Rut Prouer Džabvala

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Rut Prouer Džabvala
Rut Prouer Džabvala
Lični podaci
Puno imeRut Prouer Džabvala
Datum rođenja(1927-05-07)7. maj 1927.
Mesto rođenjaKeln, Nemačka
Datum smrti3. april 2013.(2013-04-03) (85 god.)
Mesto smrtiNjujork, SAD
ObrazovanjeQueen Mary University of London

Rut Prouer Džabvala (engl. Ruth Prawer Jhabvala, Keln, Nemačka, 7. maj 1927[1] – Njujork, 3. april 2013) bila je britanski i američki romanopisac i scenarista. Najpoznatija je po filmskoj saradnji sa firmom Merchant Ivory Productions koju čine režiser Džejms Ajvori i producent Ismail Merčant.[2]

Godine 1951. udala se za indijskog arhitektu Sajrusa Džabvalu i preselila se u Nju Delhi. Tada je počela da razrađuje svoja iskustva u Indiji i pisala romane i priče na indijske teme. Napisala je desetak romana, 23 scenarija i osam zbirki kratkih priča i uvrštena je na CBE u Diplomatskoj službi i na listi novogodišnjih odlikovanja u inostranstvu 1998. i dodelila je zajedničku stipendiju BAFTA-e 2002. sa "Ivory and Merchant". [1] [3] Ona je jedina osoba koja je osvojila i Bukerovu nagradu i Oskara. [4]

Rani život[uredi | uredi izvor]

Rut Prouer je rođena u Kelnu, Nemačka, od jevrejskih roditelja Markusa i Eleanore (Kon) Prouer. [5] Markus je bio advokat koji se preselio u Nemačku iz Poljske da bi izbegao regrutaciju, a Eleanorin otac je bio kantor najveće sinagoge u Kelnu. [6] [7] Njen otac je optužen za komunističke veze, uhapšen i pušten, a ona je bila svedok nasilja pokrenutog nad Jevrejima tokom Kristalne noći. [6] Porodica je bila među poslednjom grupom izbeglica koja je pobegla od nacističkog režima 1939. godine, emigrirajući u Britaniju. [7] Njen stariji brat Zigbert Salomon Prouer (1925–2012), stručnjak za Hajnriha Hajnea i horor filmove, bio je član Kraljičinog koledža i Tejlor profesor nemačkog jezika i književnosti na Univerzitetu u Oksfordu. [7]

Tokom Drugog svetskog rata, Prouer je živela u Hendonu u Londonu, doživela je Blic i počela da govori engleski, a ne nemački. Radovi Čarlsa Dikensa i Prohujalo sa vihorom Margaret Mičel pravili su joj društvo tokom ratnih godina, a poslednju knjigu je čitala dok se skrivala u skloništima od vazdušnih napada tokom bombardovanja Londona od strane Luftvafea. [8] Postala je britanska državljanka 1948. godine. Sledeće godine, njen otac je izvršio samoubistvo nakon što je otkrio da je 40 članova njegove porodice ubijeno tokom Holokausta. [7] Prouer je pohađala školu okruga Hendon (sada škola Hendon ), a zatim koledž Kraljica Mari, gde je magistrirala englesku književnost 1951. [7]

Književna karijera[uredi | uredi izvor]

Godine u Indiji[uredi | uredi izvor]

Rut Prouer se preselila u Indiju 1951. godine nakon što se udala za indijskog parsi arhitektu Sajrusa Džabvalu. Njen prvi roman, To Whom She Will (Kome će), objavljen je 1955. Usledili su Esmond in India (Esmond u Indiji) (1957), The Householder (Domaćin) (1960) i Get Ready for Battle (1963). Film The Householder, po scenariju Džabvale, snimili su 1963. godine Merchant and Ivory. Tokom godina u Indiji, napisala je scenarije za duo Merchant - Ivory za The Guru (1969) i Autobiography of a Princess (1975). Sarađivala je sa Ivorijem na scenarijima za Bombay Talkie (1970) i ABC After-school Specials: William - The Life and Times of William Shakespeare (1973). [9]

Godine 1975. osvojila je Bukerovu nagradu za roman Heat and Dust (Vrućina i prašina), kasnije adaptiran u film. [10] Te godine se preselila u Njujork gde je napisala The Place of Peace. [9] Njen muž se takođe trajno preselio u SAD krajem 1980-ih, a par je živeo na istočnoj obali sve do Rutine smrti 2013. [11] Sajrus Džabvala je umro u Los Anđelesu 2014.

Džabvala je „ostala loše sa Indijom i svime što je ona donela u njen život“. Napisala je u autobiografskom eseju Myself in India (Ja u Indiji) (objavljenom u London Magazine) da je smatrala da je „velika životinja siromaštva i zaostalosti“ učinila ideju i senzaciju Indije nepodnošljivim za nju, „srednjoevropljanku sa engleskim obrazovanjem i žalosnom sklonost stalnoj samoanalizi“. [12] [13] Njeni rani radovi u Indiji bave se temama romantične ljubavi i ugovorenih brakova i predstavljaju portrete društvenih običaja, idealizma i haosa ranih decenija nezavisne Indije. Pišući o njoj u New York Times, romanopisac Pankaj Mišra je primetio da je „ona verovatno bila prvi pisac na engleskom koji je uvideo da se indijska zapadnjačka srednja klasa, toliko zaokupljena brakom, dobro priklonila komedijama ponašanja Džejn Ostiniš“. [12]

Život u Sjedinjenim Državama[uredi | uredi izvor]

Džabvala se preselila u Njujork 1975. i tamo živela do svoje smrti 2013. godine, postavši naturalizovana državljanka Sjedinjenih Država 1986. godine. Nastavila je da piše, a mnoga njena dela, uključujući In Search of Love and Beauty (U potrazi za ljubavlju i lepotom) (1983), Three Continents (Tri kontinenta) (1987), Shards of Memory (Krhotine sećanja) (1995) i East into Upper East: Plain Tales From New York and New Delhi (Istok na Gornji istok: obične priče iz Njujorka i Nju Delhija) (1998), prikazuju živote i nevolje imigranata iz postnacističke i posleratne Evrope. Mnoga od ovih dela prikazuju Indiju kao okruženje gde njeni likovi odlaze u potragu za duhovnim prosvetljenjem samo da bi izašli prevareni i izloženi materijalističkim potragama Istoka. [12] New York Times Review of Books izabrao ju je Out of India (Van Indije) (1986) kao jedno od najboljih štiva te godine. [8] Godine 1984. dobila je MacArthur stipendiju. [14]

Godine 2005. objavila je My Nine Lives: Chapters of a Possible Past (Mojih devet života: poglavlja moguće prošlosti) sa ilustracijama njenog supruga, a knjiga je opisana kao „njena najautobiografska fikcija do sada“. [6]

Prijem[uredi | uredi izvor]

Njeni književni radovi bili su dobro prihvaćeni sa C.P. Snow, Rumer Godden i V.S. Pritchett koji su njen rad opisali kao „najvišu umetnost“, „ravnotežu između suptilnosti, humora i lepote“ i kao čehovsku u svom odvojenom smislu komične samoobmane. Salman Ruždi ju je opisao kao "intelektualku bez korena" kada ju je antologizovao u Vintage Book of Indian Writing, a Džon Apdajk ju je opisao kao "iniciranog autsajdera". [6]

U početku se pretpostavljalo da je Džabvala Indijka među čitalačkom publikom zbog njenog pronicljivog prikaza nijansi indijskog načina života. Kasnije, otkrivanje njenog pravog identiteta dovelo je do pada prodaje njenih knjiga u Indiji i učinilo je metom optužbi o „njenim staromodnim kolonijalnim stavovima“. [4]

Džabvalina poslednja objavljena priča bila je "The Judge's Will", koja se pojavila u The New Yorker-u 25. marta 2013. [15]

Merčant - Ajvori Produkcija[uredi | uredi izvor]

Godine 1963. Džejms Ajvori i Ismail Merčant su se obratili Džabvali da napišu scenario za njihov prvenac The Householder (Domaćin), zasnovan na njenom romanu iz 1960. godine. Tokom njihovog prvog susreta, Merčant je kasnije rekla da se Džabvala, pokušavajući da ih izbegne, pretvarala da je kućna pomoćnica kada su ih posetili. Film, koji je objavila kompanija Merčant - Ajvori Produkcija 1963. godine i u kojem glavne uloge tumače Šaši Kapur i Lila Naidu, naišao je na pohvale kritike i označio je početak partnerstva koje je rezultiralo sa preko 20 filmova. [16]

The Householder (Domaćin) je pratio Shakespeare Wallah (1965), još jedan film koji je hvaljen od strane kritike. Usledila je serija filmova, uključujući Roseland(1977), Hullabaloo Over Georgie and Bonnie's Pictures (1978), The Europeans (1979), Jane Austen in Manhattan (1980), Quartet (1981), The Courtesans of Bombay (1983) i The Bostonians (1984). Produkcija Heat and Dust-a "The Merchant Ivory" iz 1983. donela je Džabvali nagradu BAFTA za najbolji adaptirani scenario sledeće godine. [9]

Osvojila je prvu nagradu Oskara za scenario za A Room with a View (Soba sa pogledom) iz 1986, šest godina kasnije. [10] Sledeće godine je nominovana za treću nagradu Oskara za najbolji adaptirani scenario za The Remains of the Day (Ostaci dana). [4]

Njeni drugi filmovi sa Merchant and Ivory uključuju Mr. and Mrs. Bridge (1990), Jefferson in Paris (1995), Surviving Picasso (1996), A Soldier's Daughter Never Cries (1998) (scenario za koji je koautor sa Ivori), The Golden Bowl (Zlatna zdela) (2000) i The City of Your Final Destination (Grad tvoje krajnje destinacije) (2009), adaptiran prema istoimenom romanu Pitera Kamerona i bio je njen poslednji scenario. [9] Le Divorce (Razvod) koji je napisala zajedno sa Ajvorijem bio je poslednji film u kome se pojavio trio Merčant, Ajvori i Džabvala. [17]

U intervjuu za Britanski filmski institut, britanski glumac Džejms Vilbi je tvrdio da je Džabvala odbila da napiše scenario za film Maurice iz 1987. uprkos tome što je bio "normalan pisac" za filmove Merčant-Ajvori. Vilbi je pretpostavio da je Džabvali možda bilo neprijatno zbog centralne teme filma, zasnovanog na posthumno objavljenom romanu E.M. Forstera, koji opisuje gej vezu smeštenu u edvardijansku Englesku. Ajvori je navodno bio „prilično uznemiren” Džabvalinom odlukom, s obzirom na činjenicu da je njihovo prijateljstvo bilo „neverovatno blisko”. [18] Sa svoje strane, Džabvala je očigledno dala beleške za Maurice, [19] ali je tvrdila da nije želela da napiše scenario, pošto je roman „pod-Forster i pod-Ajvori“. [20]

Duo Merčant-Ajvori je u Ginisovoj knjizi rekorda uvršten kao najduža saradnja reditelja i producenta, ali je Džabvala od samog početka bila deo trija. Ona je upoznala kompozitora Ričarda Robinsa, koji je napisao muziku za skoro svaku produkciju Merčant-Ajvori-ja, počevši od The Europeans 1979. godine, nakon što ga je upoznala dok je bio direktor muzičkog koledža Manes u Njujorku. [21] <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Madame_Sousatzka" rel="mw:ExtLink" title="Madame Sousatzka" class="cx-link" data-linkid="253">Madame Sousatzka</a> (1988) je bio jedini film koji je napisala, a koji nije producirao Merchant Ivory.

Izabrana filmografija[uredi | uredi izvor]

Godina Naslov Ostale napomene
1963. The Householder scenario, adaptiran po romanu Džabvale
1965. godine Shakespeare Wallah scenario
1969. The Guru scenario
1970. Bombay Talkie scenario
1975. Autobiography of a Princess (Autobiografija jedne princeze) napisao
1977. Roseland priča i scenario
1978. Hullabaloo Over Georgie and Bonnie's Pictures napisala
1979. The Europeans (Evropljani) scenario, adaptiran po romanu Henrija Džejmsa
1980. Jane Austen in Manhattan (Džejn Ostin na Menhetnu) napisala, umetnuti libreto „Ser Čarls Grandison“ Džejn Ostin
1981. Quartet (Kuartet) scenario, adaptiran po romanu Džina Risa
1983. Heat and Dust (Toplota i prašina) scenario, adaptiran po romanu Džabvale
1984. The Bostonians (Bostonci) scenario, adaptiran po romanu Henrija Džejmsa
1985. A Room with a View (Soba sa pogledom) scenario, adaptiran po romanu E.M. Forstera
1988. Madame Sousatzka scenario, adaptiran po romanu Bernis Rubens. Režija: Džon Šlezinger
1990. Mr. and Mrs. Bridge scenario, adaptiran po romanima Evan S. Connell (Mr. Bridge & Mrs. Bridge)
1992. Howards End scenario, adaptiran po romanu EM Forstera
1993. The Remains of the Day (Ostaci dana) scenario, adaptiran po romanu Kazua Išigura
1995. Jefferson in Paris scenario
1996. Surviving Picasso scenario
1998. A Soldier's Daughter Never Cries scenario, adaptiran po romanu Kejli Džons
2000. The Golden Bowl scenario, adaptiran po romanu Henrija Džejmsa
2003. Le Divorce koautor je Džejms Ajvori, adaptiran po romanu Dajan Džonson
2009. The City of Your Final Destination (Grad vašeg konačnog odredišta) scenario, adaptiran po romanu Pitera Kamerona

Nagrade i nominacije[uredi | uredi izvor]

Godina Kategorija Film Rezultat Ref.
1986. Najbolji adaptirani scenario Soba sa pogledom Osvojeno [22]
1992. Houards end Osvojeno
1993. Ostaci dana Nominacija

Zlatni globus

Godina Kategorija Film Rezultat Ref.
1992. Najbolji scenario Hovards End Nominacija [22]
1993. Ostaci dana Nominacija

Filmske nagrade Britanske akademije

Godina Kategorija Film Rezultat Ref.
1983. Najbolji adaptirani scenario Toplota i prašina Osvojeno [22]
1986. Soba sa pogledom Nominacija
1992. Hovards End Nominacija
1993. Ostaci dana Nominacija

Nagrade Udruženja pisaca Amerike

Godina Kategorija Film Rezultat Ref.
1986. Najbolji adaptirani scenario Soba sa pogledom Osvojeno [23]
1992. Hovards End Nominacija
1993. Ostaci dana Nominacija
Screen Laurel Award N/D Osvojeno

Ostale nagrade[uredi | uredi izvor]

  • 1975: Bukerova nagrada – Heat and Dust[23]
  • 1976: Gugenhajmova stipendija
  • 1979: Neil Gunn Prize [24]
  • 1984: MacArthur Fellowship [23]
  • 1984: Filmske nagrade Londonskog kruga kritike – scenarista godine (Heat and Dust) [24]
  • 1990: Nagrade kruga filmskih kritičara Njujorka – najbolji scenario (Mr. and Mrs. Bridge) [23]
  • 2003: Nagrada O. Henrija (Refuge in London (Utočište u Londonu)) [24]

Lični život[uredi | uredi izvor]

Godine 1951. Prouer se udala za Sajrusa Šavakšu Hormudžija Džabvalu [25], indijskog parsijskog arhitektu i, kasnije, šefa Škole za planiranje i arhitekturu u Nju Delhiju. [16] [1] Par se preselio u kuću u Civil Lines u Delhiju gde su podigli tri ćerke: Avu, Firozu i Renanu. [16] [1] Godine 1975. Džabvala se preselila u Njujork i podelila svoje vreme između Indije i Sjedinjenih Država. Godine 1986. postala je naturalizovana državljanka Sjedinjenih Država.[9]

Smrt[uredi | uredi izvor]

Džabvala je umrla u svom domu u Njujorku 3. aprila 2013. u 85. godini. Džejms Ajvori je izvestio da je njena smrt uzrokovana komplikacijama plućnog poremećaja. [26] [27] [28] Reagujući na njenu smrt, Merchant Ivory Productions je primetila da je Džabvala „bila voljeni član porodice Merchant Ivory od 1960. godine, koja je činila jednu trećinu našeg nepokolebljivog trifekta koji je uključivao reditelja Džejmsa Ajvorija i pokojnog producenta Ismaila Merčanta“ i da je njena smrt bila „značajan gubitak za globalnu filmsku zajednicu“.

Literarni rad[uredi | uredi izvor]

Romani i novele[uredi | uredi izvor]

Godina Naslov Ostale napomene
1955. To whom she will : a novel (Kome će ona : Roman) Objavljeno u Sjedinjenim Državama kao Amrita
1956. The Nature of Passion (Priroda strasti)
1958. Esmond in India (Ezmond u Indiji)
1960. The Householder
1962. Get Ready for Battle (Spremite se za bitku)
1965. A Backward Place
1972. A New Dominion objavljeno u Sjedinjenim Državama kao Putnici
1975. Heat and Dust (Toplota i prašina)
1983. In Search of Love and Beauty (U potrazi za ljubavlju i lepotom)
1987. Three Continents (Tri kontinenta)
1993. Poet and Dancer (Pesnik i plesač)
1995. Shards of Memory (Krhotine sećanja)

Kratke priče i zbirke[uredi | uredi izvor]

Godina Naslov Ostale napomene
1963. Like Birds, Like Fishes (Kao ptice, kao ribe)
1968. A Stronger Climate (Jača klima)
1971. An Experience of India (Iskustvo Indije)
1976 How I Became a Holy Mother and other stories (Kako sam postala sveta majka i druge priče)
1986. Out of India : Selected Stories (Van Indije : Izabrane priče)
1998. East into Upper East: Plain Tales from New York and New Delhi (Istok u Gornji Istok: Obične priče iz Njujorka i Nju Delhija)
2004. My Nine Lives : Chapters of a Possible Past (Mojih devet života : Poglavlja moguće prošlosti)
2008. The Teacher (Nastavnik) "Nastavnik" . The New Yorker'. Volume:84. 28. jul 2008
2011. A Lovesong for India: Tales from East and West (Ljubavna pesma za Indiju: Priče sa istoka i zapada)
2013. A Judge's Will (Oporuka sudije) „The judge's will”. The New Yorker. sv. 89 br. 6. 25. 3. 2013. str. 88—95. 
2018. At the End of the Century: The Stories of Ruth Prawer Jhabvala (Na kraju veka: priče Rut Praver Džabvale)

Kritičke studije i osvrti na Džabvalino delo[uredi | uredi izvor]

Antologije i enciklopedije
Scenario
  • Bailur, Jayanti (1992). Ruth Prawer Jhabvala: Fiction and Film. New Delhi: Arnold Publishers. 
  • Katz, Susan Bullington, ur. (2000). „Ruth Prawer Jhabvala”. Conversations with Screenwriters. Portsmouth, New Hampshire: Heinemann. str. 1–8. ISBN 978-0-32500-295-8. 
Ostalo

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b v g Watts, Janet (3. 4. 2013). „Ruth Prawer Jhabvala obituary”. The Guardian. Pristupljeno 6. 4. 2013. 
  2. ^ Kaur, Harmanpreet. "The Wandering Company: Merchant-Ivory Productions and Post-Colonial Cinema" Arhivirano 10 jun 2013 na sajtu Wayback Machine, Projectorhead Film Magazine, 10 January 2013.
  3. ^ „Ruth Prawer Jhabvala (1927–2013)”. Outlook. 3. 4. 2013. Arhivirano iz originala 9. 4. 2013. g. Pristupljeno 6. 4. 2013. 
  4. ^ a b v Childs, Martin (4. 4. 2013). „Ruth Prawer Jhabvala: Author and screenwriter who won two Oscars and the Booker Prize”. The Independent. Pristupljeno 6. 4. 2013. 
  5. ^ Merchant, Ismail (9. 4. 2012). Merchant-Ivory: Interviews. Univ. Press of Mississippi. str. 94. ISBN 978-1-61703-237-0. Pristupljeno 4. 4. 2012. 
  6. ^ a b v g Jaggi, Maya (19. 3. 2005). „Brave new worlds”. The Guardian. 
  7. ^ a b v g d „Ruth Prawer Jhabvala”. The Daily Telegraph. 3. 4. 2013. Pristupljeno 4. 4. 2013. 
  8. ^ a b Liukkonen, Petri. „Ruth Prawer Jhabvala”. Books and Writers. Finland: Kuusankoski Public Library. Arhivirano iz originala 9. 2. 2007. g. 
  9. ^ a b v g d Raw, Laurence (2012). Merchant-Ivory: Interviews. University of Mississippi. str. xix—xxii. ISBN 978-1-61703-237-0. 
  10. ^ a b „Novelist, Oscar winner Ruth Prawer Jhabvala dies”. Mint. 3. 4. 2013. Pristupljeno 6. 4. 2013. 
  11. ^ „Cyrus Jhabvala”. 
  12. ^ a b v „Passages to India”. The New York Times. 18. 7. 2004. Pristupljeno 6. 4. 2013. 
  13. ^ „Between The Lines: Love and loathing in India”. Mint. 5. 4. 2013. Pristupljeno 6. 4. 2013. 
  14. ^ „Ruth Prawer Jhabvala - MacArthur Foundation”. www.macfound.org. Pristupljeno 2019-01-19. 
  15. ^ Rothman, Joshua (3. 4. 2013). „Ruth Prawer Jhabvala's stories”. The New Yorker. Pristupljeno 3. 4. 2013. 
  16. ^ a b v „She came, she saw, she wrote”. The Hindu. 4. 4. 2013. Pristupljeno 6. 4. 2013. 
  17. ^ „In Remembrance: Ruth Prawer Jhabvala”. Lambda Literary. 4. 4. 2013. Pristupljeno 6. 4. 2013. 
  18. ^ Hugh Grant and James Wilby on Maurice, Merchant Ivory's gay love story | BFI Flare (na jeziku: engleski), Pristupljeno 2020-04-27 
  19. ^ „Interview: James Ivory on Restoring "Maurice"”. The Moveable Fest (na jeziku: engleski). 2017-06-02. Pristupljeno 2020-04-27. 
  20. ^ Larson, Sarah. „James Ivory and the Making of a Historic Gay Love Story”. The New Yorker (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2020-04-27. 
  21. ^ „Richard Robbins obituary”. The Guardian. 13. 11. 2012. Pristupljeno 6. 4. 2013. 
  22. ^ a b v „Ruth Prawer Jhabvala”. IMDb. 
  23. ^ a b v g „Ruth Prawer Jhabvala”. Merchant Ivory Productions. Pristupljeno 6. 4. 2013. 
  24. ^ a b v „Ruth Prawer Jhabvala”. British Council. Pristupljeno 6. 4. 2013. 
  25. ^ Journal of the Indian Institute of Architects vol. 29 and 30, ed. S. Kumar, 1963, p. 41
  26. ^ Schudel, Matt (3. 4. 2013). „Ruth Prawer Jhabvala, novelist and screenwriter, dies at 85”. The Washington Post. Pristupljeno 3. 4. 2013. 
  27. ^ Gates, Anita (3. 4. 2013). „Ruth Prawer Jhabvala, Screenwriter, Dies at 85”. The New York Times. Pristupljeno 4. 4. 2013. 
  28. ^ „Oscar-winning screenwriter of 'Howards End' and 'A Room With a View' dies”. Entertainment Weekly. 4. 4. 2013. Pristupljeno 6. 4. 2013. 
  29. ^ Online version is titled "Ruth Prawer Jhabvala and the art of ambivalence".

Dodatna literatura[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Рут_Проуер_Џабвала&oldid=26670643”