Luanda
| Luanda Luanda | |
|---|---|
 Kolažni prikaz gradskih znamenitosti Luande | |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Angola |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — 2019. | 2.571.861 |
| — gustina | 22.759,83 st./km2 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 8° 49′ 51″ J; 13° 14′ 42″ I / 8.830833° J; 13.245° I |
| Aps. visina | 6 m |
| Površina | 113 km2 |
  Luanda Luanda na karti Angole | |
| Registarska oznaka | LU |
Luanda (port. Luanda) je glavni grad Angole i luka na Atlantskom okeanu; 4 800.000 st. Administrativno i trgovačko središte. Postoje šećerane, gaji se pamuk i ima rafinerija nafte.[1]
Geografija[uredi | uredi izvor]
![[ikona]](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Wiki_letter_w_cropped.svg/20px-Wiki_letter_w_cropped.svg.png){kind=small} | Ovaj odeljak bi trebalo proširiti. Možete pomoći dodavanjem sadržaja. |
Luanda se nalazi na nadmorskoj visini od 6 m. Nalazi se na obali Atlantskog okeana.
Klima[uredi | uredi izvor]
| Klima Luande (1961–1990, ekstremi 1879–sadašnjost) | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Pokazatelj \ Mesec | Jan. | Feb. | Mar. | Apr. | Maj | Jun | Jul | Avg. | Sep. | Okt. | Nov. | Dec. | God. |
| Apsolutni maksimum, °C (°F) | 33,9 (93) |
34,1 (93,4) |
37,2 (99) |
36,1 (97) |
36,1 (97) |
35,0 (95) |
28,9 (84) |
28,3 (82,9) |
31,0 (87,8) |
31,2 (88,2) |
36,1 (97) |
33,6 (92,5) |
37,2 (99) |
| Maksimum, °C (°F) | 29,5 (85,1) |
30,5 (86,9) |
30,7 (87,3) |
30,2 (86,4) |
28,8 (83,8) |
25,7 (78,3) |
23,9 (75) |
24,0 (75,2) |
25,4 (77,7) |
26,8 (80,2) |
28,4 (83,1) |
28,6 (83,5) |
27,7 (81,9) |
| Prosek, °C (°F) | 26,7 (80,1) |
28,5 (83,3) |
28,6 (83,5) |
28,2 (82,8) |
27,0 (80,6) |
23,9 (75) |
22,1 (71,8) |
22,1 (71,8) |
23,5 (74,3) |
25,2 (77,4) |
26,7 (80,1) |
26,9 (80,4) |
25,8 (78,4) |
| Minimum, °C (°F) | 23,9 (75) |
24,7 (76,5) |
24,6 (76,3) |
24,3 (75,7) |
23,3 (73,9) |
20,3 (68,5) |
18,7 (65,7) |
18,8 (65,8) |
20,2 (68,4) |
22,0 (71,6) |
23,3 (73,9) |
23,5 (74,3) |
22,3 (72,1) |
| Apsolutni minimum, °C (°F) | 18,0 (64,4) |
16,1 (61) |
20,0 (68) |
17,8 (64) |
17,8 (64) |
12,8 (55) |
11,0 (51,8) |
12,2 (54) |
15,0 (59) |
17,8 (64) |
17,2 (63) |
17,8 (64) |
11,0 (51,8) |
| Količina padavina, mm (in) | 30 (1,18) |
36 (1,42) |
114 (4,49) |
136 (5,35) |
16 (0,63) |
0 (0) |
0 (0) |
1 (0,04) |
2 (0,08) |
7 (0,28) |
32 (1,26) |
31 (1,22) |
405 (15,94) |
| Dani sa padavinama (≥ 0.1 mm) | 4 | 5 | 9 | 11 | 2 | 0 | 0 | 1 | 3 | 5 | 8 | 5 | 53 |
| Relativna vlažnost, % | 80 | 78 | 80 | 83 | 83 | 82 | 83 | 85 | 84 | 81 | 82 | 81 | 82 |
| Sunčani sati — mesečni prosek | 217,0 | 203,4 | 207,7 | 192,0 | 229,4 | 207,0 | 167,4 | 148,8 | 150,0 | 167,4 | 186,0 | 201,5 | 2.277,6 |
| Sunčani sati — dnevni prosek | 7,0 | 7,2 | 6,7 | 6,4 | 7,4 | 6,9 | 5,4 | 4,8 | 5,0 | 5,4 | 6,2 | 6,5 | 6,2 |
| Izvor #1: Deutscher Wetterdienst[2] | |||||||||||||
| Izvor #2: Meteo Climat (record highs and lows)[3] | |||||||||||||
Istorija[uredi | uredi izvor]
| Ovaj odeljak bi trebalo proširiti. Možete pomoći dodavanjem sadržaja. |
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
| Ovaj odeljak bi trebalo proširiti. Možete pomoći dodavanjem sadržaja. |
Stanovnici Luande su uglavnom pripadnici neke od afričkih etničkih grupa, uključujući Ovimbundu, Kimbundu i Bakongo plemena. Službeni i najčešće upotrebljavani jezik je portugalski, a osim njega dosta se upotrebljavaju lokalni jezici Bantu porekla.
U gradu postoji i mali broj stanovnika evropskog porekla.[4]
Privreda[uredi | uredi izvor]
Industrija se bazira na preradi hrane, pića, tekstila, cementa i drugih građevinskih materijala, plastičnih proizvoda, metalnih roba, cigareta i obuće.
Nalazišta nafte su pronađena u blizini, i ova sirovina se obrađivala u gradu, ali su tokom građanskog rata dosta oštećena.
Luanda ima izvrsnu prirodnu luku, a glavni izvoz čine: kafa, pamuk, šećer, dijamanti, željezo i so.[5]
Saobraćaj[uredi | uredi izvor]
| Ovaj odeljak bi trebalo proširiti. Možete pomoći dodavanjem sadržaja. |
Partnerski gradovi[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „LUANDA”. Pristupljeno 28. 1. 2021.
- ^ „Klimatafel von Luanda, Prov. Luanda / Angola” (PDF). Baseline climate means (1961-1990) from stations all over the world (na jeziku: nemački). Deutscher Wetterdienst. Arhivirano (PDF) iz originala 12. 5. 2019. g. Pristupljeno 11. 6. 2016.
- ^ „Station Luanda” (na jeziku: francuski). Meteo Climat. Pristupljeno 11. 6. 2016.
- ^ „Satellite View and Map of the City of Luanda, Angola”. Pristupljeno 28. 1. 2021.
- ^ „LUANDA”. Pristupljeno 28. 1. 2021.
- ^ „Pesquisa de Legislação Municipal - No 14471” [Research Municipal Legislation - No 14471]. Prefeitura da Cidade de São Paulo [Municipality of the City of São Paulo] (na jeziku: portugalski). Arhivirano iz originala 2011-10-18. g. Pristupljeno 2013-08-23.
- ^ Lei Municipal de São Paulo 14471 de 2007 Arhivirano 2013-09-28 na sajtu Wayback Machine WikiSource
- ^ „Sister Cities”. www.houstontx.gov. Arhivirano iz originala 19. 9. 2017. g. Pristupljeno 26. 9. 2017.
- ^ „Lisboa - Geminações de Cidades e Vilas” [Lisbon - Twinning of Cities and Towns]. Associação Nacional de Municípios Portugueses [National Association of Portuguese Municipalities] (na jeziku: portugalski). Arhivirano iz originala 2015-02-01. g. Pristupljeno 2013-08-23.
- ^ „Acordos de Geminação, de Cooperação e/ou Amizade da Cidade de Lisboa” [Lisbon - Twinning Agreements, Cooperation and Friendship]. Camara Municipal de Lisboa (na jeziku: portugalski). Arhivirano iz originala 2013-10-31. g. Pristupljeno 2013-08-23.
- ^ „International Relations of the City of Porto” (PDF). © 2006–2009 Municipal Directorateofthe PresidencyServices InternationalRelationsOffice. Arhivirano iz originala (PDF) 2012-01-13. g. Pristupljeno 2009-07-10.
- ^ Associação Porto Digital. „C.M. Porto”. Cm-porto.pt. Arhivirano iz originala 2011-05-15. g. Pristupljeno 2011-04-17.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Richard Brookes (1820), „Loanda”, The General Gazetteer (17th izd.), London: F.C. and J. Rivington
- „Loanda”. Brockhaus' Konversations-Lexikon (na jeziku: nemački) (14th izd.). Leipzig: Brockhaus. 1898.
- Esteves Pereira; Guilherme Rodrigues, ur. (1909). „Loanda”. Portugal: Diccionario Historico.... (na jeziku: portugalski). 4. Lisbon: Joao Romano Torres. OCLC 865826167. hdl:2027/gri.ark:/13960/t1xd4tg47.
- „Loanda”, Encyclopædia Britannica (11th izd.), New York, 1910, OCLC 14782424 — preko Internet Archive
- C. R. Boxer (1965), Portuguese society in the tropics: the municipal councils of Goa, Macao, Bahia, and Luanda, 1510-1800, Madison: University of Wisconsin Press, OCLC 518169
- Ilídio do Amaral (1968). Luanda: estudo de geografia urbana (na jeziku: portugalski). Lisboa.
- Michael Hugo-Brunt (1968), „Angola”, Portuguese Planning and Architecture on the Sea Route to the Orient, Exchange Bibliography (44), US: Council of Planning Librarians, str. 536—589, ISSN 0010-9959
- Joseph C. Miller (1974). „The Archives of Luanda, Angola”. International Journal of African Historical Studies. 7.
- Ilídio do Amaral (1983). „Luanda e os seus 'muceques', problemas de Geografia usbuna”. Finisterra (на језику: португалски). Centro de Estudos Geográficos da Universidade de Lisboa. 18. ISSN 0430-5027.
- David Birmingham (1988). „Carnival at Luanda”. Journal of African History. 29.
- M.C. Mendes (1988). „Slum Housing in Luanda”. Ур.: Robert A. Obudho and Constance C. Mhlanga. Slum and squatter settlements in Sub-Saharan Africa: toward a planning strategy. Praeger.
- Christine Messiant (1989). „Luanda 1945-1961: colonises, societe coloniale et engagement nationaliste”. Ур.: M. Cahen. Bourgs et Villes en Afrique Lusophone (на језику: француски).
- L. Colaco (1992). „Luanda: Contexto Demografico e Desigualdades Espaciais”. Cadernos Populacao e Desenvolvimento (на језику: португалски). 1.
- José C. Curto (1992). „A Quantitative Reassessment of the Legal Portuguese Slave Trade from Luanda, Angola, 1710-1830”. African Economic History. 20.
- P. Jenkins; et al. (1992). „City Profile: Luanda”. Cities. 19. doi:10.1016/s0264-2751(02)00010-0.
- José C. Curto (1999). „Anatomy of a Demographic Explosion: Luanda, 1844-1850”. International Journal of African Historical Studies. 32 (2/3): 381—405. JSTOR 220347. doi:10.2307/220347.
- José C. Curto; Raymond R. Gervais (2001). „Population History of Luanda during the Late Atlantic Slave Trade, 1781-1844” (PDF). African Economic History. 29 (29): 1—59. JSTOR 3601706 — preko New York Public Library.
- Paul Robson (2001). „Communities and Community Institutions in Luanda, Angola”. Ur.: Arne Tostensen; et al. Associational Life in African Cities: Popular Responses to the Urban Crisis. Sweden: Nordiska Afrikainstitutet. str. 250+. ISBN 978-91-7106-465-3.
- Paul Tiyambe Zeleza; Dickson Eyoh, ur. (2003). „Luanda, Angola”. Encyclopedia of Twentieth-Century African History. Routledge. ISBN 0415234794.
- Marissa J. Moorman (2004). „Dueling Bands and Good Girls: Gender, Music, and Nation in Luanda's Musseques, 1961-1974”. International Journal of African Historical Studies. 37.
- Marissa Moorman (2004). „Putting on a Pano and Dancing Like Our Grandparents: Nation and Dress in Late Colonial Luanda”. Ur.: Jean Allman. Fashioning Africa: Power and the Politics of Dress. Bloomington: Indiana University Press. ISBN 9780253111043.
- Kevin Shillington, ur. (2005). „Luanda”. Encyclopedia of African History. Fitzroy Dearborn. ISBN 978-1-57958-245-6.
- Cristina Udelsmann Rodrigues (2007). „From Family Solidarity to Social Classes: Urban Stratification in Angola (Luanda and Ondjiva)”. Journal of Southern African Studies. 33.
- Marissa J. Moorman (2008). Intonations: A Social History of Music and Nation in Luanda, Angola, from 1945 to Recent Times. Ohio University Press. ISBN 978-0-8214-4304-0. (review in H-Luso-Africa)
- Catarina Madeira Santos (2008). „Luanda”. Ur.: Liam Matthew Brockey. Portuguese Colonial Cities in the Early Modern World. Ashgate. ISBN 9780754663133.
- P. Jenkins (2011), Simon Bekker and Goran Therborn, ur., „Maputo and Luanda”, Capital Cities in Africa: Power and Powerlessness, Dakar: Council for the Development of Social Science Research in Africa, ISBN 978-2-8697-8495-6, Arhivirano iz originala 04. 03. 2016. g., Pristupljeno 10. 03. 2021
- Sílvia Leiria Viegas (2012), Urbanization in Luanda — preko International Planning History Society
- Arlindo Manuel Caldeira (2013), „Luanda in the 17th Century: Diversity and Cultural Interaction in the Process of Forming an Afro-Atlantic City”, Nordic Journal of African Studies, 22, Arhivirano iz originala 11. 07. 2020. g., Pristupljeno 10. 03. 2021
- Roquinaldo Ferreira (2013). „Slavery and the Social and Cultural Landscapes of Luanda”. Ur.: Jorge Canizares-Esguerra; et al. Black Urban Atlantic in the Age of the Slave Trade. University of Pennsylvania Press. ISBN 978-0-8122-0813-9.
- Carlos Nunes Silva, ur. (2015). Urban Planning in Lusophone African Countries. UK: Ashgate. ISBN 978-1472444882.
- Sílvia Leiria Viegas (2016). „Urbanisation and Peri-Urbanisation in Luanda: A Geopolitical and Socio-Spatial Perspective from the Late Colonial Period to the Present”. Journal of Southern African Studies. 42 (4).
- Vanessa de Pacheco Melo (2016). „Production of Urban Peripheries For and By Low-Income Populations at the Turn of the Millennium: Maputo, Luanda and Johannesburg”. Journal of Southern African Studies. 42 (4).
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
Luanda na Vikiputovanju.
- Portal da Cidade de Luanda
- www.cidadeluanda.com - Luanda, city map, History, Photos
- „(Luanda)”. Directory of Open Access Journals. UK. (Bibliography of open access articles)
- „(Luanda)” — preko Europeana. (Images, etc.)
- „(Luanda)” — preko Digital Public Library of America. (Images, etc.)
- „(Luanda)”. Internet Library Sub-Saharan Africa. Germany: Frankfurt University Library. (Bibliography)
- „(Luanda)”. Connecting-Africa. Leiden, Netherlands: African Studies Centre. (Bibliography)
- „(Luanda)”. AfricaBib.org. (Bibliography)
- „Luanda, Angola”. BlackPast.org. US.
- Gonçalo Pires Carvalho (c. 1625). „Map of Luanda”.
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Geografske | |
| Ostale | |
