Портал:Biologija/Zoologija 2009.
Izabrani članci [uredi izvor]
Januar[uredi izvor]
.jpg)
Crvena lisica (Vulpes vulpes) je najpoznatija od svih vrsta lisica. Takođe je najrasprostranjenija ne samo vrsta lisica, već i od svih ostalih kopnenih mesojeda. Kao što je ime govori, njeno krzno je crveno-braon boje. Postoji oko 40 podvrsta crvenih lisica.
Februar[uredi izvor]
Konji (lat. Equidae) su porodica sisara iz reda kopitara, u kojoj se danas nalazi samo jedan živući rod, Equus. U ovu porodicu pripadaju životinje, koje se obično nazivaju konjima, magarcima i zebrama. Razgraničenje pojedinih vrsta je još i danas sporno. Domaći konj i domaći magarac, domesticirani oblici divljih konja odnosno afričkih divljih magaraca, i danas imaju važnu ulogu kao jahaće i tegleće životinje i rasprostranjeni su celim svetom.
Mart[uredi izvor]
Sove ili noćne grabljivice (Strigiformes) su red uglavnom usamljenih ptica grabljivica u koji se ubraja više od 200 vrsta. Love plen uglavnom noću u čemu im pomaže pretežno siva boja i skoro nečujan let. Dele se u dve savremene familije - tipične sove (Strigidae) i kukuvije (Tytonidae). Uglavnom se hrane sitnim sisarima, pticama i insektima, a pojedine vrste se hrane i ribom. Žive na svim kontinentima osim na Antarktiku, velikom delu Grenlanda i pojedinim ostrvima.
April[uredi izvor]
Perajari (lat. Pinnipedia) su grupa velikih vodenih sisara, koji se odlikuju time što su im sva četiri ekstremiteta potpuno adaptirana u peraja. Ova grupa ima različite taksonomske statuse — pojedini je smatraju redom klase sisara, a pojedini podredom (ili natfamilijom) u okviru reda zveri (Carnivora).
Postoje 33 vrste perajara koji se razvrstavaju u tri porodice:
Maj[uredi izvor]
Leopard (Panthera pardus) je životinja iz porodice mačaka i najmanja od četiri velikih mačaka iz roda Panthera (ostale su tigar, lav i jaguar). Leopardi su nekada živeli u Aaziji i Africi, od Koreje do Južne Afrike, ali se njihovo raspodela dramatično smanjila zbog lova i gubitka staništa, tako da leopardi sada uglavnom žive u pod-saharskoj Africi. Izolovane populacije žive u Pakistanu, Indiji, Indokini, Maleziji i Kini. Zbog gubitka staništa i stalnog opadanja populacije, leopardi su svrstane u kategoriju poslednja briga; njihov broj je veći od drugih pripadnika roda Panthera.
Leopard ima relativno kratke noge i dugačko telo, sa velikom lobanjom. Fizičko najviše podseća na jaguara, iako je manji i slabije građe. Njegovo krzno je označeno rozetama koje nemaju unutrašnje tačke, za razliku od jaguara. Leopardi koji su melanistični, bilo potpuno crni ili vrlo tamne boje krzna, su vrsta velikih mačaka koje se kolokvijalno nazivaju crni panteri.
Životinja svoj uspeh u životu u divljini duguje svom oportunističkom načinu lova, svojoj sposobnosti na razne vrste staništa i sposobnosti da trči približno 60 km na sat. Leopardi love bukvalno svaku životinju koju mogu da love i uhvate. Njegova staništa variraju od kišnih šuma do pustinjskih terena.
Juni[uredi izvor]
Lav (lat. Panthera leo) je veliki sisar iz porodice mačaka (lat. Felidae) i jedan od „velikih mačaka“ roda Panthera. Mužjak lava, lako prepoznatljiv po svojoj grivi, teži između 200-260 kilograma. Ženke su manje i teže od 130-180 kilograma. U divljini, lavovi žive oko 10-14 godina, dok u zatočeništvu preko 20 godina. Nekada su živeli širom Afrike, Azije i Evrope, dok se danas u divljini mogu naći samo u Africi i Indiji. Žive u savanama i love u čoporu.
Juli[uredi izvor]
Dodo (lat. Raphus cucullatus) je izumrla vrsta ptica trkačica koja je bila endemična za ostrvo Mauricijus. Ovaj rođak golubova se hranio voćem i gnezdio na tlu. Osnovna hrana ptice dodo bili su plodovi drveta čiji je latinski naziv Sideroxylon grandiflorum, a koje se po njemu naziva „dodoovo drvo“. Ova neobična ptica izumrla je sredinom ili krajem 17. veka i danas se koristi kao arhetip za izumrle životinjske vrste, prvenstveno zbog činjenice da je njegov nestanak prouzrokovan dolaskom čoveka na Mauricijus 1598.
Avgust[uredi izvor]
Koala (Phascolarctos cinereus) je australijski torbarski biljojed i jedini živi predstavnik istoimene familije Phascolarctidae.
Naseljava obalska područja istočne i južne Australije, od blizine Adelejda do južnih delova rta Jork. Koale Južne Australije su intenzivno lovljene tokom 20. veka, pa su repopulisane sa koalama u Viktoriji. Na Tasmaniji i u Zapadnoj Australiji nema koala.
Septembar[uredi izvor]
Krokodili (Crocodilia) su red tropskih grabljivaca. Uz ptice, to su jedini do danas preživeli "potomci" velike grupe gmizavaca, Archosauria. Prema tome, njihovi recentni najbliži srodnici su ptice. Njihovo je srodstvo dokazivo čitavim nizom osobina, ali pre svega građom sistema za cirkulaciju krvi. Zbog koštanog oklopa, krokodile nazivaju i oklopljenim gušterima.
Svi danas živeći krokodili žive u rekama i jezerima tropskih oblasti i suptropskog područja, jedino estuarski krokodil (Crocodylus porosus) može da živi i u moru a često se pojavljuje uz obale različitih ostrva. Kao prilagođavanje životnoj okolini, ove životinje jako dobro plivaju i prikrivaju se u vodi tako, da miruju uronjeni u vodu pri čemu iz vode izviruju jedino oči i nosnice.
Danas živeći krokodili dele se u tri grupe sa statusom porodice (alternativno, često se prikazuju kao jedna porodica Crocodylidae a tri grupe kao potporodice unutar nje): prave krokodile, aligatore i gavijale.
Oktobar[uredi izvor]
Carski pingvin (Aptenodytes forsteri) je najviša i najteža vrsta pingvina. Ovo je jedina vrsta koja ceo svoj život provede na Antarktiku. Carski pingvini se uglavnom hrane račićima ili krilom, dok povremeno mogu da jedu i manju ribu i lignje. U divljini, ovi pingvini žive oko 20 godina, dok je zabeležen maksimum od oko 40 godina.
Odrasli pingvini su prosečne visine od 1,3 metara i težine između 20 i 45 kilograma. To su pete po redu najteže današnje ptice. Najteža poznata jedinka je imala 46 kilograma. Glava i krila su crna, trbuh beo, leđa su plavkasto-siva, dok je kljun ljubičasto-roz. Sa obe strane vrata se nalaze zlatna polukružna obeležja. Carski pingvin poseduje debeo sloj perja koji pokriva celo telo osim nogu i unutrašnjosti krila. Perje čini nepromočivi sloj oko pingvinovog tela.
Carski pingvini su izuzetno društvene životinje. Jedan od načina na koji ovi pingvini održavaju toplotu kada temperatura padne ili otpočnu naleti vetra jeste da se zbiju u gomilu. Gomila nastaje kada se okupe stotine, pa čak i hiljade mužjaka. Ove ptice se neprekidno kreću, polako se pomerajući od spoljašnjih, hladnih krugova, ka toplom središtu, gde nema vetra. Temperatura unutar te gomile može dostići čak 25°С.
Novembar[uredi izvor]
Pas (Canis lupus familiaris) je pripitomljeni sisar iz porodice Canidae. Arheološki nalazi dokazuju da pas najmanje 9000 godina živi uz čoveka, iako postoje indicije da se taj period produži na čitavih 14.000 godina. Fosilni ostaci pokazuju da su preci modernog psa živeli uz čoveka još pre 10.000 godina.
Danas postoji oko 40 miliona pasa i oko 800 rasa (što je više nego bilo koja druga vrsta životinje) najrazličitijih dimenzija, fizionomije i temperamenta, i koje predstavljaju najrazličitije verijetete boje i vrste dlake. Pas je usko povezan sa čovekom, kome služi kao kućni ljubimac, kao čuvar, vodič, ovčar i dr.
Pas je podvrsta sivog vuka, za koga se veruje da je direktni predak psa. Najnovija istraživanja potvrđuju da je pas bio po prvi put pripitomljen na istoku Azije, najverovatnije u Kini. Takođe, nije sigurno da svi domaći psi potiču od iste grupe ili se proces domestikacije ponovio više puta na više mesta.
Decembar[uredi izvor]
Kengur je rod torbara iz familije Macropodidae. U opštoj upotrebi, naziv se koristi da se opišu najveće vrste iz ove porodice: crveni, antilopski i istočni i zapadni sivi kengur iz roda Macropus. Familija takođe uključuje i manje vrste, kao što su valabiji i kenguri koji žive na drveću, ukupno oko 63 vrsta ovih torbara. Kenguri su endemski rod jer žive samo u Australiji, dok manji makropodi žive u Australiji i Novoj Gvineji.
Kengur je simbol Australije; lik kengura se nalazi na grbu Australije, na nekim novčanicama i koristi se od strane mnogih australijskih organizacija.