Dušan Baranin
Dušan Baranin | |
|---|---|
 | |
| Datum rođenja | 3. avgust 1903. |
| Mesto rođenja | Žabljak, Knjaževina Crna Gora |
| Datum smrti | 1. septembar 1978. (75 god.) |
| Mesto smrti | Beograd, SFRJ |
Dušan Baranin (Žabljak, 3. avgusta 1903. — Beograd, 1. septembar 1978)[1] bio je književnik, publicista i učitelj.[2]
Pisao je romane i romansirane biografije o događajima i ličnostima iz srpske istorije 19. veka. Pisao je o Proti Mateji Nenadoviću, Mehmed-paši Sokoloviću, Karađorđu, hajduk Veljku Petroviću, knezu Milošu Obrenoviću, knezu Mihailu Obrenoviću, sultaniji Mari Branković i drugim istorijskim ličnostima.[3]
Biografija[uredi | uredi izvor]
Dušan Baranin je rođen u seljačkoj porodici i osnovnu školu je završio u rodnom mestu. Školovanje je nastavio u Pljevljima, gde završava šest razreda gimnazije, učiteljsku školu u Skoplju i višu pedagošku školu u Beogradu.[2] Takođe je apsolvirao na Katedri za istoriju Filozofskog fakulteta.
Odgojen u duhu narodne poezije, Baranin svoje prve književne inspiracije i umetnička saznanja nalazi u motivima i legendama iz narodnih pesama, predanja i pripovedaka. Kasnije se odaje pomnom čitanju velike ruske literature 19. veka. Njegovo interesovanje je isključivo vezano za staru realističku prozu. To može da se vidi po Baraninovom načinu opisivanja pojedinih istorijskih ličnosti.
Najzanimljivije je da iz romana Dušana Baranina saznajemo kolika je bila povezanost naroda Srbije sa ljudima iz Hercegovine, Bosne i Crne Gore i ostalih krajeva u borbi za slobodu i vaskrs srpske države. U celokupnom Baraninovom pripovedačkom i romansijerskom opusu, izdvajamo ciklus njegovih istorijskih romana. Niz godina, sistematskim proučavanjem 19. veka, Baranin je uspeo ono što nijednom njegovom prethodniku nije pošlo za rukom: da svestrano prouči istorijske činjenice i da maštovito dočara ideale i surovu stvarnost burnog razdoblja srpskog 19. veka. Dušan Baranin je, sa suprugom Ružicom, dvadesetih godina prošlog vijeka, bio učitelj u velikom semberskom selu Brodac (Republika Srpska) i tu je napisao tri romana: "Golaći", "Njih troje" i "Gladni zemlje". Sa Bročanima je osnovao i pozorišnu grupu sa kojom je pripremao i izvodio u ovom selu, ali i u Semberiji i Mačvi, djela Milovana Glišića, Petra Kočića, Janka Veselinovića i drugih srpskih autora. Kada je odlazio iz Broca ispratilo ga je cijelo selo. Romani Dušana Baranina zadobili su široku čitalačku publiku, iako nisu imali ni oficijelnu podršku, ni podršku kritike. Baranin je, naime, uspeo da otkrije i zadovolji potrebe tadašnje čitalačke publike, željne da se posredstvom književnih dela, ako već nije mogla drugačije, upoznaje i s onim tokovima istorije koji nisu morali voditi onome što je bila tadašnja savremenost.
Skoro tri decenije posle smrti Dušana Baranina još traje zagonetka popularnosti ovog pisca. Trgovci knjigama naprosto vape za Baraninovim delima, poznatim istorijskim romanima, u kojima čitaoci vide, kao žive, znamenite figure naše prošlosti.
Važnija dela[uredi | uredi izvor]
Podaci dati na osnovu izdanja: Dušan Baranin — Sabrana dela u 15 knjiga, „Vuk Karadžić“, Beograd 1969.
- Niče raja
- Drino vodo!
- Karađorđe
- Hajduk Veljko
- Smail Aga
- Dvojnik
- Golaći
- Deligrad
- Zamke
- Osamsto deveta
- Veliki gospodar
- Knez Mihailo
- Mehmed paša Sokolović
- Gladni zemlje
- Njih troje
- Pripovetke
- U oluji 1-2
- Toma Vučić Perišić, od vojvode do prosjaka
- Carica Mara
- Đavo u manastiru
- Hajdučica u haremu
- Milan Obrenović
- Stevan Nemanja
- Šume Padaju
Drame:[2]
- Troja vrata
Eseji:[2]
- Sloboda je hrabrost
Zbirke pesama:[3]
- Šum krvi u besanim noćima
- U senci Balkana
Zbirke pripovedaka:[3]
- Seljaci
- Šume padaju
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ „Srpski biografski rečnik — azbučnik, I tom, A-B“, Matica Srpska, Novi Sad
- ^ a b v g Jugoslovenski književni leksikon (2. izd.). Novi Sad: Matica srpska. 1984. str. 41.
- ^ a b v „DUŠAN BARANIN”. vesti.rs. Pristupljeno 17. 1. 2022.
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Ostale | |
