Borjana Krišto.
Sveta arhijerejska liturgija — Njegova svetost patrijarh srpski Irinej je u banjalučkom Sabornom hramu Hrista Spasitelja služio svetu arhijerejsku liturgiju uz sasluženje više vladika i sveštenstva, povodom praznika Svetog prvomučenika i arhiđakona Stefana, koji je Dan i krsna slava Republike Srpske.[9]
3D projekcija — na zgradi Kulturnog centra Banski dvor u Banjoj Luci održana je 3D maping projekcija. Do tada neviđen u Republici Srpskoj svjetlosni spektakl, „oživio” je zidine Banskog dvora. Pokretne slike prikazale su kulturne identitete i istoriju naroda u Republici Srpskoj, njene prirodne ljepote, dragocjene resurse kao i turističke potencijale. Program je trajao oko pola sata a pratilo ga je više hiljada posjetilaca.[10]
Galerija
-
Sveti Stefan -
Zastava Republike Srpske -
Amblem Republika Srpske
Vidi još
Reference
- ^ Prijemi povodom Dana RS i krsne slave („RTRS”, 4. januar 2014), Pristupljeno 3. 1. 2017.
- ^ „Ustavni sud BiH: Dan Republike Srpske je neustavan”. Al Jazeera Balkans. 26. 11. 2015. Pristupljeno 7. 11. 2021.
- ^ Maksimović, Dragan (29. 3. 2019). „Slavićemo 9. januar, bez obzira na sve”. Deutsche Welle. Pristupljeno 7. 11. 2021.
- ^ Deklaracija o proglašenju Republike srpskog naroda Bosne i Hercegovine („Službeni glasnik srpskog naroda u Bosni i Hercegovini”, broj 2/92)
- ^ Zakon o slavama i svetkovinama („Službeni glasnik Republike Srpske”, broj 19/92)
- ^ Zakon o praznicima Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske”, broj 43/07)
- ^ Zakon o Danu Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske”, broj 113/16)
- ^ Dodik: Cilj aktuelne vlasti — ojačati autonomiju Srpske („Glas Srpske”, 3. januar 2014), Pristupljeno 4. 1. 2017.
- ^ Hronologija proslave 20. godina Republike Srpske („Glas Srpske”, 9. januar 2012), Pristupljeno 4. 1. 2017.
- ^ Pogledajte veličanstvenu 3D projekciju na Banskom dvoru u Banjaluci (Video) („Nezavisne novine”, 10. januar 2012), Pristupljeno 4. 1. 2017.
