Dušan Gavran

dušan gavran
Dušan Gavran
Lični podaci
Datum rođenja	1922.
Mesto rođenja	Budelj Gornji, kod Sanice, Kraljevina SHS
Datum smrti	sredina decembra 1942. (20 god.)
Mesto smrti	Bosanska krajina, ND Hrvatska
Profesija	vojno lice
Delovanje
Član KPJ od	aprila 1942.
Učešće u ratovima	Aprilski rat Narodnooslobodilačka borba
Služba	Vojska kraljevine Jugoslavije NOV i PO Jugoslavije
Heroj
Narodni heroj od	27. novembra 1953.

Dušan Gavran (Budelj Gornji, kod Sanice, 1922 — Bosanska krajina, sredinom decembra 1942), učesnik Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.

Biografija

Rođen je 1922. godine u selu Gornji Budelj, kod Sanice. Osnovnu školu završio je u Mijačici. Zbog slabog imovnog stanja porodice, već od četrnaeste godine radio je fizičke poslove. U proleće 1938. godine, upisao se u Školu pešadijskih podoficira u Beogradu. Pred kapitulaciju Jugoslavije 1941, bio je raspoređen kao podoficir u pešadijski puk u Nišu.

Kada su sile Osovine okupirale Jugoslaviju, Dušanova četa je bila zarobljena na granici prema Bugarskoj, na Staroj planini, ali je uspeo da pobegne. U Leskovcu su ga ponovo uhvatili nemački fašisti i pritvorili, ali je uspeo da pobegne u rodni kraj. Dušan se tamo uključio u politički rad.

U Narodnooslobodilački pokret stupio je 28. jula 1941. godine. Istakao se već u prvim borbama u Bosanskoj krajini, te u rušenju pruge Sanski Most—Sanica Donja—Bravsko—Srnetica. Decembra 1941, primljen je u Savez komunističke omladine Jugoslavije, a aprila 1942. u Komunističku partiju Jugoslavije.

Prilikom napada na neprijateljski garnizon u Prijepolju, 16. maja 1942. godine, jurišao je na most, porušio je žičane prepreke i spasao bataljon od opkoljavanja. Za to je dobio pohvalu od Operativnog štaba za Bosansku krajinu. U selu Zavolju, kod Toljagića, gde se bio utvrdio vod domobrana iz Šantekove Treće bojne Desete pešadijske pukovnije, Dušan se provukao u krug neprijateljske jedinice, brzo ispucao rafal iz mitraljeza, bacio nekoliko ručnih bombi na neprijateljske vojnike i uzrokovao pomutnju u taboru.

Učestvovao je i u diverzijama na rušenju i prekidanju telefonskih veza. Početkom oktobra 1941. godine, Dušan je predvodio grupu bombaša i postavio zasedu na prostoru između stanice Grmeč i Laništa. Nakon dolaska voza punog neprijateljskih vojnika, bombaši su neprijatelju naneli znatne žrtve, a plotunskom paljbom iz mitraljeza i pušaka dotukli ostatke. Oko 200 domobrana bilo je primorano da izađu iz voza i da pobegnu. Dok je Dušan bio vodnik voda u Drugoj saničkoj četi, kojom je komandovao Rade Brkić, takođe narodni heroj, u borbi između Gornje i Donje Sanice, za sat borbe Dušanov vod je ubio 20 i zarobio 27 ustaša i domobrana. Tada je zaplenjeno mnogo oružja i drugog ratnog materijala.

Kada je formirana nova Omladinska četa, avgusta 1942. godine, Dušan je bio postavljen na dužnost zamenika komandira čete. Pored toga što je bio vojni starešina i komandir partizanske čete, istovremeno je rukovodio bataljonskim komitetom SKOJ-a i bio član bataljonskog komiteta KPJ. Bio je delegat na Prvoj oblasnoj konferenciji SKOJ-a za Bosansku krajinu, održanoj 10. novembra 1942. godine, u osnovnoj školi sela Bukovače kod Bosanskog Petrovca.

Polovinom decembra 1942. godine, u sastavu Prvog bataljona Prvog krajiškog partizanskog odreda, učestvovala je i Prva četa, u kojoj je Dušan Gavran tada bio komandir čete. Četa je prve noći na juriš zauzela neprijateljske rovove ispred grada, ali pod velikim pritiskom neprijatelja, morala je da odstupi. Napad je ponovljen, ali bez uspeha. Dušan je pošao da izvidi neprijateljsku vatru, ali je pred strojem, u pratnji četnog kurira, bio ubijen neprijateljskim rafalom.

Ukazom predsednika Federativne Narodne Republike Jugoslavije Josipa Broza Tita, 27. novembra 1953. godine, proglašen je za narodnog heroja.

Literatura

• Narodni heroji Jugoslavije. Beograd: Mladost. 1975.