Žitomir (grad)

Žitomir ukr. Житомир
Poljoprivredni univerzitet u Žitomiru
Zastava Grb
Administrativni podaci
Država	Ukrajina
Oblast	Žitomirska oblast
Osnovan	884.
Stanovništvo
Stanovništvo	‍
— 2012.	271.895 (procena)
— gustina	4.555 st./km2
Geografske karakteristike
Koordinate	50° 15′ 19″ S; 28° 40′ 00″ I
Vremenska zona	UTC+2 (EET), leti UTC+3 (EEST)
Aps. visina	221 m
Površina	65 km2
Žitomir Žitomir na karti Ukrajine
Ostali podaci
Gradonačelnik	Vladimir Deboj
Veb-sajt
sajt grada Žitomira

Žitomir (ukr. Житомир, rus. Житомир) grad je u severozapadnom delu Ukrajine i administrativni centar Žitomirske oblasti. Grad je saobraćajno središte i leži na istorijskom putu koji povezuje grad Kijev sa zapadom i prolazi kroz grad Brest. U oblasti se takođe nalazi grad Ozern u kome se nalazila strateška vazduhoplovna baza još iz doba Hladnog rata. Prema proceni iz 2012. u gradu je živelo 271.895 stanovnika.

Najvažnije eknomske aktivnosti u Žitomiru su proizvodnja hrane, obrada drveta, proizvodnja klasičnih instrumenata, metalna industrija i iskopovanje granita.

Žitomirska oblast je centar Poljske manjine u Ukrajini, i u samom gradu se nalazi veliko katoličko groblje, koje je osnovano 1800. godine. Smatra se za treće poljsko groblje po veličini van granica Poljske, odmah posle groblja u Lavovu i Vilnjusu.

Geografija

Žitomir se nalazi u jedinstvenom prirodnom okruženju. Sve strane grada su okružene starim šumama, kroz koje teku reke Teteriv, Kamjanka, Krošenka i Putitjanka. Reka Teteriv formira prirodnu granicu na jugu Žitomira, iako postoje neka mala naselja i van tih granica. U gradu se nalazi i dosta parkova i gradskih trgova.

Struktura i raspored ulica u Žitomiru je zvezdastog oblika, sa glavnim gradskim trgom koji se zove Crkveni trg (ukr. Maidan Sobornyi) u centru. Istorijski centar Žitomira se nalazi u južnom delu grada.

Istorija

Po legendi Žitomir je osnovan 884. godine od strane Žitomira, princa slovneskog plemena Drevljana. Žitomir je bio jedan od istaknutijih gradova u Kijevskoj Rusiji. Prvi podaci o gradu sežu u 1240. godinu, kada je poharan od strane Mongola Batu-kana.

1320. godine Žitomir je osvojen od strane Velike kneževine Litvanije i dobio Magdeburška prava 1444. godine. Posle Lublinske unije (1569) Žitomir je postao deo Krune Kraljevine Poljske 1667. godine. U periodu posle Andrusovskog sporazuma, grad je postao prestonica Kijevskog Vojvodstva. Od Druge podele Poljske 1793. pripao je Ruskoj Imperiji i proglašen je za glavni grad oblasti Volinje. U kratkom periodu Ukrajinske nezavisnosti, bio je glavni grad države (1918). Od 1920. je bio pod vlašću Sovjeta.

Tokom Drugog svetskog rata, grad je proveo tri godine pod okupacijom od strane Nacističke Nemačke. U gradu je bio glavni štab Hajnriha Himlera u Ukrajini. Nemci su Žitomirsku oblast zvali Žitomirski glavni distrikt i koristili su je kao laboratotiju za Himlerove aktiviste. Izvršeno je uništavanje Jevrejske manjine, a u isto vreme je vršena kolonizacija od strane Nemaca. Ovaj metod nigde nije primenjen osim u Poljskoj. Ovaj plan nije do kraja sproveden, najviše zbog toga što rat nije dovoljno dugo trajao i zbog stalnih partizanskih napada na nemačke položaje. Uz uništavanje jevrejske manjine, Himler se zalagao i za svođenje ukrajinske populacije na što manju meru.

Od 1991. godine grad je postao deo nezavisne Ukrajine.

Saobraćaj

Javni prevoz u Žitomiru čine trolejbusi, autobusi i minibusevi. Koriste se i tramvaji, ali samo na jednoj liniji. Pre se koristilo više linija, ali su one ukinute jer se smatralo da su tramvaji loši za korišćenje u javnom prevozu. Prvi tramvaji su uvedeni još 1899. godine, čime je Žitomir bio peti grad u današnjoj Ukrajini koji je koristio električne tramvaje. Trojebusi se koriste od 1962. godine.

Stanovništvo

Prema proceni, u gradu je 2009. živelo 274.747 stanovnika.

Kretanje broja stanovnika

1989.	2001.	2009.
292.097	284.236	274.747

Gradovi pobratimi

• Kutaisi
• Montana
• Plock

Galerija

• 
  Pozorište u Žitomiru
• 
  Trg pobede
• 
  Crkva Svetog Mihajla
• 
  Kijevski (ranije Lenjinov) bulevar

Spoljašnje veze

• Istorija Žitomira (jezik: ukrajinski)
• Žitomirski portal (jezik: ruski)